§4.5 Koude Oorlog ver weg en dichtbij

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

 Koude Oorlog ver weg en dichtbij

In deze les kun je 12 punten verdienen.

Terugblik vorige les(sen):

Hoofdvraag: Hoe verliep de Koude Oorlog in Azie?

Volgende dia: leerdoelen.

Aan het eind:

- kun je uitleggen waarom er momenteel 2 Korea's bestaan;

- weet je met enkele kenmerken het verloop van de Vietnamoorlog te verwoorden;

- kun je omschrijven hoe groot het communisme is geweest in Nederland.

Waarom staan er 2 zwarte pijlen in de wereldkaart?

Korea-oorlog

Vietnamoorlog

Waarom staan er twee zwarte pijlen in de wereldkaart?

Oorzaken Korea-oorlog (1950-1953)

•  Korea was sinds 1910 bezet door Japan
  . Japan verliest de WOII, en Korea wordt weer onafhankelijk. Maar communistisch of kapitalistisch?
  

Na de Tweede Wereldoorlog werd het land bij de 38e breedtegraad in 1950 gesplitst in:

• Noord-Korea: communistisch, gesteund door de Sovjet-Unie
  en China.
• Zuid-Korea: kapitalistisch, gesteund door de VS. De VS wil, nadat China in 1949 o.l.v. Mao Zedong het communisme koos, nog meer landen in Azie communistisch werden. 

Mao Zedong

Vlag China, communistische landen hebben veel rood in de vlag.

Gevolg Korea-oorlog

Direct na WOII wordt Korea dus opgesplitst in een Russische zone (Noord-Korea) en een Amerikaanse zone (Zuid-Korea).

Na een paar jaar (1950) verdwijnen de Russische (Sovjet)soldaten en de Amerikaanse soldaten.

Hierna vallen de Noord-Koreanen (met goedkeuring van Sovjetleider Stalin) Zuid-Korea aan.

- Zuid-Korea krijgt net op tijd hulp van de VS en nog meer kapitalistische landen (o.a. 5000 Nederlandse soldaten), want het communisme moet worden ingedamd.  Deze indamming was in Europa al gebeurd met het IJzeren Gordijn.

- In 1953 kwam er een wapenstilstand, maar officieel zijn de 2 landen vandaag nog steeds in oorlog!

Hierna filmpje (+ 2 min) met daarna quizvragen.

Bekijk hiernaast een print screen van 0:50. Welke fout staat in de print screen?

1. De namen van de hoofdsteden moeten worden omgedraaid.
2. Het getal 38° moet een ander getal zijn.
3. De vlaggen van de Verenigde Staten en de Sovjet-unie moeten worden omgedraaid.
4. Er staat helemaal geen fout in de print screen.

Twee uitspraken:

1. Hiernaast je Kim Jong-un, momenteel de communistische dictator van Zuid-Korea.

2. De streep van de 38e breedtegraad die ooit random is getrokken, is momenteel uitgegroeid tot een van de meest beladen grenzen ter wereld. 

1. Alleen uitspraak 1 is juist
2. Alleen uitspraak 2 is juist
3. Beide uitspraken zijn juist
4. Beide uitspraken zijn onjuist

Oorzaken Vietnamoorlog (1957-1975)

• Vietnam was een kolonie van Frankrijk: Frans Indochina
  , maar wordt in WOII veroverd door Japan. Japan verliest de oorlog.
• Toekomstig Vietnam communistisch of kapitalistisch? Het communisme is fel tegenstander van kolonialisme. Koloniale volkeren in Azie en Afrika zagen de Sovjetunie als een bondgenoot in hun strijd voor onafhankelijkheid van een West-Europees moederland.  Gevolg: veel Vietnamezen kiezen de kant van het communisme.
• Tijdelijk wordt ook Vietnam in tweeen gesplitst bij de 17e breedtegraad, namelijk in een communistich Noord-Vietnam en een kapitalistisch Zuid-Vietnam
• Ontstaan nationalisme bij de bevolking van Vietnam o.l.v. de communistische leider Vietminh. Deze leider valt met zijn leger (Vietcong) Zuid-Vietnam aan via een guerrila-oorlog (geen massale aanvallen, maar kleine, onverwachte aanvallen)

Gevolgen Vietnamoorlog (1957-1975)

Zuid-Vietnam krijgt steun van de VS en stuurt een half miljoen (!!!) soldaten. De Amerikaanse president Eisenhower is namelijk bang voor de domino-theorie. 

Gevolg is een burgeroorlog.

Eindresultaat: In 1976 wordt Vietnam een communistisch land.

Volgende dia: Filmpje High Speed History - Verloop Vietnamoorlog (00:40)

Hoe is de Vietnamoorlog geëindigd?

In 1976 verliest de VS dus de oorlog. Hoe komt dat?

  

- De Amerikaanse soldaten vochten in een volstrekt onbekende jungles (oerwouden) in Vietnam;

- De communistische Vietcong hanteerde een guerrila-oorlog (geen massale aanvallen, maar kleine, onverwachte aanvallen) waar de Amerikanen geen grip op kregen + de Vietcong maakte zichzelf onzichtbaar door tunnels te graven 

(nu toeristische attractie).

- De  1e Televisieoorlog ooit was in de huiskamer te zien, 

gevolg waren protesten (ook in Nederland). Ook de 

eigen Amerikaanse soldaten begaan gruwelijke oorlogsmisdaden (bv gebruik van napalm) + verliezen

de moed. De grote vraag: "Wat doen we hier eigenlijk?"

Het napalmmeisje (9), na Anne Frank het bekenste oorlogskind ter wereld.

