H1 Landschap p2 Gesteente verandert - proefjes

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Gesteente verandert

Leerdoelen

• Je begrijpt op welke manieren gesteente kan verbrokkelen (verwering).
  
• Je weet de omstandigheden waaronder de verschillende soorten verwering plaatsvinden.
• Je kunt voorbeelden noemen bij de verschillende soorten verwering.

Voorkennis

Verwering: het uitelkaar vallen van gesteente door het weer en plantengroei. Oftewel het afbrokkelen van bergen

2 soorten verwering: mechanische (door beweging) en chemische (door zuren en vocht/zuurstof)

Werkwijze proefjes verwering

1. Je krijgt een papier met hierop een stukje snickers en een mariakoekje.
2. Testje chemischie verwering: neem het stukje snickers en leg het op je tong. Doe je mond dicht en wacht. NIET kauwen 
3. Wat gebeurt er? Noteer in je schrift.

Resultaten chemische verwering

Door warmte, vocht en enzymen wordt de snicker afgebroken.

-  Eerst verdwijnt de chocola= het zachte gesteente (kalksteen), - daarna caramel en noga = harder gesteente (graniet). 

- Wat overblijft zijn de pinda's (de kiezels die de rivier meeneemt naar het strand)
Kortom: het gesteente breekt af waarbij de samenstelling verandert

Werkwijze proefjes verwering

4. Neem het mariakoekje en het papier.

5. Zorg dmv mechanische verwering dat het gesteente (koekje) uit elkaar valt.

6. Hoe heb je dat gedaan? Noteer in je schrift.

7. Let op: kruimel alleen boven het papier!!

Resultaten mechanische verwering

2. Als je het goed hebt gedaan, heb je het koekje in stukjes gebroken of fijn gedrukt (fysieke inspanning)

De samenstelling van het gesteente blijft hetzelfde.

Let op: als je stukken koekjes tegen elkaar hebt geschuurd, is dat geen verwering, maar erosie!

Samengevat:

Noteer wat de omstandigheden zijn bij chemische verwering en bij mechanische verwering. Schrijf voor beide soorten op hoe het het zit met de

• temperatuur: hoog/laag
• vochtigheid: vochtig / droog
• bedekking: gesteente is afgedekt door planten of grond / kaal gesteente

samengevat:

Omstandigheden chemische verwering:

• temperatuur: hoog
• vochtigheid: hoog (veel vocht)
• bedekking: bedekt door planten

Welke gebieden?

samengevat:

Omstandigheden mechanische verwering:

• temperatuur: lage temperatuur en gebieden met groot temperatuurverschil.
• vochtigheid: hoog (vorstverwering) of laag (uitzet/krimp)
• bedekking: geen

Welke gebieden?

Opruimen

• Gooi de kruimels / koekjesresten in de prullebak.
• Leg je lege papier in de papierbak.

Chemische verwering

Mechanische verwering

Droog

Vochtig

Warm

Koud

gesteent is bedekt

gesteente

ligt bloot

Welke vorm van verwering
zie je op de foto?

1. Chemische verwering
2. Mechanische verwering

Welke vorm van verwering zie je op de foto?

1. Chemische verwering
2. Vorstverwering
3. Mechanische verwering door temperatuurverschil
4. Biologische verwering

Welke vorm van verwering zie je op de foto?

1. chemische verwering
2. Vorstverwering
3. verwering door temperatuurverschillen
4. biologische verwering

Is het ontstaan van grotten een vorm van mechanische of chemische verwering?

1. mechanische verwering
2. chemische verwering

Welke vorm van verwering zie je?

1. chemische verwering
2. vorstverwering
3. mechanische verwering door temperatuurverschillen
4. biologische verwering

Afsluiting

• Ga naar classroom
• vul het formulier 'Proefjes verwering - exit ticket' in.
• Stoelen op de tafels.
• Huiswerk: lezen 1.4, maken van 1.4 opdracht 1 en 2. Leren 1.3
  
• Fijn weekend!