Moderne literatuur

Literatuur
1900-tot nu
1 / 47
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 5,6

In deze les zitten 47 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 12 videos.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Literatuur
1900-tot nu

Slide 1 - Tekstslide

Moderne literatuur
1900-1940

Slide 2 - Woordweb

naturalisme
neo-romantiek
de nieuwe roman
nieuwe zakelijkheid
historische avantgarde

Slide 3 - Tekstslide

Slide 4 - Video

Nescio (J. Grönloh)
  •  Pseudoniem, Latijn voor "Ik weet (het) niet"
  • Neoromantische verhalen 
  •  Drie novellen: De uitvreter, Titaantjes en Dichtertje.
  • Vriendengroep: onpraktische artistieke lui, nostalgie naar onwetendheid, wijsheid is niet superieur. 

Slide 5 - Tekstslide

Willem Elsschot
  • Vlaams
  • Cynisch
  • Minimalisme
  • Vergeleken met Nescio
  • Kaas, Het dwaallicht, Het huwelijk

Slide 6 - Tekstslide

Ferdinand Bordewijk
  • Nieuwe zakelijkheid (tijdens Interbellum)
  • Strakke zinsbouw 
  • Geen overbodigheden
  • Beeldspraak: hard
  • Thema's: tucht, orde en angst  
  • Karakter, Bint, Blokken

Slide 7 - Tekstslide

Wat hebben Nescio en Elsschot met elkaar gemeen?

Slide 8 - Open vraag

Slide 9 - Video

historische avantgarde
dadaisme expressionisme vitalisme
modernisme

Slide 10 - Tekstslide

Slide 11 - Tekstslide

De grote drie

Slide 12 - Tekstslide

Willem Frederik Hermans

1921-1995


Slide 13 - Tekstslide

Info
  • Komt uit een Amsterdams onderwijsgezin
  • Studeerde fysische geografie
  • Zus en neef pleegden zelfmoord bij inval Duitsers (1940)
  • Weigerde in 1972 de P.C. Hooftprijs; accepteerde in 1977 de Prijs der Nederlandse Letteren
  • Schreef proza, poëzie, essays
  • Wordt beschouwd als een van 'de grote drie'

Slide 14 - Tekstslide

Zijn werk
  • Hoofdpersonen: bezien wereld met cynisme en wantrouwen én zijn vaak zelf ook niet te vertrouwen.
  • Diepere zin: de mens is een wezen dat geen echte greep op de realiteit heeft, chaos overwint 
  • Engagement: wantrouwen tegen alles wat meent de waarheid in pacht hebben (geloof/politiek etc.)
  • Nooit meer slapen, De donkere kamer van Damokles, Het behouden huis etc. 



Slide 15 - Tekstslide

Harry Mulisch 1927-2010



"Ik ben de Tweede Wereldoorlog."



Schreef romans, toneelstukken, reisverslagen, autobiografische boeken, essays, gedichten en reportages

Slide 16 - Tekstslide

Informatie
  • Geboren in 1927 te Haarlem
  • Vader was collaborateur, moeder Joods 
  • 1936: scheiding ouders, moeder vertrekt naar VS
  • 1959: Het stenen bruidsbed
  • 1975: Twee vrouwen / 1982: De aanslag / 1992: De ontdekking van de hemel / 2000: Siegfried: een zwarte idylle
  • Ontving alle literaire prijzen die er in Nederland zijn

Slide 17 - Tekstslide

Zijn werk

  • De mens wordt gedreven door krachten die hij niet kan beheersen, vaak niet eens kent. 
  • Kunstige beeldspraken
  • Suggestieve overdrijvingen
  • Vreemde woorden
  • Toespelingen op allerlei culturen en literatuur (intertekstualiteit)

Slide 18 - Tekstslide

Gerard Reve (1923-2006)

Slide 19 - Tekstslide

Slide 20 - Video

Info
  • Geboren in 1923 te Amsterdam
  • 1947: De avonden
  • 1949: Werther Nieland
  • 1966: Nader tot u
  • 1968: P.C. Hooft-prijs 
  • Somber, doet zelfmoordpoging
  • Homoseksueel
  • Rellen: hij uit zich meerdere keren racistisch en wordt aangeklaagd wegens godslastering.

