Voedingsstoffen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Voedingsstoffen

Leerdoelen

- De student kan de zes verschillende groepen voedingsstoffen benoemen

- De student kan kan kort beschrijven wat de functie van de voedingsstofgroepen is.

- De student kan uitleggen hoe suikers, vetten en eiwitten tijdens de spijsvertering worden afgebroken.

- De student kan uitleggen wat het verschil tussen essentiële en niet essentiële aminozuren zijn

- De student kan uitleggen wat het belang van water, sporenelementen en vitaminen voor het lichaam is.

- De student kan het verschil benoemen tussen micronutriënten en macronutriënten.

Spijsverteringstelsel

spijsverteringsstelsel

In het spijsverteringsstelsel worden bruikbare stoffen uit het voedsel opgenomen. Grote voedingsstoffen moeten tot kleinere stoffen worden afgebroken (vertering) voordat ze kunnen worden opgenomen in het lichaam. 

Wat weet je nog?

Ga naar :

https://bioleren.weebly.com/spijsvertering-oefening-basis.html
Ben je al klaar? Kijk ook eens naar de Latijnse namen en doe de quiz op : https://www.anatomie-online.nl/spijsvertering-organenquiz-lat.html

De basisfuncties van het spijsverteringsstelsel zijn:

  - transport 

- vertering

- resorptie

       - uitscheiding

Welke voedingsstoffen ken je?

Waarom hebben we voedingsstoffen nodig? noem minstens 3 redenen

Voedingsstoffen

Micronutriënten

Kleine voedingsstoffen zoals vitaminen en mineralen worden direct geresorbeerd door de darmen.


Macronutriënten

Grote voedingsstoffen zoals koolhydraten, vetten en eiwitten moeten eerst worden verteerd door enzymen.

Koolhydraten en vetten zijn brandstoffen, eiwitten dienen als bouwstof.

Onverteerbare koolhydraten (vezels) zijn belangrijk voor de darmwerking.

Macronutriënten

-Suikers

-Vetten

-Eiwitten

Suikers           glucose

• Enkelvoudige suikers (monoschariden)

glucose (druivensuiker)

fructose (vruchtensuiker)

galactose

• Tweevoudige suikers (disachariden)

maltose (moutsuiker)

lactose (melksuiker)

sacharose (bietsuiker)

• Meervoudige suikers (polyscachariden)  zetmeel- cellulose- glycogeen

Opdracht

Ga thuis (of online) op zoek naar een pak rijst of pasta en ga kijken bij het etiket wat de voedingsstoffen zijn 

Schrijf jouw bevindingen op.

Afbraak van Suikers

Je hebt hiervoor.........enzymen nodig!

Enzym knipt/spilt  suikers: 

amylase  ->  zetmeel in maltose

maltase  ->  maltose in glucose

lactase  ->  lactose in glucose

sacharase  ->  sacharose in glucose en fructose

Cellulose: Cellulose is een natuurlijk koolhydraat (een polysacharide)! Maar kan het lichaam niet afbreken en werkt als vezel om het spijsverteringsysteem te bevorderen. 

Glycogeen: zit in lever en skeletspieren als opslag. Het is de opslagvorm van glucose. 

Wat zijn de 6 functies van vetten

Vetten            lipiden

Niet op te lossen in water!

Functies:

-Bouwstof                      -Brandstof

-Energiereserve           -(warmte)isolatie

-Steun van organen   -Vervoer van vitaminen

• Triglyceriden: verzadigd en onverzadigd

• Fosfolipiden

• Steroïden:  zoals cholesterol en hormonen

Voorbeeld triglyceriden

Afbraak van Vetten

Door het enzym Lipase!! Komt uit de alvleesklier.

Lipase split vetten in vetzuren en glycerol.

Grotere moleculen zijn te groot om in het bloed te gaan.

Glycerol zit in alle natuurlijke vetten, zoals boter en olie. 

Functie van eiwitten

Eiwitten          Proteïnen

Functies:

• bouwstof
• chemische omzetting: enzymen (bijna alle enzymen bestaan uit aminozuren)
• transport stoffen
• spierwerking
• bescherming: antistoffen, stolling, haren, nagels....
• energiebron
  
  Je moet deze uit je voeding halen want je kan eiwitten niet opslaan in je lichaam!

