6.2 karakteristieke groepen

6.2 karakteristieke groepen
  • Je leert enkele karakteristieke groepen kennen.
  • Je leert stoffen met deze karakteristieke groepen een systematische naam geven.
  • havo 4 groepen, vwo 8!
1 / 26
volgende
Slide 1: Tekstslide
ScheikundeMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

In deze les zitten 26 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 30 min

Onderdelen in deze les

6.2 karakteristieke groepen
  • Je leert enkele karakteristieke groepen kennen.
  • Je leert stoffen met deze karakteristieke groepen een systematische naam geven.
  • havo 4 groepen, vwo 8!

Slide 1 - Tekstslide

naamgeving (tot nu toe..)
  • Als je een koolwaterstof een naam geeft, ga je eerst op zoek naar de stam (langste keten, zie 66D)
  • Daarna bepaal je de uitgang:
- geen dubbele binding = aan
- een dubbele binding = een (met plaatsnummer)
  • een vertakking zet je vóór de stam (-yl, met plaatsnummer)

Slide 2 - Tekstslide







stam = buteen
dubbele binding op plek 1
but-1-een






stam= butaan
zijtak = methyl op plek 2 en 2
2,2-dimethylbutaan

Slide 3 - Tekstslide

wat is de naam van deze stof?

Slide 4 - Open vraag

uitwerking
stam = propeen
dubbele binding zit op plek 1
zijtak = methyl op plek 2

dus, 
2-methylprop-1-een

Slide 5 - Tekstslide

Karakteristieke groepen
Naast zijtakken kun je de H-atomen van een koolwaterstof ook vervangen door een andere groep. Dit noem je een karakteristieke groep.

Vandaag gaan we de4 groepen bekijken
- halogeenalkanen,  alkanolen,  alkaanamines en alkaanzuren

Slide 6 - Tekstslide

Slide 7 - Tekstslide

geef de naam van deze stof

Slide 8 - Open vraag

uitwerking
stam = propaan
karakteristieke groep = 
Fluor op plek 1

dus, 
1-fluorpropaan

Slide 9 - Tekstslide

Slide 10 - Tekstslide

teken 1-broom-2,3-dichloor-1,3,5-trifluorpentaan

Slide 11 - Open vraag

Slide 12 - Tekstslide

Slide 13 - Tekstslide

hoe heet deze stof?

Slide 14 - Open vraag

uitwerking
stam = propaan
karakteristieke groep = 
alcohol op plek 2

dus, 
propaan-2-ol

Slide 15 - Tekstslide

teken de stof 1,2-difluorbutaan-2-ol

Slide 16 - Open vraag

Slide 17 - Tekstslide

(alkaan)amine
Bij een alkaanamine, is een H-atoom vervangen door een amine groep
H-N-H

Een van de bekendste toepassing is Nylon, een polymeer gemaakt van: 1,6-hexaandiamine.
Alkaanamines met een korte keten hebben vaak een vis-geur 

Slide 18 - Tekstslide

naamgeving
een aminegroep geef je aan met het achtervoegsel - amine, de plek geef je aan met een cijfer.
bijvoorbeeld:
stam = 5-C = pentaan
amine op plek 2

dus: pentaan-2-amine

Slide 19 - Tekstslide

geef de structuur van butaan-1,4-diamine

Slide 20 - Open vraag

uitwerking
butaan-1,4-diamine

stam = butaan = 4 c-atomen
2 aminegroepen op plek 1 en plek 4

Slide 21 - Tekstslide

alkaanzuren
Alkaanzuren hebben een -COOH-groep als karakteristieke groep. 



naamgeving: een zuurgroep krijgt als achtervoegsel -zuur
let op! een zuur bevind zich altijd aan het uiteinde

Bekende zuren zijn ethaanzuur (azijnzuur, wat in azijn zit) en methaanzuur (mierenzuur). Mierenzuur wordt door mieren, wespen en brandnetels gebruikt als verdediging.

Slide 22 - Tekstslide

geef de structuurformule van azijnzuur

Slide 23 - Open vraag

uitwerking: 
azijnzuur = ethaanzuur (binas, triviale naamgeving)


stam = ethaan = 2-c-atomen
-zuur betekent zuurgroep 
(altijd plek 1, want enige karakteristieke groep)

Slide 24 - Tekstslide

aminozuur (alanine)
vwo: prioriteit

de groep die het hoogst in tabel 66 staat krijgt het achtervoegsel (-zuur) 
de andere het voorvoegsel - amino

Slide 25 - Tekstslide

Slide 26 - Tekstslide