Les 1: In het planetarium

• Aardrijkskunde
• Basisschool
• Groep 8

Hoe komt het dat wij op de aarde kunnen blijven staan?

Wij kunnen op de aarde blijven staan vanwege de zwaartekracht. Zwaartekracht is een kracht vanuit een voorwerp (in dit geval de aarde) die aan andere voorwerpen trekt. Mensen hebben ook zwaartekracht, maar deze is zo klein dat je daar niks van merkt.

De aarde trekt dus eigenlijk voorwerpen en organismen aan als een soort magneet, maar het is niet zo sterk dat je je voeten niet meer kunt optillen. De zwaartekracht op de aarde is 9,81 m/s²

De zon is een ster die de planeten in ons zonnestelsel verwarmt. De buitenkant van de zon is bijna 6000 graden celsius. Hoe dichter een planeet bij de zon staat, hoe warmer het is op die planeet.

De zon heeft een heel grote zwaartekracht (de zon trekt met wel 274 m/s² aan de planeten!) waardoor de planeten om de zon heen draaien.

Mercurius

Mercurius is de planeet die het dichtst bij de zon staat. Je zou dus verwachten dat het op deze planeet warmer is dan op de andere planeten. Mercurius is echter de enige uitzondering op die regel en het oppervlak van Mercurius is gemiddeld slechts 167°C. De warmste planeet van ons zonnestelsel is namelijk Venus.

Venus

Venus is de enige planeet die is vernoemd naar een Godin, de rest van de planeten zijn allemaal vernoemd naar mannen. Venus is ook de warmste planeet van het zonnestelsel. Maar hoe komt dat? Door de grote hoeveelheid lava op venus en de atmosfeer (een soort dekentje waardoor warmte wordt vastgehouden, net als op aarde) is Venus heel erg heet. De oppervlaktetemperatuur van Venus is maar liefst 464°C.

Aarde

De aarde is de derde planeet van het zonnestelsel. De gemiddelde oppervlaktetemperatuur van de aarde is ongeveer 15°C

Mars

Mars is de vierde planeet van ons zonnestelsel. Veel wetenschappers denken dat er van alle planeten behalve de aarde op Mars de grootste kans is op buitenaards leven. Er wordt ook veel onderzoek gedaan naar hoe wij als mensen zelf op Mars zouden kunnen wonen. De oppervlakte van Mars is ongeveer -63°C, dus het is er wel een heel stuk kouder dan op aarde.

Op welke planeet is het het warmst?

1. Aarde
2. Mercurius
3. Zon
4. Venus

Zet op volgorde van links naar rechts. Begin bij het middelpunt van ons zonnestelsel.

Aarde

Venus

Zon

Mars

Mercurius

Op welk plaatje zie je de planeet Venus?

1. 
2. 
3. 
4. 

Ga achter je stoel staan en zorg ervoor dat je genoeg ruimte hebt om te bewegen!

Jupiter

Jupiter is de grootste planeet van ons zonnestelsel en is ongeveer 11 keer groter dan de aarde. Jupiter is een gasreus, dat wil zeggen dat deze planeet geen vast oppervlak heeft, maar dat de planeet eigenlijk een grote gasbol is met een vaste kern. Op Jupiter is het gemiddeld -121 °C.

Saturnus

Saturnus is misschien wel de meest herkenbare planeet van allemaal. Deze gasreus heeft namelijk opvallende ringen om zich heen die bestaan uit gruis en stukjes rots. Saturnus is ook de enige planeet die lichter is dan water (dat betekent dat hij een lagere dichtheid heeft), een bekertje saturnus is dus minder zwaar dan een bekertje water! Nog iets opvallends aan Saturnus is dat het de planeet met de meeste manen is, Saturnus heeft namelijk maar liefst 82 manen. Op deze planeet is het niet heel veel kouder dan op Jupiter, namelijk -130°C.

Uranus

De ijsreus Uranus is de zevende planeet van ons zonnestelsel. Deze planeet is niet vernoemd naar een van de Olympische goden, maar naar Ouranos, de personificatie (het menselijke beeld) van de hemel. Uranus draait ook op zijn kant, en niet rechtop. Het is niet zo gek dat deze planeet een ijsreus wordt genoemd, op deze planeet is het namelijk maar -205°C.

Neptunus

Toen de achtste en koudste planeet van ons zonnestelsel voor het eerst ontdekt werd, dacht men dat het een ster was. Een hele tijd later werd ontdekt dat het een planeet was waarna Neptunus zijn naam kreeg. Op deze ijsreus is het nóg kouder dan op Uranus, het is maar -220°C.

Vroeger was Pluto de negende planeet van ons zonnestelsel, maar in 2006 werd besloten dat Pluto geen planeet meer is. Pluto is een dwergplaneet. Het woord planeet zit weliswaar nog in de naam, maar dwergplaneten zijn te klein om "planeet" genoemd te kunnen worden.

Welke planeet draait op zijn kant?

1. Pluto
2. Jupiter
3. Uranus
4. Neptunus

Zet de planeten op de goede volgorde, begin bij de eerste planeet vanaf de zon.

Mercurius

Aarde

Venus

Saturnus

Jupiter

Mars

Neptunus

Uranus

Waaruit bestaan de ringen van Jupiter?

1. Jupiter heeft geen ringen.
2. De ringen van Jupiter bestaan uit gruis en stukken steen.
3. De ringen van Jupiter bestaan uit gas.
4. De ringen van Jupiter bestaan uit sterren.

Wat is waar over het draaien van de planeten en/of de zon?

1. Ik weet het niet, maar ik ben wel het zonnetje in huis.
2. De planeten draaien om de zon.
3. De zon draait om de planeten.
4. Alles staat stil en niks draait.

Wat vind jij de leukste planeet en waarom?

Zou jij op Mars willen wonen? En wat heb je nodig om daar te kunnen overleven?

Bedenk een ezelsbruggetje bij de volgorde van de planeten. (Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus (Pluto mag er ook bij als dat makkelijker is)).

Hopelijk vonden jullie het een leuke les!