Afbraak van eiwitten

Eiwitten worden aminozuren

door proteasen(enzymen): pepsine, trypsine en dipeptidase

Essentiële aminozuren en niet essentiële aminozuren

Wat is het verschil?

Niet essentiële aminozuren: Het lichaam maakt deze aminozuren zelf aan. 

Je hoeft deze dus niet uit je voeding te halen.

Essentiële aminozuren: Deze moeten uit je voeding gehaald worden. 

Micronutriënten

Mineralen

Vitamine

Water

Mineralen

Zijn anorganische stoffen: (Kunnen niet door een levend organisme gemaakt worden) 
Mineralen zijn onmisbare voedingsstoffen die je lichaam in kleine hoeveelheden nodig heeft voor allerlei functies.

Je lichaam kan ze niet zelf aanmaken, dus je moet ze via voeding binnenkrijgen.

Zouten: ze lossen op in water, belangrijk voor de osmose en zuurgraad van het bloed

Sporenelementen: In hele kleine hoeveelheden nodig. Zoals zink of jodium. 

Vitaminen

Vitaminen : in water oplosbaar of in vet oplosbaar

- Vitamine A, D, E en K zijn in vet oplosbaar.

- Vitamine B en C zijn in water oplosbaar (groenten kort koken

in klein laagje water). 

- Vitamine B  1 t/m 12. Brood granen maar ook in vlees zorgt dat alles in je lichaam goed werkt, onder andere voor energieproductie en cel opbouw. 

- Vitamine C Groente en fruit: Weerstand

Water

Functies

• bouwstof
  

• oplosmiddel

•  transportmiddel

• warmtebuffer

• vochtbalans

Wat hoort NIET thuis in het rijtje van voedingsstoffen?

1. water
2. cholesterol
3. vitaminen
4. mineralen

6 voedingstoffen

Tweevoudige en meervoudige worden tijdens de spijsvertering afgebroken tot enkelvoudige suikers

1. juist
2. onjuist

grote vetzuren en glycerolmoleculen gaan via de darmwand naar het bloed

1. juist
2. onjuist

niet-essentiële aminozuren zitten in voedsel.

1. juist
2. onjuist

mineralen zijn anorganische stoffen.

1. juist
2. onjuist

Teken op het blad voor je een suiker molucuul

Je mag een monosacharide, disacharide, polysacharide of ze allemaal tekenen!

De functies van water zijn:

1. Transport
2. Warmtebuffer
3. A, B, D
4. Bouwstof

Op welk manier verliest het lichaam water?

Applaus !!

Wat heb je vandaag geleerd? Noem minstens 3 dingen?

Voor de volgende keer

In Learnbeat bij voedingstoffen:

Opdrachten bij nummer 4&5. 

Of 

https://www.anatomie-online.nl/spijsvertering-organenquiz-lat.html

                          

Vond je de uitleg fijn?

1. Ja
2. Ja, ik vind het moeilijk en wil dit nog vaker oefenen
3. Ja, maar had liever meer zelf opgezocht
4. Nee

Exit ticket!

Opdracht

Teken alle organen verantwoordelijk bij de spijsvertering zoals de route wordt doorlopen, schrijf hier ook de latijnse benamingen

Kijk de video in de volgende slide (vanaf min 15)

Opdracht spijsvertering

Wie: In groepjes van max 3 studenten of in je subgroepen

Resultaat: je leert de onderdelen van de spijsverteringsorganen kennen

Wat: De bedoeling is dat jullie informatie gaan opzoeken over de spijsverteringsorganen. Ik wil dat jullie de functies beschrijven, de Latijnse namen en aanvullende informatie opzoeken die interessant is (ligging, bouw . Ieder groepje maakt een Lesson Up van een aantal organen:

Groep 1A: mondholte, keelholte,  

Groep 1B:  slokdarm

Groep 2A: maag, 

 Groep 2B dunne darm, alvleesklier

Groep 3A: Lever, galblaas, Groep 3B dikke darm