H9 Voeding

Hoofdstuk 9
In deze les gaan we van Boek B (houder van hond en kat), hoofdstuk 9 over voeding behandelen. 

Het onderdeel rantsoen berekening is een aparte les en gaan we niet vandaag behandelen
1 / 44
next
Slide 1: Slide
DierverzorgingMBOStudiejaar 2

This lesson contains 44 slides, with text slides and 3 videos.

time-iconLesson duration is: 30 min

Items in this lesson

Hoofdstuk 9
In deze les gaan we van Boek B (houder van hond en kat), hoofdstuk 9 over voeding behandelen. 

Het onderdeel rantsoen berekening is een aparte les en gaan we niet vandaag behandelen

Slide 1 - Slide

Inhoud les
  • Herhaling vorige les(sen)
  • Leerdoelen voor deze les doornemen
  • Les over voeding (H9, boek B)
  • Herhaling leerdoelen
  • Huiswerk?
  • Evaluatie en vragen

Slide 2 - Slide

Doelen van de les
Aan het einde van de les kun je:
  • De 6 voedingsstoffen in voedingsmiddelen noemen
  • Uitleggen wat er bedoeld wordt met volledige voeding
  • Benoemen hoe de verschillende voedingssoorten worden bepaald en je kunt twee voorbeelden van voedingssoorten noemen
  • Beschrijven hoe de kwaliteit van diervoeding wordt bepaald
  • Beschrijven wat essentiële voedingsstoffen zijn
  • Uitleggen wat er bedoeld wordt met de verteerbaarheid van het voer
  • Benoemen van de functies van de vochtopname
  • Beschrijven wat de voeropname bij dieren kan beïnvloeden
  • Voorbeelden noemen van gevolgen van tekorten/overschotten van voeding

Slide 3 - Slide

Voeding
Opgebouwd uit zes voedingsstoffen:
  • Water,
  • Eiwitten
  • koolhydraten
  • vetten
  • vitaminen
  • mineralen 

Slide 4 - Slide

Slide 5 - Video

Volledige voeding
Een volledige voeding is afgestemd op de behoeften van een gezond dier en heeft geen aanvulling nodig.
Het bevat dus de zes voedingsstoffen in de juiste hoeveelheid.
Onvolledig voer heeft dus een aanvulling nodig, bijvoorbeeld orgaanvlees (hart of pens)

Slide 6 - Slide

Voedingssoorten
Voersoort wort ingedeeld aan de hand van de hoeveelheid vocht in het voer.  Door voer te verhitten en het water te laten verdamen blijft er een uitgedroogde massa over. Dat is de Droge Stof (d.s.) en hierin zitten de voedingsstoffen.

Droge stof bepaald dus de voedingswaarde van het voedsel.
Voer met een hoog vochtgehalte en een laag gehalte aan droge stof heeft dus een lage voedingswaarde. 

Slide 7 - Slide

Aan de hand van de hoeveelheid vocht in voeding van hond/kat worden de volgende voeders onderscheiden:

Slide 8 - Slide

Droogvoer:
  • bevat 8-10 % water
  • lang houdbaar
  • energiegehalte per gram is hoog
  • Bijvoorbeeld brokken (geperst, extruderen, expanderen)

Natvoer:
  • vochtgehalte van 65-85%
  • Energiegehalte per gram is laaag (veel vocht)
  • Gesloten is het lang houdbaar maar geopend is het beperk houdbaar.
  • bijvoorbeeld in blik, zakjes of kuipjes.
  • Verschillende texturen: paté, mousse, in saus of gelei

Slide 9 - Slide

Rauwe verse voeding
Verschillende opties:
  • Voorverpakte complete diervoeding
  • BARF-methode (Bones and Raw Food) wordt zelf samengesteld door de eigenaar.
  • Komt wel erg precies en de kans op tekorten is vrij groot

Slide 10 - Slide

Kwaliteit van het voer
De kwaliteit van het voer wordt beïnvloed door de grondstoffen of ingrediënten die gebruikt worden.

Slide 11 - Slide

Grondstoffen
Commercieel voer wordt gemaakt van een mengstel van grondstoffen, bijproducten en toevoegingen. 
  • Grondstoffen zijn afkomsting van dieren of planten
  • Bijproducten ontstaan bij de verwerken van grondstoffen voor de humane consumptie
  • Toevoegingen (extra vitamines/mineralen) gaan er (soms) bij om het voer compleete te maken

In Nederland wordt de kwaliteit van deze grondstoffen gegarandeerd. De grondstoffen mogen geen gevaar voor de gezondheid van mens en dier oplereveren, maar de voerfabrikant beslist uiteindelijk zelf welke grondstoffen, in welke verhoudeing en met wel productieproces het voer wordt gemaakt.

