HS 6.3 Oplosmiddelen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H6.3 Oplosmiddelen

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoeveel water als drinkwater beschikbaar is van de totale hoeveelheid water op aarde.
• Je kunt de bijzondere eigenschappen van water (soortelijke warmte, dichtheid, kookpunt, zuurgraad) noemen en de gevolgen ervan toelichten.
• Je kunt uitleggen wat wordt verstaan onder de pH van een oplossing en toelichten hoe je een pH kunt meten.

Online uitlegvideo

Van deze les is ook door een andere collega een online les gemaakt, deze kan je ook bekijken.

uitleg video

Water als oplosmiddel

Water is een belangrijk oplosmiddel en

dat komt door zijn bijzondere eigenschappen

• Groot oplosvermogen
• Dichtheid
• Soortelijke warmte
• Hoog kookpunt

0

Oplosvermogen

• Veel verschillende stoffen kunnen goed oplossen in water.
  Ook kan er regelmatig veel van een bepaalde stof oplossen in water.
• Dit wordt het oplosvermogen van water genoemd.

• Water is het meest gebruikte oplosmiddel in de chemische industrie.

Dichtheid

In een vaste stof zijn de moleculen netjes gestapeld. In een vloeistof kunnen de moleculen langs elkaar bewegen en nemen de moleculen meer ruimte in. In een gas bewegen de moleculen met grote snelheid en op grote afstand van elkaar.

Dus van vast via vloeibaar naar gas wordt de dichtheid van de stof kleiner De massa blijft gelijk, maar het volume neemt toe.

• dichtheid = massa : volume

LET OP:  De structuur van ijs is duidelijk anders dan die van water.

IJs neemt meer ruimte in (massa blijft gelijk).

De dichtheid van ijs (vast water) is dus kleiner dan de dichtheid van (vloeibaar) water.

Wat weet je van de
dichtheid van water ?

Even ter ontspanning:

Waterliedje

Soortelijke warmte

• De soortelijke warmte van water is 4180 J per kg per K.
  
• Dit betekent dat er 4180 Joule aan warmte nodig is om 1 kg water 1 K (of 1 graad Celsius) in temperatuur te laten stijgen.
  
• Van alle stoffen heeft water de hoogste soortelijke warmte.
  
• Dus om water te verwarmen is veel warmte nodig en wanneer water afkoelt komt veel warmte vrij.
  

Waarom komen er in NL geen grote temperatuurschommelingen voor?

Hoog kookpunt

Een watermolecuul bestaat uit een negatief deel (het O-atoom) en een positief deel (het H-atoom). Positief en negatief trekt elkaar aan. De binding die dan ontstaat heet een waterstofbrug.  Een waterstofbrug

wordt getekend als een stippellijn.

(In havo/vwo 4 wordt hier verder
op ingegaan)

 

Hoog kookpunt

•De waterstofbruggen moeten worden verbroken, voordat een
stof kan gaan koken. De waterstofbruggen zorgen dus voor het hoge kookpunt van water.

Zuiver Water is neutraal

Een neutrale oplossing is niet zuur en niet basisch. Een neutrale
oplossing is niet schadelijk.

Een oplossing met een te lage pH (zuur) of met een te hoge pH(base) hebben een bijtende werking en tasten je huid aan.

Wat is zuur ?

Een zure oplossing smaakt zuur en kan bijtend voelen op je huid. De zuurgraad (pH-waarde) geeft aan hoe zuur een oplossing is. Zuur: pH < 7 en is geschikt om kalkresten te verwijderen.

Wat is basisch?

Een basische oplossing smaakt zeepachtig en voelt glibberig.

Basisch is het tegenovergestelde van zuur. Hoe basischer des te hoger de pH. Geschikt om vetresten te verwijderen.

Base: pH > 7 en < 14

PH Meten

De pH kun je meten met pH-papier. Dit papier verkleurd
afhankelijk van de pH-waarde.
In het papier zit een indicator die verkleurd. Een indicator is
een stof waarmee je andere stof kunt aantonen.

Duurzaamheid en watermanagement

Kijk de volgende documentaire op Netflix:

Explained: The world's water Crisis

Hoe gaan we om met onze behoefte tot schoon drinkwater ?

Huiswerk

Taak voor de week:

Leren H6.3 en maak de online opgaven van H6.3

Lukt het online maken van de opgaven niet dan kan je hier de foto's ervan uploaden