Voeding- en stofwisselingsziekten

• Gezondheid
• MBO
• Studiejaar 2

Voeding- en stofwisselingsziekten

32

Lesdoel

Je kunt de meest voorkomende voeding- en stofwisselingsziekten herkennen, behandelen en voorkomen;

Voedingsziekten

Voedingsziekten of stofwisselingsziekten, zijn niet infectieuze ziekten. Ze worden niet veroorzaakt door een specifieke ziekteverwekker, maar ontstaan door problemen in het rantsoen of een niet goed functionerend spijsverteringskanaal.

Wat zijn voorbeelden van voedings- of stofwisselingsziekten?

Voorbeelden 

Voorbeelden van voedings- of stofwisselingsziekten zijn 

• melkziekte, 
• kopziekte, 
• slepende melkziekte,
•  pensverzuring
• lebmaagverplaatsing  
• leververvetting.

 

Voedingsziekten

negatieve energiebalans

klauwbevangenheid

Pensverzuring

Melkziekte

leververvetting

Slepende melkziekte

lebmaagverdraaiing

uitzoeken:

Ontstaan

Symptomen

Voorkomen en behandelen

Minimaal 5 sheets

Stofwisselingsproblemen 

- Juiste rantsoen tijdens de droogstand

-> Slechte voeding in de laatste dagen: Baarmoeder ontsteking, pens verzuring en lebmaagverdraaiing.

Attentie overzicht: 1,5% vet- en eiwitgehalte = Signaal voor slepende melkziekte.

Wat is het NEB

1. Negatieve energie behoefte
2. Negatieve energie balans
3. Netto energie behoefte
4. Negatieve eet balans

NEB, Negatieve energie balans

Pas gekalfde koe heeft een NEB

Koe lost dit op door eigen lichaamsvet af te breken -> zakt in conditie. 
(16 weken)

Slepende melkziekte

Pens verzuring

Stabiele ph = gezondere pensflora

Pens verzuring= Te veel snel fermenteerbare producten in de pens aanwezig en te weinig structuurrijk ruwvoer aanwezig.

- Rangorde 

- Ze willen veel drinken

- Ph onder de 5,8 

Klauwbevangenheid

Klauw voelt warm aan, huidrand net boven de klauw rood, gezwollen en pijnlijk. 

Onbalans in het rantsoen

Pens verzuring -> gifstoffen in de bloedbaan -> ontsteking in de klauwhoorn

Voorkomen: Plotselinge rantsoen overgang en grote hoeveelheden fermenteerbare koolhydraten vermijden.

Lebmaagverdraaiing

Onregelmatig of weinig eten en pens verzuring -> blijft gas achter in de lebmaag -> lebmaag stijgt op -> linkerkant.

Risico: Vlak na afkalven. 

Waarom tikt een dierenarts bij een onderzoek naar lebmaagverdraaiing met zijn vinger op de buik van een koe.

1. Zodat hij een dof geluid hoor
2. Dan hoort hij de longen en hoort een rochelend geluid
3. hij hoort dan de pens strak gespannen staat
4. Hij probeert zo de maag terug te draaien

Leververvetting

Te vet bij afkalven (BCS 3,5) -> nemen te weinig voer op -> voederstoornissen. 

Te veel vet afgebroken -> levercellen gevuld met vet en werken niet meer -> Lever kan geen gifstoffen uit het bloed filteren -> lever kan minder propionzuur in glucose omzetten -> Lever is geel

Hoe herken je leververvetting?

Leververvetting

Lage voeropname

Doffe blik

Hoge vet gehaltes in de melk

Verschil in 1,5% vet en eiwit 

Witte gedeelte van de vacht word ruw

Behandeling

Propyleenglycol -> minder lichaamsvet -> lever wordt ontlast.

Voorkomen: In droogstand niet te veel energie en eiwit te geven. Goede pens vulling. 

Beweging: Droogstaande koeien voeren hierdoor meer toxines af.

Melkziekte

Melkziekte treedt meestal op vlak na het kalven. 

Hypocalcemie: Te weinig calcium in het bloed

Te veel calcium in het droogstand rantsoen -> lichaam word lui om het uit de botten te halen.

Wat zie je aan een koe die melkziekte heeft?

Melkziekte

- Kan niet opstaan

- Koude oren

- Minder werking van spieren

- Lichaam tempratuur 38 graden

Actie: Emmer lauw water, calcium geven via injectie of infuus.

Zorg ervoor dat

• Het rantsoen na afkalven voldoende calcium en magnesium
• Smakelijk voer voor optimale voeropname tot afkalven
• De koeien in droogstand niet vervetten. 

Terugkoppeling op de les

Je kunt de meest voorkomende voeding- en stofwisselingsziekten herkennen, behandelen en voorkomen;