2.2 Leerkuil en cirkel van invloed

• Leren-leren
• Mentorles
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-4

Leerkuil & cirkel van invloed

Leerdoelen

• Weten wat de leerkuil is 
• Weten wat de cirkel van invloed is 
• Ontdekken hoe het leerproces werkt
• Bewust worden van waar je invloed op hebt 

Cirkel van invloed

Je hebt geen invloed meer op wat er in het verleden is gebeurd. Je hebt ook geen invloed op hoe anderen zich gedragen en op wat zij denken of voelen. De enige gedachten en gevoelens waarop jijzelf rechtstreeks invloed hebt, zijn die van jezelf. Daarom is het wijs je gevoel van geluk en welzijn niet te laten bepalen door wat anderen zeggen of doen.

Bestudeer de cirkel van invloed. Waarop heb je geen invloed en waarop wel? Je kunt zeggen: “Waarom regent het nou weer? Ik word er niet goed van!” Of je kunt zeggen: “Het regent weer, ik trek een regenjas aan.”

Kun je een voorbeeld geven van iets waar je invloed op hebt?

Kun je een voorbeeld geven van iets waar je geen invloed op hebt?

Bespreek met elkaar een situatie die je lastig vond. Vul daar vervolgens de cirkel van invloed bij in. Gebruik de ingevulde cirkel als voorbeeld. 

Jouw cirkel van invloed

• Neem een voor jou lastige situatie in gedachten
• Vul de cirkel van invloed in 

Iedereen kent zo’n moment wel in een leerproces: je denkt dat je een taak wel even gaat doen, maar dan valt het na een tijdje toch tegen. Je raakt gefrustreerd en weet even niet meer of en hoe je verder moet. Op zo’n moment zit je ‘onderin’ de leerkuil.

Hoe werkt de leerkuil? In de leerkuil sta je eerst linksboven voor een uitdaging of doel. Misschien weet je nog helemaal niet dat je in een kuil zal glijden en verwacht je dat je ‘wel eventjes naar de overkant springt’. Maar al gauw blijft de taak toch lastiger dan je denkt en krijg je gedachtes als ‘Dit is toch wel erg lastig’, ‘Dit is te moeilijk voor mij’ of ‘Ik ben hier echt slecht in’. Dit kan zowel positieve als negatieve gevoelens oproepen.

Onderin de kuil staat een muurtje. Dit muurtje staat symbool voor een cruciaal moment in je leerproces: kies je ervoor om de muur af te breken, door te zetten of niets te doen? Uiteraard is het een legitieme keuze om op dit moment te kiezen om te stoppen met je uitdaging en terug te klimmen naar je beginpunt. Of je gaat even tegen het muurtje zitten om even uit te rusten en te wennen aan het idee van een uitdaging.

Wanneer je wel besluit om het muurtje af te breken, is het verstandig om na te denken hoe je dat gaat doen. Welk gereedschap heb je al in je symbolische gereedschapskoffer die je kunt gebruiken om de taak te laten slagen? Hierbij kun je denken aan strategieën op taakniveau, zoals ‘beginnen bij het begin’, ‘om hulp vragen’ of ‘opnieuw beginnen’. Ook het gebruiken van helpende gedachten en groeitaal is helpend: “Ik ga mijn best doen”, “Alle begin is moeilijk”, “Ik zet door” of “ik kies handige strategieën, dus ik vertrouw op mezelf dat ik er ga komen”. Je probeert je emoties te managen om je doel te kunnen bereiken.

Zo klim je, langzaam of snel, de leerkuil uit. Op een gegeven moment merk je: ik ben er. Dit is het moment om je prestatie te vieren en terug te kijken naar de kuil: wat heeft me hier nu het meest geholpen? Welke woorden zei ik tegen mezelf toen ik de kuil in gleed en waren deze reëel? Welke taal hielp me naar boven? Wat neem ik mee naar een volgende leerkuil?

Jouw leerkuil

• Vul jouw leerkuil in 
• Hoe ben je uit de leerkuil gekomen? 

Als je moet gaan leren voor een toets loop je vaak tegen een lastige situatie aan. Het lukt bijvoorbeeld even niet. Kun je voor jezelf nog zo’n soort situatie bedenken? Vul bij deze situatie eens de leerkuil in voor jezelf. Hoe ben je toch weer uit die leerkuil gekomen?

Bespreek dit nogmaals met elkaar.

 

Wat neem je mee uit deze les?