HC3: H4 (Markten: marktvormen) Deel 1

• economie
• HBO
• Studiejaar 1

Micro economie

Agenda

1. Terugblik vorige college
2. Vragen n.a.v. de vorige les/ huiswerk 
3. H4 (markten) → boek: par. 4.1 t/m 4.3 (zie de leerdoelen!) + opgaven werkdossier: 4.1 t/m 4.3 
4. Samenvatting les (checkvragen)
   

Lesdoelen

H4: 

• Kenmerken vd marktvormen
• Volkomen concurrentie 
• Grafisch beschrijven
• Factoren die de aanbodlijn doen verschuiven
  

Welke soorten marktvormen ken jij??

Terugblik

• BEO + BEA bij proportionele kostenfunctie
  
• Formules
• Winstmaximalisatie niet-proportionele kostenfunctie
  

Ingevulde grafiek

TVK + TCK

TVK : q

ΔΤΟ : Δq

MO = MK

Totale kosten

Gemiddelde Variabele kosten

Marginale opbrengsten

Maximale Winst

Nieuw invulschema

MK = (∆ TK) / (∆ Q) 

MO = (∆ TO) / (∆ Q) 

TW = TO - TK

MW = MO - MK

GTK = TK / q

Winstmaximalisatie: geïntegreerd

Winst bij niet-proportionele kostenfunctie

• Zoek 'Q' waarvoor geldt: MO = MK

 

• Daarvoor moet je kunnen differentiëren ( de 1e afgeleide vinden) 
• Maar hoe doe je dat? 
•           →  
•           →                                    →                     

 

Dus: MO is de afgeleide van TO en MK is de afgeleide van TK 

aX​b​​

a⋅bX​b−1​​

6⋅3X​3−1​​

6X​3​​

18X​2​​

H4: marktvormen

Maakt een bedrijf winst? Dat hangt af van….

Kostenstructuur                                        

● Proportionele kosten                             

● Niet-proportionele kosten 

Opbrengst → marktvorm

• Volkomen concurrentie
• Monopolie 
  
• Oligopolie 
  
• Monopolistische concurrentie 

Marktvormen

• Volkomen concurrentie (4.2) 
• Monopolie (4.3) 
• Oligopolie (4.4) 
• Monopolistische concurrentie (4.6) 

Volkomen concurrentie (4.2)

• Veel vragers en veel aanbieders 
• Transparante markt 
• Homogeen product 
• Vrije toe-en uittreding 
• De markt bepaalt de prijs 

        -  Dus de producent heeft nul invloed daarop 

        -  Producent is hoeveelheidsaanpasser 

 Markt voor volkomen concurrentie

• Veel aanbieders: een collectieve aanbodlijn 
• Veel vragers: een collectieve vraaglijn 

 

→ Je kunt een evenwichtsprijs op de markt uitrekenen 

Welke factoren bepaalden ook alweer de vraag? (herhaling)

• Individuele vraag? 
• Collectieve vraag? 

De collectieve vraaglijn (herhaling)

De vraag naar een bepaald goed (Qv) is afhankelijk van een aantal factoren:  

• De prijs van het betreffende product zelf (P)  
• De prijs van andere producten  
• Het inkomen van de consumenten (Y) 
• De voorkeur van de consumenten 
• Het aantal consumenten 

Welke factoren bepalen het aanbod?

Individueel? 

Collectief? 

De collectieve aanbodlijn (herhaling) 

Het aanbod van een bepaald goed (Qa) is afhankelijk van een aantal factoren:  

• De prijs van het betreffende product zelf (P)  
• Verandering in productiekosten (prijzen van productiefactoren → (K, A, N, O) 
• De stand van de technologie 
• Het aantal producenten 

Bepalen van de evenwichtsprijs

• Qv = -P +500 

 

• Qa = 2p-250 

 

• Bereken de evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid. 

• Controleer dit antwoord door de grafiek met de vraag- en aanbodlijn te tekenen. 

• Geef de evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid aan in de grafiek. 

Marktvorm: volkomen concurrentie

Voorbeeld: 

 

Qv = -P + 500 

 

Qa = 2p - 250 

 

 

Veranderingen

Geef aan wat er met de lijnen in de grafiek gebeurt als: 

  

De behoefte naar het product wordt meer!  

