JK online lang

• pedagogiek
• HBO
• Studiejaar 2

PF2PH - Het jonge kind

Evelien Dankert

[e-mail]

0611585661

Helma Brouwers (2021)

"Lesgeven uit methodes is geen kunst, dat is een vaardigheid. Onderwijs maken van wat zich aandient in het leven van jonge kinderen, dat aansluit bij al die verschillende leefwerelden, mogelijkheden, en interesse van kinderen, dat verklaar ik bij deze tot kunst. Onze peuters en kleuters hebben recht op kunstenaars die de wereld in al zijn facetten voor hen openen."

Link:

https://nivoz.nl/nl/we-moeten-waken-jonge-kinderen-het-denken-uit-handen-te-nemen?utm_source=hetkind&utm_campaign=e3b310f043-Nieuwsbrief_21042021&utm_medium=email&utm_term=0_05e0b3855c-e3b310f043-338757345

Inhoud deze bijeenkomst

• Kleuterpedagogiek en kleuteronderwijs
• Ontwikkelingsgericht werken binnen een thema

• Themaontwerp: start mogelijk deze of volgende week
  
• Gebruik peerfeedback & gelegenheid voor feedforward

Afsluitend nog ruimte voor vragen over hoe je de leeruitkomst zou willen aantonen (zoals een presentatie).

Ik werk graag met kleuters

Ja, ze zijn fantastisch!

Nee, niet mijn kopje thee...

Weet ik nog niet

Ik heb het leerpad PF2PH JK bekeken

Ja, helemaal duidelijk!

Ja, en ik heb nog een vraag:

Een beetje gescand

Nee, nog niet aan toegekomen

Wat is typisch aan kleuters?

Ingrediënten
kleuteronderwijs

Kenmerkend voor kleuters

Egocentrisme

Magisch denken
Onderscheid fantasie en werkelijkheid

Emotionele beleving

Intuïtief
Hang naar gewoontes en routines
Concentratievermogen
Behoefte aan handelen en beweging

(Brouwers, 2010)

uit artikel op leerpad

https://www.hjk-online.nl/spelen/themas-aansluiten-bij-leefwereld/

Themaonderwerp op mijn school

Thematisch onderwijs

• Belevingswereld
• Imitatie en identificatie
• Zelf handelen
• Fantasie
  
• Ontdekken en experimenteren
  

Uitgangspunten

Zingeving en betrokkenheid

                          (belevingswereld, leer- en ontwikkelingslijnen)

Kindvolgend handelen

                          (OGO, ZNO, bedoelingen)

Ontwikkelingsgericht onderwijs

Jonge kinderen hebben de uiterst gezonde neiging om actief handelen op hun omgeving te reageren. Daarom ligt bij het werk in de onderbouw de nadruk [...] op het inrichten van een goed doordachte speelleeromgeving die aan die behoefte tot handelen en exploreren tegemoetkomt.

(Brouwers, 2010)

Onderwijsbenadering

                  

programmagericht

ontwikkelingsgericht

              

sociaal-constructivisme

Speelleeromgeving inrichten

De vaardigheid om een speelleeromgeving te scheppen die kinderen aanspreekt, uitdaagt en die een beroep doet op al hun ontwikkelingsmogelijkheden, is misschien wel de belangrijkste didactische vaardigheid die een onderbouwleerkracht zich eigen moet maken.

(Brouwers, 2010)

De derde pedagoog

De kwaliteit van het onderwijs wordt [...] voor een belangrijk deel bepaald door de kwaliteit van de speelleeromgeving.

(Over Reggio Emilia, in Brouwers, 2010)

https://www.slo.nl/thema/meer/jonge-kind/doelen-jonge-kind/

https://www.slo.nl/thema/meer/jonge-kind/doelen-jonge-kind/

https:

Een kleuter staat 'spelend' in de wereld
en krijgt tijdens het spelen grip op de werkelijkheid.

Wat is spel

"In een wereld die niet alles meer kan blijken te zijn,
valt niet te spelen" (Langeveld in Brouwers, 2010)

Dit past qua onderwerp in het thema

... maar het zal niet 'kindvolgend' tot stand zijn gekomen.

Wanneer / waarom zou je wel een werkblad  aanbieden?