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Video

Dierlijke bijproducten
Dieren (of onderdelen daarvan) die geslacht zijn in een slachthuis (die voldoet aan de EU-wetgeving), maar om commerciële redenen niet voor ons mensen geschikt is, worden gebruikt in voer. Enkele voorbeelden:
  • Huid
  • bloed
  • beenderen
  • veren
  • hoeven

Slide 14 - Slide

Kwaliteit eiwit
Dit wordt aangegeven met: de Biologische Waarde (B.W.)
Deze waarde is hoger als het essentiële aminozuren levert die qua hoeveelheid overeenkomen met de behoefte van het dier. 
Als een grondstof een hoge biologische waarde heeft, is het meestal duurder. Eiwitten van dierlijke oorsprong zijn meestal duurder dan eiwitten uit plantaardige grondstoffen.

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Video

Essentiële voedingsstoffen
Essentieel betekent dat het een voedingsstof is die het dier niet zelf aan kan maken, maar wel nodig heeft om te functioneren. Dit moet dus uit het voer worden gehaald. 

Slide 17 - Slide

Aminozuren
Een aantal aminozuren zijn essentieel. Er zitten verschillen tussen de hond en de kat. In de tabel worden de essentiële aminozuren weergegeven voor hond en kat.

Slide 18 - Slide

Vetten
Vetten zijn opgebouwd uit vetzuren, waarvan een aantal essentieel is. 

Slide 19 - Slide

Verteerbaarheid
De kwaliteit van het voer hangt ook samen met de verteerbaarheid. Dit is het percentage van het voer dat opgenomen wordt via de darmwand. Hoe m eer er opgenomen wordt (verteert) hoe beter de kwaliteit. Dit hangst samen met de ingrediënten en grondstoffen van het voer. Grondstoffen met een goede verteerbaarheid zijn vaak afkomstig van dierlijke producten.

Slide 20 - Slide

Vochtopname

Slide 21 - Slide

Vochtopname
Water is de belangrijkste voedingsstof voor het lichtaam en een dier kan maar kort zonder water. De belangrijkste functies:
  • Transportmiddel (voedings- en afvalstoffen)
  • Oplosmiddel in spijsvertering
  • bouwstof
  • Reguleren lichaamstemperatuur

Slide 22 - Slide

Onbeperkt
Honden en katten moeten altijd over schoon vers drinkwater kunnen beschikken, ofwel onbeperkt kunnen drinken.

Zeker als ze droogvoer krijgen.

Slide 23 - Slide

Voeropname

Slide 24 - Slide

Voeropname
Dit wordt beïnvloed door:
  • voerfrequentie
  • voermethode
  • eigenschappen van de voeding
  • eigenschappen van de hond/kat
  • omgeving

Slide 25 - Slide

Voerfrequentie
Dit gaat over hoe vaak het dier eten krijgt. 
  • Per diersoort verschillend
  • Veel honden kunnen niet onbeperkt gevoerd worden.
  • Katten liever kleine maaltijden per dag
  • Niet iedere kat kan onbeperkt gevoerd worden. 

Slide 26 - Slide

Voermethode
Dit is de manier waarop er gevoerd wordt. Denk hierbij aan het moment, voeren uit een voerbak, voeren vanaf een schaaltje of anti-schrokbakken (voor te snel etende dieren)

Er bestaan ook voerbakken van verschillende hoogte. Dit is voor de grotere rassen handiger. 

Voerbakken moeten regelmatig schoongemaakt worden.

Slide 27 - Slide

Eigenschappen voeding
Geur, vorm en grootte van de brok is ook van belang bij de voeropname.

Textuur en smaak beïnvloeden ook de acceptatie van het voer. 

Slide 28 - Slide

Eigenschappen dier
Eigenschappen van het dier heeft ook invloed op de voedselopname. Denk hierbij aan:
  • ras
  • leeftijd
  • geslacht
  • conditie
  • gezondheidstoestand
  • ervaringen

Slide 29 - Slide

Omgeving
De omgeving kan de acceptatie van voer positief of negatief beïnvloeden. 
Voorbeelden zijn:
  • Temperatuur
  • aan- of afwezigheid eigenaar
  • aan- of afwezigheid andere dieren
  • leefomstandigheid

Slide 30 - Slide

Omgeving hond
Bij honden heeft het moment van eten ook te maken met hiërarchie. In het wild leefden ze in een roedel waarbij de dominante dieren het eerst eten. Hier moet je binnen een gezin ook rekening mee houden. Een hond krijgt dus te eten nádat het gezin gegeten heeft. 

