Hoofdstuk 3: Zuid-Amerika

Je eigen mental map van Zuid-Amerika
Teken op een gewoon vel papier je eigen mental-map van Zuid-Amerika.
Hoe groot is het continent?
Welke landen liggen er in?
Hoe groot zijn deze landen?
Geef met woorden/tekeningen, etc. aan wat kenmerkend is voor een bepaald land.
1 / 79
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 79 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 5 videos.

Onderdelen in deze les

Je eigen mental map van Zuid-Amerika
Teken op een gewoon vel papier je eigen mental-map van Zuid-Amerika.
Hoe groot is het continent?
Welke landen liggen er in?
Hoe groot zijn deze landen?
Geef met woorden/tekeningen, etc. aan wat kenmerkend is voor een bepaald land.

Slide 1 - Tekstslide

Inkomensverdeling Zuid-Amerika
  • Het totale BNP van heel Zuid-Amerika bedraagt 6.380.000.000.000 euro per jaar
  • Overleg met je land hoe groot jullie deel van de ‘taart’ moet zijn (in %).

Slide 2 - Tekstslide

Slide 3 - Tekstslide

Slide 4 - Tekstslide

Over welk land gaat dit artikel?
A
Bolivia
B
Peru
C
Brazilië
D
Venezuela

Slide 5 - Quizvraag

Wat is een concept map?
- visualiseren en structureren van complex vraagstuk / thema
 

Slide 6 - Tekstslide

Wat is een concept map?
- visualiseren en structureren van complex vraagstuk / thema
    - knooppunten: begrippen / ideeën
    - lijnen: relaties 
    - labels bij knooppunten én lijnen 

Slide 7 - Tekstslide

Wat is een concept map?


knooppunten, lijnen en labels --> verhaal

Slide 8 - Tekstslide

Kijk de video
Maak een concept map van de informatie uit de video.

Slide 9 - Tekstslide

Slide 10 - Video

Bespreken concept map

Slide 11 - Tekstslide

Slide 12 - Tekstslide

Beschrijf in een aantal steekwoorden
hoe jij de toekomst van Venezuela ziet.

Slide 13 - Woordweb

En hoe heeft Arjen Lubach zijn toekomstscenario uitgewerkt?

Slide 14 - Tekstslide

Slide 15 - Video

3.2: Landschappen in Zuid-Amerika

Slide 16 - Tekstslide

De westkant van het continent
Actieve subductiezone
zorgt voor actief vulkanisme

Slide 17 - Tekstslide

Hoe zou jij vulkanisme aan de westkant van Zuid-Amerika uitleggen? Gebruik oorzaak en gevolg.

Slide 18 - Open vraag

Wat zijn nog meer gevolgen
van subductie?

Slide 19 - Woordweb

Andesiet
Bij explosief stratovulkanisme ontstaat het stollingsgesteente andesiet

Slide 20 - Tekstslide

Oostkust van Zuid-Amerika
Passieve plaatgrens --> platen bewegen nauwelijks.

Hier de oudste gesteenten van Zuid-Amerika --> de schilden

Slide 21 - Tekstslide

Ertsen
Voorbeelden van ertsen?
Hoe ontstaan ze?
Waarom worden niet alle ertsen uit de bodem gehaald?

Slide 22 - Tekstslide

Lithium
Een vloek of een zegen voor Zuid-Amerika?
Waar wordt het voor gebruikt?
Wat zijn de voor- en nadelen?
Wie profiteren (en wie niet?)

Slide 23 - Tekstslide

Schetskaart
Maak op basis van deze les en paragraaf 3.2 uit het lesboek een fysisch-geografische schetskaart van Zuid-Amerika.
Verwerk de volgende zaken in ieder geval:
- Plaattektoniek en bijbehorende verschijnselen
- Grondstoffen (ook fossiele) en metalen
- Maak een goed beelende legenda. Gebruik kleuren, arceringen, pijlen, symbolen, etc.

Slide 24 - Tekstslide

3.3: Klimaten in Zuid-Amerika

Slide 25 - Tekstslide

Klimaatsysteem van Köppen
  • Hoe zat het ook al weer?
  • A, B, C, D & E-klimaten (wat betekenen ze?)
  • f, s & w als 2e letter. Wat betekenen ze? Bij welke klimaten wel gebruiken en bij welke niet?
  • Wat gebeurt er bij klimaten die geen kleine 2e letter hebben?

Slide 26 - Tekstslide

Terug naar je schetskaart 
  • Neem vanuit bron 14 in je lesboek de klimaten over op je schetskaart. Gebruik dezelfde kaart als vorige week (dus niet de achterkant). Vergeet ook de zeestromen niet (warm & koud)
  • Voeg hieraan de bevolkingsdichtheid toe met behulp van de atlas
  • Welke verbanden kun je beschrijven? Schrijf ze op als aantekening.