Kernactiviteiten

1. Spelactiviteiten (manipulerend en rollenspel)
   
2. Constructieve en beeldende activiteiten
   
3. Gespreksactiviteiten
   
4. Lees- en schrijfactiviteiten
   
5. Reken- en wiskundige activiteiten

Ontwerp 1 activiteit en noem: de leerlijn(en) en de bedoeling(en)

Tweede bijeenkomst (14 april)

• Spel als doelvrije activiteit
• Bedoelingen formuleren
  

• Interventies van de leerkracht

Derde bijeenkomst (21 april):

eigen opzet bespreken & peerfeedback verzamelen

Kleuters leren niet bewust (intentioneel) maar in de ervaring (incidenteel)

Het didactisch handelen van de leerkracht is daarom impliciet: Geen lesjes met een doel maar leerzame situaties creëren.

• Impliciete leersituaties zijn betekenisvoller, meer motiverend en meer effectief.
• Betekenisvolle leersituaties zijn niet geïsoleerd en spreken dus meerdere ontwikkelingsgebieden aan.
  

'OUDERE' KIND

Lessen -->

Doelen (smart) --> 

Evaluatie op doelen -->

Vakdidactiek -->

Motiverende opening -->

Lesdoel benoemen -->

Toetsen -->

JONGE KIND

activiteiten

bedoelingen (niet smart!)

oogst vaststellen

vakdidactiek & didactische impulsen

activeren belevingswereld

... nee ...

observeren!

De waarde van spel

Imitatie speelt een belangrijke rol en ook identificatie is typerend: De kleuter bootst het gedrag van iemand na, en hij/zij probeert deze persoon te zijn.

Identificatiefiguren komen uit de belevingswereld (en kunnen dus door de leerkracht bewust aangeboden worden).

https:

https:

1:35 & 4.58

Spel in de bouwhoek

Er is sprake van het stimuleren van:
• inzicht in de ruimtelijke oriëntatie;
• grote motoriek;
• ontwikkeling van het logisch denken;
• mondelinge taalontwikkeling;
• spelontwikkeling;
• de relatie tussen kinderen.

Basisontwikkeling voor

peuters en de onderbouw

Frea Janssen-Vos &

Levineke van der Meer

Ook in: Kiezen voor het jonge kind (Helma Brouwers)

Cirkel van brede ontwikkeling

https://www.slo.nl/thema/meer/jonge-kind/doelen-jonge-kind/

https://www.slo.nl/thema/meer/jonge-kind/doelen-jonge-kind/

Wat valt op aan deze formulering?

Didactische impulsen in ontwikkelingsgericht onderwijs

1. Oriëntatie

5. Reflecteren

Ik verken wat ze van het onderwerp weten

Op dit moment weet ik nog niet wat de kinderen gaan inbrengen

Ik introduceer iets nieuws binnen het thema en laat de kinderen reageren

Nu weet ik wat ze van deze activiteit geleerd hebben

In de kring stel ik vragen en kan ik horen wat de verdere inhoud van het thema moet zijn

Didactische impulsen in ontwikkelingsgericht onderwijs

2. Structureren en verdiepen

3. Verbinden aan andere activiteiten

4. Nieuwe handelings-mogelijkheden

Ik speel het voor, zodat ze mij na kunnen doen

Ik kan de kinderen op dit onderwerp verder uitdagen in hun ontwikkeling

Ik kan de kinderen op een ander gebied uitdagen in hun ontwikkeling

Ik praat hardop zodat ze begrijpen wat ik doe

Ik introduceer een nieuw probleem, zodat er uitdaging blijft

Ik integreer vakgebieden en stimuleer dat het thema overal gespeeld wordt

0

0

0

Je werkt voor deze leeruitkomst (PF2PH) een thema uit voor ca. een week onderwijs. De vijf kernactiviteiten (“beeldend/constructie”, “lezen/schrijven”, “gesprekken”, “reken/wiskunde” en “spel”) zijn daarin vertegenwoordigd, waarbij je per kernactiviteit minstens twee activiteiten of speelleersituaties benoemt met de bijbehorende bedoelingen.
De invulling van de kernactiviteiten gaat uit van ontdekkend en spelend leren en biedt daarmee vrijheid van handelen voor het kind. In totaal heb je dus minstens 5x2=10 activiteiten ontworpen. Daarvan voer je er minstens 3 uit, waarvan 1 een themahoek is, zoals een omgebouwde huishoek waarin vrij spel mogelijk is.
Gebruik het format van de themaplanner in dit leerpad of ontwerp er zelf eentje. Het visualiseren van het thema met alle activiteiten is wenselijk, opdat de samenhang en volledigheid voor anderen direct zichtbaar is.

