Proefwerkweek 2021 3h3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Voorbereiding proefwerkweek 

Standaard tekststructuur

Inleiding           Onderwerp van de tekst wordt duidelijk en je                                          wordt uitgenodigd om verder te lezen. 

Kern                   In het middendeel van de tekst lees je meer over                                 het aangekondigde onderwerp.

Slot                     Conclusie, samenvatting of einde van het verhaal.

Tekststructuren (1)

Tekststructuren (2)

Uitleg tekststructuren | Stappenplan:

1. Worden er argumenten genoemd bij een bewering? -> bewering-en-argumentstructuur. Nee? 
2. Wordt er in het begin een probleem genoemd en in de kern oplossing(en) daarvoor? -> probleem-en-oplossingstructuur. Nee?
3. Worden er in de kern alleen maar voor- en nadelen genoemd? Nee? 
4. Is er sprake van een verschijnsel en worden er in de kern oorzaken genoemd? -> verschijnsel-en-verklaringstructuur. Nee?
5. Worden er bij het verschijnsel verschillende dingen genoemd als uitleg, oplossingen, oorzaken en meer? -> verschijnsel-en-besprekingstructuur.

Wat zijn tekststructuren?

1. Logische opeenvolgingen van functies
2. Inleiding, middenstuk, slot
3. Standpunt, argument
4. Anekdote, uitleg, samenvatting

Sleepvraag: 

Sleep de juiste inleiding naar de juiste tekststructuur

argumentatie-

structuur

aspecten-

structuur

probleem/

oplossing-

structuur

verklarings-

structuur

voor- en

nadelen-

structuur

inleiding:

stelling,

standpunt

inleiding:

onderwerp

inleiding:

probleem

inleiding:

bepaald

verschijnsel

inleiding:

vraag

of 

stelling

Sleep de juiste kern naar de juiste tekststructuur

verleden-heden-toekomststructuur

probleem-oplossings-structuur

verklaringsstructuur

situatie vroeger

situatie nu

kenmerken/voorbeelden

redenen/

oorzaken

verdere beschrijving van het probleem/oorzaken/

gevolgen/ oplossingen

Hoofdgedachte

Het belangrijkste dat de auteur (schrijver) over het onderwerp zegt, is de hoofdgedachte.

Voorkeursplaatsen zijn: (onder)titel, inleiding, slot. Bij nieuwsberichten is het vaak de eerste zin.

'Wat zegt de auteur over het onderwerp?' -> hoofdgedachte

Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

Wat betekent het woord hoofdgedachte?

1. de belangrijkste zin van een alinea
2. het onderwerp van de tekst
3. een uitspraak waar je het wel of niet mee eens bent
4. het belangrijkste wat over het onderwerp wordt gezegd in één zin

De hoofdgedachte is altijd...

1. een woord
2. een zin
3. een woord of een zin

Uitleg: Tekstdoelen

De schrijver van een tekst heeft altijd een doel. Dit noemen we het tekstdoel.

Dat betekent: het doel van de tekst.

Tekstdoel?

1. instruceren
2. amuseren
3. overtuigen
4. informeren

Wat is het tekstdoel?

1. De schrijver wil je iets leren of uitleggen (instrueren)
2. De schrijver wil je iets laten doen (activeren)
3. De schrijver wil je amuseren (amuseren)
4. De schrijver wil zijn mening geven (overtuigen)

Wat is het tekstdoel?

1. De schrijver wil informatie geven (informeren)
2. De schrijver wil je amuseren (amuseren)
3. De schrijver wil je iets laten doen (activeren)
4. De schrijver wil zijn mening geven (overtuigen)

Sleep de tekstdoelen naar de juiste tekstvormen.

Informeren

Activeren

Overtuigen

Amuseren

Instrueren

SAMENVATTEN

- de belangrijkste informatie kun je in een samenvatting zetten

- een samenvatting schrijf je aan de hand van kernzinnen

In samenvatting

Niet in samenvatting

"Dat is allemaal .... aan de haal?'' 

"Bij veel sociale ... privacy te beschermen."

"Onderzoekers mogen al ... toestemming voor geven."

"En gebruikers zijn ... New York University."

"Zo bleek geen ... of voor iedereen."

Hoofdzaak

Bijzaak

voorbeelden

extra uitleg

details

kernzin

opvallende woorden

hoofdgedachte

grappige weetjes

tekstdoel

quotes

Zijn de volgende zinnen hoofdzaken of bijzaken?
Sleep ze naar het juiste vakje.

Hoofdzaak

Bijzaak

"Ik knalde nog net niet tegen hem aan." (regel 3)

"Jongeren vinden dat ze voorzichtig zijn, maar hun gedrag in het verkeer is dus meestal wél gevaarlijk." (regel 21-22)

"Je kunt daarvoor een boete van ruim 200 euro krijgen." (regel 25-26)

Kunnen en kennen proefwerkweek

• argumenteren
• tekstverbanden en signaalwoorden
• verbindingsmanieren
• functiewoorden (argumentatie – bewering – bewijs – conclusie – constatering – gevolgen – oplossing – opsomming – probleemstelling – tegenwerping – verklaring)
• tekststructuren (verschijnsel-en-besprekingstructuur - probleem-en-oplossingstructuur - bewering-en-argumentstructuur
• hoofdgedachte
• tekstdoelen
• samenvatten