Slide 27 - Tekstslide

Klimaten in Zuid-Amerika verklaren
  • Waarom komt een klimaat op een specifieke plek voor?
  • Teken ten eerste op de achterkant van je schetskaart de overheersende luchtdrukgebieden en  overheersende windrichtingen in 
  • Teken ook  het Andesgebergte in.

Slide 28 - Tekstslide



Nu ga je aan de hand van de klimaatfactoren elk afzonderlijk klimaat in Zuid-Amerika verklaren.

  • Gebruik hiervoor breedteligging, ligging t.o.v. gebergtes, zeestromen en  windrichting

Slide 29 - Tekstslide

Opgaven in het werkboek
Maak van deze paragraaf opdr. 4 t/m 6

Slide 30 - Tekstslide

3.4: Bevolking; spreiding, samenstelling & groei

Slide 31 - Tekstslide

Bekijk bron 16 in het boek
Beschrijf en verklaar aan de hand van de bron de positie van de verschillende bevolkingsgroepen in Zuid-Amerika:
1. Witten
2. Zwarten en mulatten
3. Indianen en mestiezen
Waarom zijn er ook gebieden waar nauwelijks iemand woont?

Slide 32 - Tekstslide

Demografisch transitiemodel
Hoe zat het ook alweer?
Welke fases kun je onderscheiden?
Wat is de positie van de verschillende Zuid-Amerikaanse landen in dit model?

Slide 33 - Tekstslide

Slide 34 - Tekstslide

Slide 35 - Tekstslide

Paragraaf 3.5
Welvaart & welzijn

Slide 36 - Tekstslide

Als we kijken naar BBP/per hoofd wat is dan de top 3 rijkste landen in Zuid-Amerika?

Slide 37 - Open vraag

Als we kijken naar BBP/per hoofd wat is dan de top 3 armste landen in Zuid-Amerika?

Slide 38 - Open vraag

BBP/per hoofd; goede graadmeter?
Nee, grote ongelijkheid binnen landen --> sociale polarisatie

Ook belangrijk om te kijken naar hoe kwetsbaar de economie van een land is.

Wat maakt een economie kwetsbaar?

Slide 39 - Tekstslide

Sociale polarisatie nader bekeken
Vooral in grote landen grote verschillen (Brazilië & Argentinië)
Verstandig om dan te kijken naar BRP (Bruto Regionaal Product)

Slide 40 - Tekstslide

Sociale polarisatie in de stad
Binnen steden vooral zichtbaar in verdeling van de woonruimte
Favela (informal cities)              vs.                      Gated Community

Slide 41 - Tekstslide

Sociale polarisatie op het platteland
Grote landbouwbedrijven tegenover kleine keuterboeren
Latifundia                        vs.                                     Minifundia

Slide 42 - Tekstslide

Word de sociale polarisatie teruggedrongen?
Niet eenvoudig --> corruptie overheerst vaak

Mensen in de bovenlaag bewijzen groepen mensen een dienst in ruil voor politieke steun --> cliëntisme --> bovenlaag blijft aan de macht

Slide 43 - Tekstslide

De Lorenzcurve

Slide 44 - Tekstslide

Maak de examentraining in stilte
Deze staat op blz. 58 & 59 van het werkboek.
Je hebt hiervoor 20 minuten

Slide 45 - Tekstslide

3.6: De ontwikkeling van de economie

Slide 46 - Tekstslide

Afhankelijkheidsrelaties
20e eeuw --> Zuid-Amerikaanse landen onafhankelijk, echter bleven economisch afhankelijk van kolonisator

Te zien aan handelsbalans

Wat exporteren voormalig koloniën vooral?
Wat importeren voormalig koloniën vooral?

Slide 47 - Tekstslide

Eerste ontwikkeling
Goed bereikbare en vruchtbare plaatsen ontvingen investeringen van buitenlandse MNO's

Slecht bereikbare en onvruchtbare plekken ontwikkelden nauwelijks

Gevolg: fragmentarische modernisering

Slide 48 - Tekstslide

Importsubstitutie mislukt
Volgende stap: het lokken van multinationale ondernemingen (MNO's) 

Hoe kunnen landen MNO's 'lokken'?

Slide 49 - Tekstslide

Na WO II
Importsubstitutie --> met als doel de dure importproducten zelf te maken

Echter, kennis en machines ontbraken --> dure investeringen

Daarnaast de-agrarisatie --> door mechanisatie verloren boeren hun baan

Slide 50 - Tekstslide

De industrie komt op gang --> model van de vliegende ganzen

Slide 51 - Tekstslide

Tegenwoordig
Zuid-Amerika tertiariseert --> dienstensector meest belangrijk

Maar werken de meeste mensen daadwerkelijk in de kennisintensieve/hoogwaardige diensten

Slide 52 - Tekstslide

3.7: Economische integratie en infrastructuur

Slide 53 - Tekstslide

Terug naar de concept map
Deze paragraaf gaan we grotendeels vatten in een concept map.
We doen het laatste tussenkopje over economische integratie samen. De rest doe je zelf.