Slide 31 - Slide

Omgeving kat
Een kat is van nature een solitaire jager en eten. Wanneer je katten tegelijk voert, kan dit een reden zijn om minder/niet te eten. Daarnaast heeft de kat liever 3 ruimtes:
  • Om te rusten
  • om te eten
  • ruimte met een kattenbak

Het overlappen van die ruimtes kan invloed hebben op het eetgedrag.

Slide 32 - Slide

Speciale behoeften
In principe is alle in Nederland verkrijgbare commerciële diervoeding volledige voeding. Het bevat dus in principe alles wat een dier nodig heeft.
Toch is het belangrijk om te kijken naar de specifieke behoefte van een dier.

Slide 33 - Slide

Speciale behoeften
Waarom kijken naar specifieke behoefte van een dier?
  • verschil behoefte (jong/oud)
  • Verschil in activiteit (actieve hond/gezelschapshond)
  • leeftijdsverschillen (senior)
  • Afstemmen op ras 
  • afstemmen op bijvoorbeeld ziektes/afwijkingen

Slide 34 - Slide

Puppy- en kittenvoer
Energiebehoefte van pups en kittens ligt een stuk hoger dan die van volwassen dieren. Hier moet je dus de voeding op aanpassen. 
Naast leeftijd kan er bij honden ook verschil zitten in rassen (grootte). Let hier dus op bij het selecteren van voeding. 

Slide 35 - Slide

Seniorenvoer
Een ouder wordend dier heeft ook een andere specifieke voedingsbehoefte. 
  • verminderde energiebehoefte
  • minder goede vertering
  • meer behoefte aan eiwitten
  • makkelijk te kauwen

Slide 36 - Slide

Veterinaire dieetvoeding
Dit is samengesteld uit normale voedingsstoffen maar die in een bepaalde onderlinge verhouding in het voer zitten. Ook voldoet het productieproces van veterinaire voeding aan strengene eisen en ze zijn beter onderzocht dan gewone voeding. 

Deze voeding is vooral bedoeld om de kwaliteit van het leven te verbeteren en een langere levensduur te stimuleren.

Slide 37 - Slide

Tekorten en overschotten

Slide 38 - Slide

Tekorten en overschotten
Voeding kan veel invloed hebben op het lichaam. Naast directe invloed op het maag- en darmstelstel, kunnen voedingsstoffen en ingrediënten uit voeding ook invloed hebben of:
  • Gebit
  • immuunsysteem
  • hart- en vaatstelstel
  • huid
  • gewrichten
  • urinewegen

Slide 39 - Slide

Tekorten
Tekort aan voeding of voedingsstoffen kan schadelijk zijn. Lange tijd was er weinig aandacht voor tekorten aan voedingsstoffen in Nederland, met name door de aanwezigheid van de volledige voeding. 

Doordat eigenaar steeds meer zelf voedsel gaan samenstellen, ontstaan er tekorten.  Dit kan leiden tot allerlei ernstige aandoeningen.

Slide 40 - Slide

Overschotten
Overschotten aan voeding leidt tot overgewicht. De gevolgen van overgewicht kunnen zijn:
  • Bewegingsproblemen en gewrichtsaandoeningen
  • Suikerziekte 
  • Slechte conditie van huid/vacht
  • grotere risico's bij operaties
  • verminderde weerstand tegen infectie
  • hart- en vaatziektes
  • ademhalingsproblemen

Slide 41 - Slide

Herhaling doelen van de les
Aan het einde van de les kun je:
  • De 6 voedingsstoffen in voedingsmiddelen noemen
  • Uitleggen wat er bedoeld wordt met volledige voeding
  • Benoemen hoe de verschillende voedingssoorten worden bepaald en je kunt twee voorbeelden van voedingssoorten noemen
  • Beschrijven hoe de kwaliteit van diervoeding wordt bepaald
  • Beschrijven wat essentiële voedingsstoffen zijn
  • Uitleggen wat er bedoeld wordt met de verteerbaarheid van het voer
  • Benoemen van de functies van de vochtopname
  • Beschrijven wat de voeropname bij dieren kan beïnvloeden
  • Voorbeelden noemen van gevolgen van tekorten/overschotten van voeding

Slide 42 - Slide

Huiswerk
Maak nu de toets van het boek, deze vind je online. Het resultaat bewaar je en neem je op in het portfolio.

Slide 43 - Slide

Einde van de les

Vragen?

Wat vonden jullie van deze les?

Slide 44 - Slide