Volgende dia: filmpje: protest tegen de Amerikaanse president Johnson in Nederland (1:45) 

Welke uitspraak is juist?

1. Johnson was de president van Amerika tijdens de Vietnam-oorlog
2. De Chi chi tunnels zijn nu een toeristisch attractie en zijn aangelegd door de Zuid-Vietnamezen
3. De overeenkomst tussen Noord-Korea en Noord-Vietnam is dat beiden het kapitalisme als bestuursvorm kozzen.
4. In het filmpje zag je een protestactie. Zulke protestacties vonden vaker plaats in communistische landen dan in kapitalistische landen.

De Vietnamoorlog is voorbij, en nu?

In de Verenigde Staten:

Het Amerikaanse zelfvertrouwen krijgt een enorme dreun (gezichtsverlies);

1. Veel oorlogsveteranen met posttraumatische stressstoornis, maar worden vooral als moordenaars gezien; 

2. Enorme staatsschuld van de Verenigde Staten door de oorlogskosten.

In Vietnam:

Nadat de Amerikanen zijn vertrokken, overwint de communistische Vietcong vrij gemakkelijk.

Veel Zuid-Vietnamezen vluchten met boten de zee op, maar waar naartoe?

Volgende dia:  filmpje bootvluchtelingen  op de vlucht voor het communisme (4:19) met 3 kijkvragen

Hiernaast zie je de hoofdpersoon van het filmpje, Tiffany Pham.

Zij ging met de boot op de vlucht voor de .....

1. communisten
2. kapitalisten.

Bekijk hiernaast het kaartje.

Bij welk cijfer woonde Tiffany eerst, voordat zij met de boot vluchtte?

1. Bij cijfer 1
2. Bij cijfer 2
3. Bij cijfer 3
4. Bij cijfer 4

Een tijdje geleden heb ik op de markt een loempia gekocht.

De bezitter van deze loempia-kraam is waarschijnlijk....

1. Een gevluchte communistische Noord-Vietnamees
2. Een gevluchte kapitalistische Noord-Vietnamees
3. Een gevluchte communistische Zuid-Vietnamees
4. Een gevluchte kapitalistische Zuid-Vietnamees

Hoe groot is het communisme in Nederland geweest?

Direct na de WOII was de politieke partij CPN (Communistische Partij Nederland) een beetje populair, want (ook) de Sovjetunie had nazi-Duitsland verslagen.

Maar de regering koos de kant van de VS en profiteerde van Marshallhulp + vocht mee in de Korea-oorlog.

Gevolg: communisten waren geen helden meer, maar landverraders.

Hierna nog enkele quizvragen

Welke uitspraak is onjuist?

1. Officieel zijn Noord-Korea en Zuid-Korea nog steeds in oorlog met elkaar.
2. Tijdens de Korea-oorlog en de Vietnamoorlog hebben de Russen (= de Sovjets) en de Amerikanen elkaar nooit recht in de ogen gekeken.
3. De Korea-oorlog was de eerste Televisie-oorlog (zie plaatje)
4. Vietnam en Korea zijn allebei bezet geweest door Japan tijdens de Tweede Wereldoorlog

Twee uitspraken:

1. De dominotheorie (zie plaatje) is meer van toepassing op de Korea-oorlog dan op de Vietnamoorlog.

2. Momenteel is Noord-Korea communistisch en Zuid-Korea kapitalistisch

1. Alleen uitspraak 1 is juist
2. Alleen uitspraak 2 is juist
3. Beide uitspraken is juist
4. Beide uitspraken zijn onjuist.

Veel Aziatische landen waren tot de Tweede Wereldoorlog gekoloniseerd door een Europees moederland.
Zo was Indonesie (Nederlands-Indie) gekoloniseerd door Nederland.

Maar door welk Europees land is Vietnam gekoloniseerd?

1. Engeland
2. Japan
3. Frankrijk
4. Geen van de genoemde landen is juist.

Waardoor zijn de Korea-oorlog en de Vietnam-oorlog ontstaan?

1. Vanuit sociale redenen
2. Vanuit economische redenen
3. Vanuit culturele redenen
4. Vanuit politieke redenen

1. Momenteel is de grens tussen Noord-Korea en Zuid-Korea een van de strengst bewaakte grenzen ter wereld (zie plaatje). Dit is een oorzaak / gevolg van de Korea-oorlog.

2. Veel Zuid-Vietnamen vluchtten met boten de zee op. Dit is een oorzaak / gevolg van de Vietnamoorlog.

1. 1. oorzaak, 2. oorzaak
2. 1. gevolg, 2. gevolg
3. 1. oorzaak, 2. gevolg
4. 1. gevolg, 2. oorzaak

Sleep onderstaande gebeurtenissen naar de juiste oorlog:

Korea-oorlog

Vietnamoorlog

In deze oorlog hebben zo'n 5000 Nederlandse soldaten meegevochten.

De Verenigde Staten heeft deze oorlog verloren.

Een kenmerk van deze oorlog is het gebruik van napalm.

In kapitalistische landen (ook in Nederland) gingen mensen op straat protesteren tegen deze oorlog.

Deze oorlog is officieel nog steeds niet afgelopen.

Zoek op internet een afbeelding die volgens jou bij deze les past en voeg deze afbeelding hieronder toe:

Zet de cijfers 1 t/m 3 onder mekaar en geef antwoord op de onderstaande 3 vragen:

1. Waarom zijn er momenteel twee Korea's op de wereld?
2. Wat was de oorzaak van de Vietnamoorlog, hoe verliep en hoe eindigde deze oorlog?
3. Waarom is het communisme nooit groot geweest in Nederland?