Marktgedrag hoofdstuk 2 en 3

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Marktgedrag hoofdstuk 2 en 3

even weer terug naar hoofdstuk 1

Maakt een bedrijf winst? Dat hangt af van….

Kostenstructuur 

• Proportionele kosten 
• Niet-proportionele kosten 

Opbrengst → marktvorm 

• Volkomen concurrentie (P=GO=MO)

 

• Monopolie (P=GO≠MO)

 

• Oligopolie (P=GO≠MO) 

 

• Monopolistische concurrentie (P=GO≠MO)

P=GO=MO geldt niet voor de overige marktvormen. Waarom niet?

Volkomen concurrentie vs Monopolie 

Volkomen concurrentie

• Veel vragers, veel aanbieders 
• Producent heeft geen invloed op P
• Hoeveelheids-aanpasser 
• GO = P = MO = een horizontale rechte lijn → de 'prijs-afzetlijn' 
  

Monopolie

• Veel vragers, een aanbieder 
• Producent heeft wél invloed op P 
• Prijszetter 
• GO = P = de collectieve vraaglijn     → de 'prijs-afzetlijn' 
  

Winstmaximalisatie: volkomen concurrentie

Maximale omzet: (MO=MK) x Q (blauwe vierkant)

Maximale winst: ((MO=MK) - GTK) x Q (groene vlak)

Voorbeeld (volkomen concurrentie)

Stap 1:

60p -120 = -70P + 450

130P - 120 = 450

130P = 525

P = 4,038 = €4,04

Stap 2:

P tot aan snijpunt MK(want P=MO)

Stap 3:

MK tot snijpunt GTK

Winstmaximalisatie

Ander belangrijk punt

Break-evenpunt: geen winst en geen verlies.

TO = TK

of

P = GTK

Volkomen concurrentie

Veel vragers

veel aanbieders

homogene producten

vrije toe- en uittreding

Geen invloed op de verkoopprijs --> de evenwichtsprijs ontstaat (Qv = Qa)
                                                                             p = mo = go

Volkomen concurrentie

Veel vragers

veel aanbieders

homogene producten

vrije toe- en uittreding

Geen invloed op de verkoopprijs --> de evenwichtsprijs ontstaat (Qv = Qa)
                                                                             p = mo = go

Werkt toe naar een winst van nul --> MK = GTK

Van TK naar collectieve aanbodfunctie

zet TK om naar MK
aanbieder streeft naar Maximale winst dus

MO = MK, maar bij volkomen concurrentie geldt P = MO

dus p = MK

p = functie omzetten naar q = functie (dan heb je individuele aanbodfunctie)

q functie omzetten naar Qa (collectieve aanbodfunctie)

Collectieve aanbodcurve is een optelsom van alle individuele MK lijnen. Dus Qa is de MK van de individuele aanbieder

q_a = 1,75p - 35

-1,75p = -q_a -35

p =  1/1,75q_a + 20

p = MK = 1/1,75q_a + 20

Soorten monopolie

Hoe kan een monopolie ontstaan?

1. Wettelijke monopolie

De overheid geeft of heeft het alleenrecht op de verkoop

2. Natuurlijk monopolie

De investeringen om een bedrijf te beginnen zijn zo hoog dat geen enkel ander bedrijf de concurrentie wil aangaan

3. Technische monopolie

Een bedrijf bezit als enige de technische kennis om een product te maken

4.  Economisch monopolie

Een bedrijf bezit een alleenrecht op het produceren van het product (patent)

Uber is een voorbeeld van een niet zuivere monopolist. Om welk soort monopolie gaat het hier?

1. collectief monopolie
2. natuurlijk monopolie
3. wettelijk monopolie

Als op een markt sprake is van volkomen concurrentie ipv een monopolie, zou de prijs lager/hoger zijn en het totale marktsurplus hoger/lager zijn.

1. lager/lager
2. lager/hoger
3. hoger/lager
4. hoger/hoger

Monopolie:

Het bedrijf met een monopoliepositie..

GO

GO is niet een horizontale lijn zoals bij volkomen concurrentie.  

MO

MO snijdt de X-as op de helft van het GO-snijpunt van de X-as. → omzet maximaal(!)

Wel vanuit dezelfde Y-waarde bij X=0 starten 

BEP-1

BEP-2

Formule

GO = de prijs-afzetlijn(de formule van Qv)

Max. winst

MO=MK

Maximale winst bij monopolie

1) Bepaal met behulp van MO = MK de hoeveelheid waarbij de winst maximaal is.

2) Bepaal de verkoopprijs bij die hoeveelheid

3) Bepaal de kosten per product (GTK) bij die hoeveelheid.

Als op een markt sprake is van volkomen concurrentie ipv een monopolie, zou de prijs lager/hoger zijn en het totale marktsurplus hoger/lager zijn.

1. lager/lager
2. lager/hoger
3. hoger/lager
4. hoger/hoger

                                             welvaartsverlies monopolie

Welke doelstelling hanteert het bedrijf als ze een prijs van 1200 rekenen?

1. maximale winst
2. maximale omzet
3. break even

Monopolie:

Monopolie:

De maximale winst
is € ....

1. 125
2. 400
3. 625
4. 1250

Marktvorm

4 marktvormen.

Ik vraag 4 verschillende leerlingen

Marktvorm

Er zijn verschillende marktvormen.

• Hoeveel aanbieders zijn er?
• Hoeveel vragers zijn er?
• Zijn de producten verschillend of hetzelfde?

Marktvorm:

Hoeveel macht heeft de producent.

Hoeveel macht heeft de consument.

Monopolistische concurrentie

• Veel aanbieders
• Veel vragers
• Heterogeen product

Voorbeeld: 

Auto's, kleding, restaurants in een grote stad 

Productdifferentiatie

Bedrijven proberen hun producten te onderscheiden ten opzichte van concurrenten. 

Dit doen ze d.m.v. product kenmerken => het merk, de verpakking, kwaliteit en (extra) functionaliteit. 

Producten worden hierdoor verschillend in de ogen van de consument (heterogeen).

Vandaag

Huiswerk

herhalen

quiz time!

Productdifferentiatie

Verschil volkomen concurrentie

• De homogeniteit gaat verloren

• Is tegengewerkt door imitatie en door mobiliteit van de consument

• Transparantie is tevens niet evident

• Er is vrije toetreding tot en verlaten van de markt. Het is dus relatief makkelijk voor firma's om de markt te betreden met eigen merken en het is goedkoop om de markt te verlaten of te stoppen met bepaalde merken.

Nieuwe toetreders zorgen voor verschuiving naar links op lange termijn

Door de toetreding van nieuwe aanbieders verschuift de prijsafzetlijn (GO) van de individuele aanbieder naar links. Hij kan nu als gevolg van de toetreding van nieuwe aanbieders, tegen dezelfde prijs minder afzetten dan voorheen. Deze prijsverschuivingzaldoorgaan, totdat de gemiddelde opbrengsten (GO) gelijk zijn geworden aan de gemiddelde totale kosten (GTK). 

Exit-ticket: Noem minimaal 1 verschil tussen volkomen concurrentie en monopolistische concurrentie. Leg goed uit.