H1_§2_Klimaten, El Niño en vegetatiezones

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

Zuid-Amerika

Deze les

Bespreken praktische zaken 

Uitleg/hoorcollege: 

• Klimaten en El Niño in Zuid-Amerika
  
• Vegetatie en samenhang met klimaat 
  
• Kenmerken grote rivierbekkens en de samenhang hiervan met het klimaat 
  

Vooruitblik volgende week, gelegenheid om vragen te stellen 

Praktische zaken

Uitleg deze week: focus op klimaat

Uitleg volgende les: endogene krachten ZA en steden ZA

Vragen tijdens de uitleg stellen > hoe?

Beschikbaarheid presentatie en ondersteunende materialen

Klimaten en El Niño

Hoe kun je het voorkomen van de verschillende klimaten en El Niño in Zuid-Amerika verklaren? 

• Je kunt het voorkomen van de klimaten van Zuid-Amerika beschrijven en verklaren. 
• Je kunt het ontstaan en de gevolgen van El Niño beschrijven en verklaren

De intertropischeconvergentiezone (ITCZ) is altijd een

1. Maximum
2. Minimum

0

ITCZ

ITCZ (intertropische convergentie zone) ontstaat door de directe verwarming van het aardoppervlak waardoor lucht gaat opstijgen en er uiteindelijk een lagedrukgebied ontstaat.

Buys-Ballot

Passaten

ITCZ

De Intertropische convergentie zone verplaatst volgens de seizoenen. De ITCZ volgt de zon naar het hoogste punt. In deze situatie staat de zon op de kreeftskeerkring. De ITCZ verplaatst zich richting het noorden. De Noordoost passaat draait nu. Hij waait nu van de evenaar af, waardoor er in het deel van Indonesie wat ten noorden van de evenaar een regenseizoen heerst. 

Onze zomer

Onze zomer staat de zon recht boven de kreeftskeerkring, op 23,5 Noorderbreedte. De ITCZ beweegd met de zon mee. Hierdoor draait de passaat en waait van de evenaar af. Wanneer de gedraaide passaat over de zee en richting het land waait ontstaat daar een regentijd, ook wel de moesson genoemd. 

Onze winter

Onze winter staat de zon recht boven de steenbokkeerkring, op 23,5 zuiderbreedte. De ITCZ beweegd met de zon mee. Hierdoor draait de passaat en waait van de evenaar af. Wanneer de gedraaide passaat over de zee en richting het land waait ontstaat daar een regentijd, ook wel de moesson genoemd. 

ITCZ

De Intertropische convergentie zone verplaatst volgens de seizoenen. De ITCZ volgt de zon naar het hoogste punt. In deze situatie staat de zon op de steenbokskeerkring. De ITCZ verplaatst zich nu richting het zuiden. De zuidwest passaat draait nu. Hij waait nu van de evenaar af, waardoor er in het deel van Indonesie, wat ten zuiden van de evenaar ligt een regenseizoen heerst.

Regenseizoen

Droogseizoen

Droogseizoen

Regenseizoen

ITCZ juli (winter)

Gebieden die te maken hebben met ITCZ:

- tropisch regenwoudklimaat

- savanneklimaat (afwisseling natte zomer en droge winter)

ITCZ juli (winter)

zon staat nu (bijna) loodrecht boven kreeftskeerkring (NH):

- ITCZ en stijgingsregens ook stuk noordelijker dan in december

- noorden Brazilië is nat, midden en zuiden Brazilië droger

ITCZ december (zomer)

zon loodrecht boven zuidelijke keerkring:

- ITCZ en stijgingsregens het verst naar zuiden

- midden Brazilië is nat 
- noorden Brazilië droger

Noordoostpassaat

ITCZ ligt zuidelijker en dus komt de wind vanuit het noordoosten naar de ITCZ.

noordoostpassaat verzamelt veel waterdamp boven warme oceaan → veel regen aan noordkust en in midden van land

Lage druk

Noordoost passaat

Zuidoost passaat

Hoge druk

Stijgende lucht

Daalende lucht

Lucht vochtig en warm

Lucht droog en koud

Lucht warmt op

Lucht droog en warm

Hoge instraling

Verdamping

Condensering

ITCZ

Welke negatieve gevolgen heeft El Niño in Zuid-Amerika?

Gevolgen El Nino

• Warmer zeewater -> meer verdamping -> overvloedige regens -> overstroming, vernielde oogsten, aardverschuivingen etc.
• Andere kant van de oceaan: kouder dan normaal. Zuidoost-Azië: droogte
  

https:

Klimaten en El Niño

Hoe kun je het voorkomen van de verschillende klimaten en El Niño in Zuid-Amerika verklaren? 

• Je kunt het voorkomen van de klimaten (zie figuur 1.5) van Zuid-Amerika beschrijven en verklaren. 
• Je kunt het ontstaan en de gevolgen van El Niño beschrijven en verklaren

Welke onderdelen van het klimaat in Zuid-Amerika en/of El Niño leveren nog moeilijkheden op?

Vegetatie en klimaat

Welke natuurlijke vegetatie vind je in Zuid-Amerika en welke samenhang is er met het klimaat? 

• Je kunt de kenmerken van de natuurlijke plantengroei in Zuid0-Amerika beschrijven en verklaren. 
• Je kunt de natuurlijke plantengroei relateren aan het klimaat. 

Kenmerken grote rivierbekkens en het klimaat 

Wat is de samenhang tussen de kenmerken van de grote rivierbekkens en het klimaat? 

Je kunt de kenmerken van de Orinoco, de Amazone en de Paraguay / Paraná beschrijven en verklaren. 

3 grote stroomgebieden

Orinoco: breed en diep stroomstelsel, hoge waterafvoer (debiet)

Amazone: breed en diep stroomstelsel, hoge waterafvoer (debiet), stroomgebied voert 1/3 deel van het water van het continent af

Paraguay/Paraná: voert minder water af, want stroomt door droger gebied. 

3 grote rivieren 

Regiem wordt bepaald door: 

* Neerslag en verdamping

* verschuiving ITCZ

* afvoer smeltwater uit de Andes

* Tijdelijke wateropslag in ondergrond of overstromingsvlaktes zoals wetlands (bijv. de Pantanal) 

Behoefte om te oefenen?

De opdrachten van §1.2 zijn heel geschikt

Heb je ze al gemaakt en wil je met een 'schone lei' beginnen, stuur me dan een bericht, dan verwijder ik de door jou gemaakte opdrachten. 

Heb je nog vragen? 

Blijf dan even hangen. 

Zo niet? 

In teams zal ik een aantal links naar filmpjes zetten. 

Deze presentatie / of een variant daarop komt ook in Teams.  

Tot volgende week!