Afsluitende les 3V

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom V3H

Programma vandaag

• Laatste uitleg toetsstof / zelfstandig werken
• Quiz

Recensie

• tien zinnen
  
• hoofdonderwerp van het boek
• mening onderbouwen met argumenten en informatie uit het boek
  
• aanraden of niet en toelichten 

Leerdoel

Op het eind van deze les heb je je beter voorbereid op de toets.

Samentrekkingen

zet alléén een streepje als je een deel van 

het woord weglaat:

voor- en nadelen

Samentrekking: woord(en) weglaten

• woordniveau (met streepje): landsgrenzen en provinciegrenzen-> lands- en provinciegrenzen                  
  

                                                                                              

• woordgroepsniveau: nationale wedstrijden en internationale wedstrijden -> nationale en internationale wedstrijden                                                                                        

• zinsniveau: Marius reed te hard en Marius kreeg daarom een boete. -> Marius reed te hard en kreeg daarom een boete.

Samentrekking

Voorwaartse: het gezamenlijke deel wordt genoemd in het eerste deel en weggelaten in het laatste deel

• een goedkope armband en een dure armband
• een goedkope armband en een dure

Achterwaartse: het gezamenlijke deel wordt genoemd in het laatste deel en weggelaten in het eerste deel

• in voorspoed en tegenspoed
• in voor- en tegenspoed

Verwijswoorden 

- persoonlijke (ik, jij, hij, hem, ons, jullie, zij,...)

- bezittelijke (mijn, jouw, zijn, haar,...)

- aanwijzende (deze, die, dat,..) 

en betrekkelijke voornaamwoorden (dat, die, wat...)

Verwijswoorden verwijzen naar eerder genoemde woord(en) (= antecedent): 

• Is het antecedent mannelijk? => hij (hem, zijn, deze, die). De trainer is ziek. Hij komt niet. 
  
• Is het vrouwelijk? => zij (ze, haar, deze, die). Kim heeft haar hondje uitgelaten.
• Onzijdig =>  het (zijn, dit, dat). Het team heeft zijn overwinning gevierd.
• Meervoud: zij (hun, hen, deze, die). Geef hun dat boek! 

Wanneer is een woord vrouwelijk? 

• Typische woorden als 'koe', 'bibliothecaresse', 'juf'...
• Woorden die eindigen op: 
• -heid (vrijheid) / -te (ruimte) / -iek (fabriek) / -nis (geschiedenis)
• -theek (discotheek) / -ing (regering) / -ie (familie)
• -teit (criminaliteit) / -schap (vriendschap) / ....

Verwijzen in combinatie met voorzetsel

• personen:  voorzetsel & (wie) 
• dieren en dingen: waar / daar & voorzetsel
• Het meisje met wie ik fiets, is vandaag ziek.
• De film waarover ik je vertelde, is nu op Netflix. 

Verwijswoord controleren op

• geslacht (mannelijk, vrouwelijk, onzijdig)
• functie (lijd. vw; meew. vw)
• hun => mwvw ZONDER VZ: Ik geef hun een boek.  
• hen=> mwvw MET VZ: Ik geef aan hen een boek
• hen => lijd. en voor alles met een VZ
• persoon of ding

Zie theorie 'fouten met verwijswoorden' p. 66. 

Meer uitleg over verwijswoorden op pag. 62.

Inversie

Zinsvolgorde

• Normale volgorde: Onderwerp, Persoonsvorm, Andere zinsdelen (OPA)
• Mijn moeder wil in de vakantie gaan parachutespringen.
•  inversie: Persoonsvorm staat VOOR het ow
• Dus: 
• Met kerst (A:ander zinsdeel) gaan (pv) we (ow) altijd skiën. 
• Gaan (pv) we (ow) skaten vanavond? 
• inversie is prima, als het maar correct gebruikt wordt!

Let op

• Morgenochtend gaat (pv) Dirk (ow) roeien.
• *Morgenochtend gaat Dirk roeien en wil hij 's middags naar de golfbaan.
  
• inversie eerste HZ klopt, want "Morgenochtend" zorgt voor omkering naar pv-ow
• inversie tweede HZ klopt niet, want er is geen reden om inversie toe te passen
• wil hij => 'hij wil...' / OF / 'daarna wil hij...'

Foutieve inversie in nevengeschikte zinnen

• *Zaterdagmiddag ben ik gaan zwemmen en (--) was ik pas om tien uur 's avonds thuis.
• Verbeteren kan op twee manieren:
• Zaterdagmiddag ben ik gaan zwemmen en ' s avonds was ik pas om tien uur thuis.
• Zaterdagmiddag ben ik gaan zwemmen en ik was pas om tien uur 's avonds thuis.

De agent waarover geklaagd werd, is ontslagen.

1. Deze zin is goed
2. 'waarover' moet 'waar over' zijn
3. 'waarover' moet 'over wie' zijn

Omdat dit bestuur haar werknemers goed betaalt, zijn zij erg tevreden.

1. Hier staat geen fout in
2. 'haar' moet 'zijn' zijn
3. 'betaalt' moet 'betaald ' zijn

Op de fiets ben ik naar school een halfuur onderweg, maar ben ik op de scooter maar tien minuten kwijt.

1. Hier staat geen fout in
2. 'naar school' moet na 'onderweg' staan
3. 'maar ben ik' moet 'maar ik ben' zijn
4. 'tien' moet 10 zijn

Verwaaid en al kwam ik aan bij de camping.

1. Hier staat geen fout in
2. "Verwaaid en al" is een foutieve bekn. bijzin
3. "Verwaaid en al" moet zijn: "toen ik helemaal verwaaid was"

Jongeren houden veel van ijsjes en een senior lust die ook graag.

1. Hier staat geen fout in
2. Dit is incongruentie
3. Dit is een fout tegen de symmetrie
4. Dit is een inversiefout

"De zelftesten zijn geleverd en beschikbaar in de kantine."
Als er een fout inzit, verbeter je die! Zo niet, dan typ je goed

"Na door de fietsenmaker gerepareerd te zijn, reed mijn mountainbike weer perfect."
Als er een fout inzit, verbeter je die. Zo niet, dan typ je goed.

Ik ga ...... leren voor de toets Nederlands.

1. nog heel veel
2. nog redelijk veel
3. een beetje
4. niet meer