werkwoord praesens

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Wat weet je al over het werkwoord?
Welke uitgangen ken je?

het werkwoord

We hebben van het werkwoord drie vormen van de tegenwoordige tijd (o.t.t./ praesens) gehad

We hebben al drie vormen van het werkwoord gehad.
1. Wat is de goede vertaling van
clama-t

1. ik roep
2. (hij) roept
3. (zij) roepen
4. (te roepen)

2. Wat is de goede vertaling van
clama-nt?

1. ik roep
2. (hij) roept
3. (zij) roepen
4. (te roepen)

3. Wat is de goede vertaling van
clama-re?

1. ik roep
2. (hij) roept
3. (zij) roepen
4. (te roepen)

de drie uitgangen die we gehad hebben

clama-t     hij/ zij/... roept    (3e pers. ev.)

clama-nt    zij/... roepen    (3e pers. mv.

clama-re    (te) roepen    (hele werkwoord/ infinitivus)

Maar er komen nu vormen bij.

ik (1e pers. ev.)

jij (2e pers. ev.)

hij/zij/... (3e per. ev.)

wij (1e pers. mv.)

jullie (2e pers. mv.)

zij/... (3e pers. mv.

Nu even oefenen: geef de vertaling van
1. docetis

2. oras

3. vivo

4. ostendunt

5. ludere

6. luditis

stamgroepen

Helaas is het nog iets ingewikkelder.

 De werkwoorden zijn ingedeeld in vier groepen. 

Hiervoor kijken we naar de laatste letter van de stam.

clama-re heeft als stam clama-

stamgroepen wkw (les 8)

- stam op – a                                  respirare (respira-re)

- stam op – ē                                   respdondēre (respondē-re)

- stam op – i                                    audire (audi-re)

- stam op – medeklinker          incipere  (incip-) 

Tot welke stamgroep behoort...?
1. orare

1. a-stam
2. e-stam
3. i-stam
4. mk-stam

Tot welke stamgroep behoort...?
2. punire

1. a-stam
2. e-stam
3. i-stam
4. mk-stam

Tot welke stamgroep behoort...?
3. retinēre

1. a-stam
2. e-stam
3. i-stam
4. mk-stam

Tot welke stamgroep behoort...?
4. cadere

1. a-stam
2. e-stam
3. i-stam
4. mk-stam

Waarom zijn de stamgroepen van belang?

Niet voor de uitgangen: die zijn gelijk

Maar: bij sommige vormen komt er een klinker tussen de stam en de uitgang: de bindklinker of bindvocaal

Elke werkwoordvorm in het praesens heeft dus een stam en een uitgang. Sommigen ook een tussenklinker:

voca-nt (stam-uitgang)

audi-u-nt (stam- tussenklinker- uitgang

Heeft deze werkwoordsvorm een tussenklinker?
temptas (temptare)?

1. ja
2. nee

Heeft deze werkwoordsvorm een tussenklinker?
dormis (dormire)?

1. ja
2. nee

Heeft deze werkwoordsvorm een tussenklinker?
cadis (cadere)?

1. ja
2. nee

Heeft deze werkwoordsvorm een tussenklinker?
dormiunt (dormire)?

1. ja
2. nee

Aan de slag nu!

Hulpboek p. 104 t/m 108

Doelen: 

1. Je kent de persoonsuitgangen van het praesens

2. Je kent de 4 werkwoordgroepen 

3. Je kan werkwoorden onderbrengen bij de juiste werkwoordgroep 

4. Je weet wat een bindvocaal is en wanneer je dit gebruiken moet

5. Je kan werkwoorden vervoegen in het praesens