3gt BLOK 6 TAALVERZORGING SPELLING (1)

3gt blok 6 Taalverzorging (1)
Trema en koppelteken
1 / 27
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvmbo g, t, mavoLeerjaar 3

In deze les zitten 27 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

Onderdelen in deze les

3gt blok 6 Taalverzorging (1)
Trema en koppelteken

Slide 1 - Tekstslide

Trema en Koppelteken
trema:  poëzie, beïnvloeden
koppelteken: familie-uitje, auto-expert

Slide 2 - Tekstslide

Koppelteken  ( - )
Een koppelteken is een liggend streepje. We noemen dit ook wel het minstreepje. 
Soms komen samengestelde woorden die eindigen en beginnen met klinkers. Door de samenstelling kunnen de 2 klinkers een nieuwe klank vormen. 

Slide 3 - Tekstslide

Wanneer die nieuwe klank zorgen voor een verkeerde uitspraak, noemen we dit een 'klinkerbotsing'. In al die gevallen schrijven we een koppelteken tussen die 2 klinkers. 

Slide 4 - Tekstslide

voorbeelden
familie + uitje --> familiEUtje
De EU-klank is een verkeerde klankuitspraak voor dit woord.
DUS: familie-uitje. 
We vertellen de lezer hiermee om eerst het 1e woordje te lezen én daarna pas het 2e woordje te lezen

Slide 5 - Tekstslide

meer voorbeelden
auto-expert
na-apen


Slide 6 - Tekstslide

geen voorbeelden
knieoperatie --> want de EO-klank is niets
pizzaoven --> want de AO-klank is niets

Slide 7 - Tekstslide

Trema
We hebben ook woorden die geen samenstellingen zijn. Daarin kunnen 2 klinkers naat elkaar ook voor verwarrende uitspraken zorgen, als ze bij verschillende lettergrepen horen. 
Dan gebruik je een trema. 

Slide 8 - Tekstslide

voorbeelden
poëzie
zeeën
geëxperimenteerd
beëindigen

Slide 9 - Tekstslide

Doe je dit niet....dan...
poëzie --> poe-zie
zeeën --> zeen 
geëxperimenteerd --> geex-per-i-men-teerd
beëindigen --> bee-in-di-gen
ZIE JE DE FOUTE KLANKUITSPRAKEN?

Slide 10 - Tekstslide

Samengevat: De regel
WEL samengesteld woord: koppelteken bij de klinkers die anders een verkeerde klankuitspraak kunnen creëren. 
GEEN samengesteld woord: trema bij de klinkers die anders een verkeerde klankuitspraak kunnen creëren. 

Slide 11 - Tekstslide

Wat is een trema?
A
Een streepje op een letter
B
Twee puntjes op een letter
C
Een komma na een letter

Slide 12 - Quizvraag

Wat is een trema?
A
het streepje op bijv. de é
B
het dakje op bijv. de ê
C
de puntjes op bijv. de ë
D
het kringeltje onder ç

Slide 13 - Quizvraag

Trema of niet?

A
evangeliën
B
evangelieën

Slide 14 - Quizvraag

Trema of niet?
A
gekopïeerd
B
gekopieerd

Slide 15 - Quizvraag

Trema?
poeziealbum
A
ja
B
nee

Slide 16 - Quizvraag

Trema?
tatoeage
A
Ja, op de e
B
Ja, op de a
C
Nee, er is geen uitspraakprobleem
D
Nee, dit is een samenstelling en er hoort dus een koppelteken tussen tatoe en age te staan.

Slide 17 - Quizvraag

Trema?
industriele
A
Ja
B
Nee

Slide 18 - Quizvraag

Trema of niet?

A
financien
B
financiën

Slide 19 - Quizvraag

Trema?

zeeegel
A
Ja, op de tweede e
B
Ja, op de derde e
C
Nee, er is geen uitspraakprobleem.
D
Nee, dit is een samenstelling en er hoort dus een koppelteken tussen zee en egel te staan.

Slide 20 - Quizvraag

Trema?
fotoalbum
A
Ja
B
Nee

Slide 21 - Quizvraag

Over de trema: Ik gebruik deze NIET bij
A
Samenstellingen (twee woorden met een eigen betekenis, aan elkaar geplakt)
B
Afleidingen (meervouden, toevoegingen die op zichzelf geen betekenis hebben)

Slide 22 - Quizvraag


Trema
Wanneer gebruik je een trema?
A
Als binnen een woord klinkers botsen
B
Gewoon omdat het leuk staat.
C
als het een samenstelling is
D
als je denkt dat het moet, er is geen regel voor

Slide 23 - Quizvraag

wel of geen koppelteken
A
auto onderdelen
B
auto-onderdelen

Slide 24 - Quizvraag

wel of geen koppelteken
A
cameraopstelling
B
camera-opstelling

Slide 25 - Quizvraag

wel of geen koppelteken?
A
politieauto
B
politie-auto
C
politie auto

Slide 26 - Quizvraag

Einde oefeningen
koppelteken
trema

Slide 27 - Tekstslide