Hoe ziet een concept map er ook al weer uit?

Slide 54 - Tekstslide

Slide 55 - Tekstslide

Kortom
Wat is het ?
visualiseren en structureren van complex vraagstuk / thema
Hoe doe je dat?
    - knooppunten: begrippen / ideeën
    - lijnen: relaties 
    - labels bij knooppunten én lijnen 

Slide 56 - Tekstslide

Economische integratie --> UNASUR
Opgericht in 2008 --> Zuid-Amerikaanse tegenhanger van EU

Globalisering maakt dat landen over eigen grenzen heen moeten kijken

Probleem: grote verschillen tussen landen....
Gevolgen???? --> zie volgende video

Slide 57 - Tekstslide

Slide 58 - Video

Maar wat gebeurt er nu?
UNASUR wordt MERCASUR!?!?

Andere landen kiezen voor CAN (Gemeenschap van Andeslanden)

Bekijk de video: waarom gaan landen binnen UNASUR toch uiteen?

Slide 59 - Tekstslide

Slide 60 - Video

Maak nu je concept-map af
Lees het overige gedeelte van de paragraaf.

Maak een concept-map en vervolgens de opgaven die bij deze paragraaf horen.

Wat niet afkomt gaat mee als huiswerk. 

Slide 61 - Tekstslide

3.8: Politieke ontwikkelingen

Slide 62 - Tekstslide

Koloniale periode 
Spanje & Portugal overheersen
Slaven werkten op de plantages
Inheemse gebieden niet
gekoloniseerd?

Slide 63 - Tekstslide

Vorming van de oligarchie
Macht in kleine groep elitairen
Staat in dienst van de elite

Slide 64 - Tekstslide

Opkomst van het populisme
Oligarchie zet kwaad bloed bij bevolking --> populistische partijen spelen hier op in. 

Doel: mensen moeten samenwerken om doelen te bereiken

Daarnaast --> zelfverrijking, mensen moeten 'houden' van de politieke leiders

Slide 65 - Tekstslide

Argentinië: Evita & Juan Perón
Wat maakt de volgende speech van Evita Perón populistisch?



Slide 66 - Tekstslide

Na WO II --> bemoeiens vanuit de VS
Doel: tegengaan communisme in Zuid-Amerika (Koude Oorlog)

Gevolgen: militaire regimes aan de macht (geholpen door VS)

Pas in de economische crisis van de jaren '80 zijn de meeste van deze regimes afgezet

Slide 67 - Tekstslide

De huidige tijd
Strijd tussen neo-liberalisme (rechts) en linkse regimes

 Bevolking profiteert weinig van economische groei  --> linkse leiders populairder

Rol van bevolking steeds belangrijker --> leiders worden gecontroleerd door het eigen volk 

Slide 68 - Tekstslide

Oefenen
Maak de examenopgaves over Bolivia & Uruguay uit het werkboek

Slide 69 - Tekstslide

3.9: Vergelijking Zuid-Amerika vs Zuidoost-Azië

Slide 70 - Tekstslide

Welke landen behoren tot de regio Zuidoost-Azië?

Slide 71 - Woordweb

Zuidoost-Azië cultureel
Geen enkele cultuur dominant

Gebergten en de zee zorgen ervoor dat culturen nauwelijks met elkaar in contact komen

Tot op de dag van vandaag cultureel zeer divers
Broeinest van conflicten

Slide 72 - Tekstslide

Slide 73 - Tekstslide

Zuidoost-Azië; demografisch
Hoe rijker, hoe lager geboorte- en sterftecijfers

Echter, let op invloed van religie. Conservatieve (rijke) landen hebben relatief hoge geboortecijfers.

Slide 74 - Tekstslide

Verwestersing of verarabisering?
In veel landen strijd tussen islamitische separatisten en de overheid
Bekijk het volgende voorbeeld van Thailand. 
Waarom zou juist dit gebied van Thailand onafhankelijk willen worden?



Slide 75 - Tekstslide

Slide 76 - Video

Casus Thailand
Verwestersing treedt op in grote steden --> Rijkdom neemt toe

Plattelandsgebieden raken achterop en gefrustreerd door het ontbreken van investeringen --> opkomst politieke islam

Binnen landen strijdtoneel van politieke islam vs westerse invloeden

Slide 77 - Tekstslide

Politieke samenwerking
Oprichting ASEAN tijdens Koude Oorlog

Doel: neutraliteit, niet hoeven kiezen tussen communisten & kapitalisten

Tegenwoordig: economische samenwerking

Slide 78 - Tekstslide

Maak de opdrachten van paragraaf 3.9

Slide 79 - Tekstslide