Veranderingen

Geef aan wat er met de lijnen in de grafiek gebeurt als: 

  

De productiekosten dalen!  

Veranderingen

Geef aan wat er met de lijnen in de grafiek gebeurt als: 

  

Het inkomen daalt!  

Marktvorm: volkomen concurrentie

Wat gebeurt er als de overheid  

een maximumprijs insteld?

   

Bijvoorbeeld:

P = 200 

 

 

Oefenen met evenwichtsprijs en hoeveelheden

Zie stencil 'Collegemateriaal les 3'. 

 

Daarna: werkdossier 4.1. t/m 4.3  

Monopolie

• 1 aanbieder 
• Homogeen/heterogeen product 
• Toetreding op markt moeilijk 
• Geen transparante markt 
• Producent is prijszetter 

Monopolie: marginale opbrengst (MO)

P = GO 

GO ≠ MO 

vraag 2:

TO = 8q

TK = 5q + 48.000

8q = 5q + 48.000 -> 3q = 48.000 

-> q = 16.000 (BEA)

vraag 4:

aan elkaar gelijkstellen

3q + 85.000 = 5q + 48.000 

2q = 37.000 -> q = 18.500

Oligopolie

• Beperkt aantal aanbieders (een paar, enkele) 

       - Duopolie (twee) 

• Homogeen/heterogeen product 
• Transparantie van de markt slecht 
• Toetreding moeilijk (Schaalvoordelen, Verzonken kosten, Kennis ) 

       

Men zal zijn prijs niet snel veranderen, omdat men verondersteld 

dat bij een verlaging van de prijs de concurrenten zullen volgen en 

bij een verhoging van de prijs de klanten naar de concurrenten zullen overstappen. 

Smartphones

Cola markt

Brandstoffen

Monopolistische concurrentie

• Veel aanbieders 

       - Dus gaan bedrijven zich proberen te onderscheiden 

       - Jack & Jones in Doetinchem

• Heterogeen product 
• Transparantie is goed 
• Toetreden markt makkelijk 

Huiswerk

 • Alle opgaven van collegemateriaal van deze week 

• Werkdossier H2: opg. 2.6 

• Werkdossier H4: opg. 4.5 t/m 4.9 

Aantal aanbieders bij:
homogeen oligopolie

1. veel
2. weinig
3. één

Welke marktstructuren bieden homogene producten aan?

1. oligopolie; monopolistische concurrentie
2. volkomen concurrentie; monopolistische concurrentie
3. volkomen concurrentie; oligopolie

Wat voor een marktvorm vormen de terrasjes in Nijmegen?

1. volkomen concurrentie
2. monopolie
3. oligopolie
4. monopolistische concurrentie

Welke marktvorm hoort bij de markt van telefoons?

1. Oligopolie
2. Monopolistische concurrentie
3. Monopolie
4. Volkomen concurrentie

Bij een oligopolie is altijd sprake van een prijsleider.

1. Juist
2. Onjuist

Wat voor een marktvorm vormen de supermarkten?

1. volkomen concurrentie
2. monopolie
3. oligopolie
4. monopolistische concurrentie

I. Bij monopolistische concurrentie is er altijd sprake van heterogene producten.
II. De kans op een kartel is bij een oligopolie veel groter dan bij volkomen concurrentie.

1. Beide beweringen zijn juist.
2. Beide beweringen zijn onjuist.
3. Bewering I is juist en bewering II is onjuist.
4. Bewering I is onjuist en bewering II is juist.

Bij welke marktvorm zal een prijsdaling het grootste effect hebben op de afzet?

1. Volledige mededinging
2. Monopolistische concurrentie
3. Oligopolie
4. Monopolie

Met behulp van welke drie aspecten kun je bepalen over welke marktvorm het gaat?

TVK + TCK

TVK : q

ΔΤΟ : Δq

MO = MK

Totale kosten

Gemiddelde Variabele kosten

Marginale opbrengsten

Maximale Winst

welke marktvorm?

1. Volledige mededinging
2. monopolistische concurrentie
3. oligopolie
4. monopolie

Extra uitleg

Extra oefening

Volkomen concurrentie

Extra oefenmateriaal  via deze link

Extra uitdaging

Monopolistische concurrentie: grafisch