Mondelinge taalvaardigheid

• Ned
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Mondelinge Taalvaardigheid

Wat gaan we doen?

- Theorie over mondelinge taalvaardigheid
         - Wat is MT?
         - Stand van zaken
         - Didactiek

- Opdracht 

- Nabespreken

Doel: Je kan aan het einde van de les de hoofdvraag beantwoorden. Je kan meer vertellen over MT. Je gaat nadenken over wat er mogelijk is met MT.

Hoofdvraag: 

Hoe kunnen leerlingen bewuste ontwikkelaars worden van hun eigen mondelinge taalvaardighid binnen de mogelijkheden van school?

Wanneer is voor jou een leerling goed mondeling vaardig?

Hoeveel lessen besteed je aan MT en wat doe je?

Wat houd je tegen om meer tijd aan MT te besteden?

Wat is mondelinge taalvaardigheid?

Byrnes & Wasik 

1. Een geheel aan fonologische, semantische en grammaticale kennis van een taal;

2. Communiceren;.

3. (communicatieve) doelen bereiken;

4. Begrip en doelmatig gebruik van complexe taalvaardigheden (humor, ironie, figuurlijk taalgebruik).

Taalverwerving

Formalisten (Chomsky): taal is een aangeboren vermogen;

Functionalisten (Bloom): taal ontwikkelt zich vanuit de wens doelen te bereiken.

Hoe ontwikkelt taalvaardigheid zich met de jaren?

> 6 jaar: fonologische, semantische en grammaticale kennis;

Blijvende ontwikkeling: communiceren, (communicatieve) doelen bereiken;

> 6 jaar: complexe vaardigheden (ironie, humor, liegen).

Welke factoren beïnvloeden taalvaardigheidsontwikkeling positief?

1. Fonologische, semantische en grammaticale kennis: taalaanbod;

2. Communicatie: geen hard bewijs;  

3.(Communicatieve) doelen bereiken: aanbod/voorbeeld;

        4.Complexe taalvaardigheden: leeftijd →groei werkgeheugen.

Mensen die niet mondeling taalvaardig zijn  

A Gemis van taalaanbod en voorbeeldgedrag: kunnen achterstand inhalen;

B Neurologische aandoeningen: autisme, beroerte, niet-aangeboren hersenletsel.

Effect op mondelinge taalvaardigheid (monotoon spreken, niet-herkennen van humor) bewijst de gecoördineerde samenwerking van verschillende hersengebieden. Ook hier soms verbetering door oefening mogelijk.

Waarom moeten docenten zich druk maken over het vergroten van mondelinge taalvaardigheid van de leerling?

1. Spreekvaardigheid ↔ schoolsucces;

2. Spreekvaardigheid ↔ onderhouden van sociale relaties;

3. Complexe taalvaardigheden nodig om bv. fictiewerken te begrijpen.

Stand van zaken

• Weinig tot geen onderzoek naar mondelinge taalvaardigheid. Laatste was in 2007 (Bonset&Braaksma, 2008
         --> Gevolgen voor de doorlopende leerlijn
  
  
• Tot de invoering van de Tweede Fase 50% MT en sinds 2012 9%.  Disbalans is ontstaan in 1995 door het advies van VOG-N. (Witte, 2017)

Didactiek

Wurth et al., 2016

• Reflecteren op eigen leerproces, begrijpen op welke wijze je wordt beoordeeld, leren van feedback.
  
  
• Feedbackmodel helpt --> beginsituatie-einddoel, focus op de taak, goed voor zelfvertrouwen, angsreducerend.

Liebrand (1996)

• Schoolonderzoek Over-Betuwe College
• Voorbereiding, 6-8 lln discussieren, 20 lln observeren met observatelijsten, nabespreken, geen voorzitters.
• Duidelijk aangeven waarop gelet wordt:, bijvoorbeeld: signaalwoorden, structuur, articulatie etc.

Ravensloot, Nollet & Bron (2013)

• Debat--> competitie-element, snelle interactie, minder diep, mondige leerlingen aan het woord
  
  
• Wens docent--> argumenteervaardig en kritisch denken
  
  
• Burgerschap belangrijk--> aandacht voor inhoud, verdiepen in standpunten, samenwerken met andere schoolvakken
  
  
• Reflecteren op argumentatie, taalgebruik, presentatie, maar ook: nieuwe inzichten opgedaan, mening veranderd en gevoel van de leerling
  

Good practice

Videofragment

Vragen beantwoorden

Antwoorden vergelijken

Good practice

Vragen:

1. Wat is het leerdoel
2. Welk cijfer geef je voorstander(s) en welk de tegenstander(s)?
3. Hoe evalueer je beide?

Good practice

• Jullie hebben nu 3 min verwerkingstijd.
• Aansluitend: bespreking
• Welke problemen kom je tegen?

Referentiekader Taal en Rekenen, basis

Referentiekader Taal en Rekenen, kenmerken

• beurten nemen en bijdragen aan samenhang
• afstemming op doel
• afstemming op gesprekspartner(s)
• woordgebruik en woordenschat
• vloeiendheid, verstaanbaarheid en grammaticale beheersing

Doelen SLO, debat in burgerschap

Doelen SLO, debat in burgerschap

REFERENTIETABEL ZAALDEBAT

REFERENTIETABEL ZAALDEBAT

Evaluatie hoofdvraag

Hoe kunnen leerlingen bewuste ontwikkelaars worden van hun eigen mondelinge taalvaardighid binnen de mogelijkheden van school?

Beantwoording hoofdvraag

• Leerlingen moet voortdurend weten waar ze nu staan en waar ze naartoe moeten

• Leerlingen moeten actieve rol innemen tussen kennis van de docent en omzetting m.b.v. goede instructie en medeleerlingen

• Docenten moeten nauwkeurige kennis hebben van de leerdoelkader alvorens ze leerlingen in het proces kunnen sturen en evalueren. 

Discussie

• Hoe goed is de kennis van de leerdoelen?

• Hoe geef je vervolgens goed en procesgestuurd feedback.

• Hoe geef je de juiste instructie en krijg je de leerlingen interactief?  

Is je visie veranderd?

Terug naar de beginvragen

Aanbevelingen (CPS)

Aanbevelingen (CPS)

Aanbevelingen (CPS)

Aanbevelingen (CPS)

Aanbevelingen (CPS)

Aanbevelingen (CPS)