Spelling 5.5 vmbo jaar 1 (periode 2)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Even herhalen. Wat is ook alweer?

WW

TT

VT

?

PV

VD

De ik-vorm van het werkwoord in de tegenwoordige tijd (TT)

De stam is het hele werkwoord zonder -en. 

De stam van het werkwoord brengen is dus: ik breng.

De stam en de ik-vorm zijn niet altijd gelijk!

Bij sommige werkwoorden veranderen er letters wanneer je de ik-vorm moet opschrijven:

 

letter erbij	letter eraf	v wordt f	z wordt s
koken – ik kook	stoppen- ik stop	graven- ik graaf	wijzen-ik wijs

VOORBEELD

STERKE WERKWOORDEN

kopen : ik koop - ik kocht

lopen : ik loop - ik liep

geven : wij geven - wij gaven

kruipen : zij kruipen - zij kropen

ZWAKKE

werkwoorden

de klank blijft in de verleden tijd hetzelfde

REGELS verleden tijd

bij zwakke werkwoorden

In het enkelvoud: stam + te / stam + de

In het meervoud: stam + ten / stam + den

Is
VERVEN
een zwak werkwoord?

1. ja
2. nee

Is
FIETSEN
een zwak werkwoord?

1. ja
2. nee

Is
SCHRIKKEN
een zwak werkwoord?

1. ja
2. nee

Is
BIJTEN
een zwak werkwoord?

1. ja
2. nee

MAKEN
VT - Ik ..... mijn huiswerk

1. maakde
2. maakden
3. maakte
4. maakten

HALEN
VT - Jij ..... op tijd de finish

1. haalde
2. haalden
3. haalte
4. haalten

GRENZEN
VT - Het huis ..... aan het bos

1. grenste
2. grensten
3. grensde
4. grensden

doden
VT - De leeuwen ..... het kleine schaap

1. dode
2. doden
3. doodde
4. doodden

liften
VT - De jongens ..... naar Frankrijk

1. lifte
2. liften
3. liftte
4. liftten

LEIDEN
VT - De gids ..... ons door de diepe grot

1. leide
2. leiden
3. leidde
4. leidden

Voltooid deelwoord:

Het voltooid deelwoord heeft een aantal kenmerken:

• Het geeft aan dat iets voltooid is (het is klaar of voorbij)
• Het kan niet van tijd veranderen
• Meestal staat er een hulpwerkwoord bij (hebben, zijn of worden)
• Veel voltooide deelwoorden beginnen met de voorvoegsels ge-, be-, of ver- of -ont.

Voorbeeld: Bram heeft gelachen.  

Voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord heeft een aantal kenmerken:

• Het geeft aan dat iets voltooid is (het is klaar of voorbij)
• Begint vaak met ver, be, ge, her, ont
  
• Gaat samen met de persoonsvorm hebben, zijn of worden.

Voorbeeld

Wij hebben gisteren uitgeslapen.

De leerlingen hebben hard gewerkt.

Door het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden langer te maken hoor je of het een -d of 

-t krijgt of gebruik het T eX KoSCHiP

Een voltooid deelwoord mag je langer maken

om te horen waar het op eindigt

Ik heb gewerkt – gewerkte

Mijn horloge is ontvreemd - ontvreemde

Als je het niet hoort, gebruik je ‘t ex kofschip

Ik ben gisteren verhuis? – verhuiste/verhuisde

Verhuizen –en = verhuiz  z = niet in ‘t ex kofschip  verhuisd

Een voltooid deelwoord mag je langer maken

om te horen waar het op eindigt

Ik heb gewerkt – gewerkte

Als je het niet hoort, gebruik je ‘T eX KoFSCHiP

Ik ben gisteren verhuis? 

Verhuizen –en = verhuiz --> z = niet in ‘T eX KoFSCHiP --> verhuisd

Schrijf het juiste antwoord van het voltooid deelwoord op: In Zwolle zijn drie grote bronzen beelden (roven)

Er is iets in Zwolle (gebeuren)

Gebeurt/gebeurd

Er is iets in Zwolle gebeurd --> Voltooid deelwoord

Wat gebeurt er in London? --> Tegenwoordige tijd --> stam + t

Vragen over zinsdelen, leestekens, DT's of dicteewoorden?

Aan de slag!

Opdracht 1 t/m 5 van Spelling 5.5

Wat?
Met wie?

Hulp?

Eerder klaar?
En daarna?

Zelfstandig of met een maatje

Stel maar vragen

Lezen

De camera en geluid mogen uit.

Houd de chat in de gaten!

Zijn er vragen en wat vind je van werken online?

Probeer de regel 

Vragen

Hoever ben je met je opdrachten?

sterke werkwoorden

Sterk om van klank te veranderen in de verleden tijd.

eten -aten-gegeten

springen-sprong-gesprongen

vliegen-vlogen-gevlogen

snijden-sneden-gesneden

Welke uitgang?

Kijk naar verleden tijd MV. Je hoort dan een -t of -d

zwakke werkwoorden

In de verleden tijd uitgang (stam) op te(n) of de(n)

T eX KoSCHiP

Ja-> te(n)

Nee-> de(n)

voltooid deelwoord   

sterke werkwoorden

veranderen van klank

zwakke werkwoorden

ge+stam+t/d

Er zijn geen regels voor het vervoegen van sterke werkwoorden. 

Je moet ze onthouden. 

Zij hebben gelopen.

De kast is verkocht.

Dat hebben wij vermeden. 

Ik ben verrast. 

woorden met ver- her- ont- be- of -er krijgen geen ge- extra ervoor

Bij het voltooid deelwoord gebruik je het 't ex-kofschip 

om zeker te weten of je een t of een d moet schrijven. 

Vaak wordt het voorvoegsel ge- voor de stam van het werkwoord geplaatst en komt er een d of t achter. 

veel werkwoorden die beginnen met be-, er-, ge-, her-, ont- of ver-: bewonen - bewoond, erkennen - erkend, gebeuren - gebeurd, herinneren - herinnerd, ontdekken - ontdekt, verdelen - verdeeld

In een zin met een voltooid deelwoord 

is de persoonsvorm een hulpwerkwoord. 

Wij hebben de tas gevonden. 

Ik ben verrast. 

V.d. bijvoeglijk gebruikt

Zegt iets over het zelfstandig naamwoord

 

Staat altijd voor het zelfstandig naamwoord

De geverfde muur

De gelakte tafel

Schrijfwijze is altijd zo kort mogelijk! (tenzij de

uitspraak hierdoor verandert)

De gestrande olietanker

Het verzette uur