Slide 21 - Tekstslide

Zijn werk
  • Volwassenwording
  • Rituelen
  • Seks

Slide 22 - Tekstslide

Van links naar rechts:
A
Reve, Hermans, Mulisch
B
Mulisch, Hermans, Reve
C
Hermans, Mulisch, Reve
D
Reve, Mulisch, Hermans

Slide 23 - Quizvraag

Wie zei 'Ik ben de oorlog'?

Slide 24 - Open vraag

In welke periode schreef Bordewijk voornamelijk?
A
Tijdens de Eerste Wereldoorlog
B
Tijdens het Interbellum
C
Tijdens de Tweede Wereldoorlog
D
Na 1945

Slide 25 - Quizvraag

Wie schreef het boek Kaas?
A
Hermans
B
Bordewijk
C
Nescio
D
Elsschot

Slide 26 - Quizvraag

Wie van de 'grote drie' spreekt jou het meest aan en waarom?

Slide 27 - Open vraag

V6     9 oktober
Theorie (aantekeningen)
romans in de jaren '60 (Jan Wolkers)
Opdracht Turks Fruit
Filmfragment 
De Vijftigers
Neorealisme (dichters jaren '60)
Opdracht J.J. Kessels, the novel (postmodernisme)

Slide 28 - Tekstslide

romans in de jaren 60
Verzetsliteratuur
Taboedoorbrekende romans:
Afrekenen met geloof of burgerlijkheid ouders (anti burgerlijk)// pessimistisch wereldbeeld // personages zijn antihelden // defictionalisering//experimentele romans


Slide 29 - Tekstslide

Jan Wolkers (1925-2007)
Veel kritiek over 
expliciete beschrijvingen van seksualiteit en dood en ziekte;
afrekening met het gereformeerde geloof en moeizame relatie met ouders;
eenzaamheid van de hoofdpersonen keert vaak terug in zijn werk;
Turks Fruit, Terug naar Oegstgeest , Kort Amerikaans

Slide 30 - Tekstslide

Slide 31 - Video

Opdracht
I  Lees de fragmenten 1 en 2 van Turks Fruit en maak de bijbehorende opdrachten.
II  Formuleer voor jezelf uit de fragmenten de kenmerken/ passages, die bepalend zijn voor de literatuur van de jaren zestig
timer
10:00

Slide 32 - Tekstslide

Slide 33 - Video

Wat zijn de kernmerken van De beweging van Vijftig ? De Vijftigers
(Laagland cursus 13!)

Slide 34 - Open vraag

neorealisme
Tegenbeweging van de Vijftigers/ De Beweging van Vijftig
Doel: in het gewone probeerde met het ongewone te zien; alles kan poezie zijn (vervreemding = nieuwe kijk op de werkelijkheid)

Lees de twee gedichten op pagina 183

Slide 35 - Tekstslide

Lees de gedichten 'eight days a week' en 'lager onderwijs' (Laagland)
Wat is volgens jou bijzonder aan deze gedichten?

Slide 36 - Open vraag

HUISWERK voor dinsdag na de vakantie
Lees het fragment uit J.J. Kessels, the novel van Thomese en bestudeer de theorie over het postmodernisme in Laagland.
Op welke manier is hier sprake van het post-modernisme?

Lees de proloog van De aanslag van Harry Mulisch; in de les van dinsdag 20 oktober volgt de opdracht hierbij.

Slide 37 - Tekstslide

postmodernisme
Postmodernistische literatuur is zowel een voortzetting van de experimenten door schrijvers uit de modernistische periode (met kunstgrepen als fragmentarisch schrijven, paradox, verschillende vertellers, etc.) als een reactie ertegen.
Modernisme: zoeken naar betekenis in chaotische wereld
Postmodernisme: (speels) ontwijken van die betekenis

Slide 38 - Tekstslide

postmoderne literatuur
metafictie;
niet datgene wat verteld wordt, maar het vertellen zelf staat centraal;
kunstgrepen verteller;
postmodernisme versus realisme

Auteurs: o.a. Thomese, A.F. TH. van der Heijden

Slide 39 - Tekstslide

Slide 40 - Video

Slide 41 - Video

Slide 42 - Video

Slide 43 - Video

Slide 44 - Video

Slide 45 - Video

Slide 46 - Video

Noem de belangrijkste kenmerken van het boek dat jij gaat lezen.

Slide 47 - Open vraag