Je werkt voor deze leeruitkomst (PF2PH) een thema uit voor ca. een week onderwijs. De vijf kernactiviteiten zijn daarin vertegenwoordigd, waarbij je per kernactiviteit minstens twee activiteiten of speelleersituaties benoemt met de bijbehorende bedoelingen.

De invulling van de kernactiviteiten gaat uit van ontdekkend en spelend leren en biedt daarmee vrijheid van handelen voor het kind. In totaal heb je dus minstens 5x2=10 activiteiten ontworpen. Daarvan voer je er minstens 3 uit, waarvan 1 een themahoek is, zoals een omgebouwde huishoek waarin vrij spel mogelijk is.

Gebruik het format van de themaplanner in dit leerpad of ontwerp er zelf eentje. Het visualiseren van het thema met alle activiteiten is wenselijk, opdat de samenhang en volledigheid voor anderen direct zichtbaar is.

Je werkt voor deze leeruitkomst (PF2PH) een thema uit voor ca. een week onderwijs. De vijf kernactiviteiten (“beeldend/constructie”, “lezen/schrijven”, “gesprekken”, “reken/wiskunde” en “spel”) zijn daarin vertegenwoordigd, waarbij je per kernactiviteit minstens twee activiteiten of speelleersituaties benoemt met de bijbehorende bedoelingen.
De invulling van de kernactiviteiten gaat uit van ontdekkend en spelend leren en biedt daarmee vrijheid van handelen voor het kind. In totaal heb je dus minstens 5x2=10 activiteiten ontworpen. Daarvan voer je er minstens 3 uit, waarvan 1 een themahoek is, zoals een omgebouwde huishoek waarin vrij spel mogelijk is.
Gebruik het format van de themaplanner in dit leerpad of ontwerp er zelf eentje. Het visualiseren van het thema met alle activiteiten is wenselijk, opdat de samenhang en volledigheid voor anderen direct zichtbaar is.

Je schrijft een beknopte verantwoording voor de keuzes die je maakt. Daarvoor onderbouw je uit Kiezen voor het Jonge Kind (Brouwers, 2019), Basisontwikkeling voor peuters en de onderbouw (Janssen-Vos, 2017) en Ontwikkelingspsychologie (Hooijmaaijers, Stokhof en Verhulst, 2016) en bijv. de artikelen op dit leerpad. Je verantwoordt per activiteit:

• hoe deze activiteit aansluit bij het leren van het jonge kind
• de bedoelingen die je bij de activiteit hebt (passend bij de leer- en ontwikkelingslijnen),
• de keuze voor de inzet van materialen en klassenmanagement,
• het leerkrachthandelen voor het uitdagen van de ontwikkeling (didactische impulsen).

Je werkt voor deze leeruitkomst (PF2PH) een thema uit voor ca. een week onderwijs. De vijf kernactiviteiten (“beeldend/constructie”, “lezen/schrijven”, “gesprekken”, “reken/wiskunde” en “spel”) zijn daarin vertegenwoordigd, waarbij je per kernactiviteit minstens twee activiteiten of speelleersituaties benoemt met de bijbehorende bedoelingen.
De invulling van de kernactiviteiten gaat uit van ontdekkend en spelend leren en biedt daarmee vrijheid van handelen voor het kind. In totaal heb je dus minstens 5x2=10 activiteiten ontworpen. Daarvan voer je er minstens 3 uit, waarvan 1 een themahoek is, zoals een omgebouwde huishoek waarin vrij spel mogelijk is.
Gebruik het format van de themaplanner in dit leerpad of ontwerp er zelf eentje. Het visualiseren van het thema met alle activiteiten is wenselijk, opdat de samenhang en volledigheid voor anderen direct zichtbaar is.

Op basis hiervan kom je tot een bekwaamheidsanalyse, waarin je aangeeft wat jouw didactische bekwaamheid is met betrekking tot het ontwerpen en het uitvoeren van kleuteractiviteiten binnen een thema: benoem in hoeverre het uitvoeren van thematisch onderwijs bij kleuters door jou geslaagd is.

Didactische bekwaamheid

Je zorgt voor een reflectie op de door jou uitgevoerde activiteiten (reflecteer op de opbrengst = OOGST) waarin je met name observaties van de processen beschrijft. Tevens lever je feedback van jouw mentor en/of beeldmateriaal aan.

Wat heb je nog nodig om
aan de slag te kunnen gaan?