4.2: Hoe ontstond de industrie?

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Burgers en stoommachines

4.2 Hoe ontstond de industrie?

1. Welke 3 beroepssectoren zijn er?
2. Noem bij elke sector 1 beroep

Waarom werken mensen in arme landen veel in de landbouwsector?

Wat betekent automatisering?

1. Dat alles vanzelf gaat.
2. Alle apparaten werken automatisch.
3. Als robots en machines het werk overnemen van mensen
4. Als machines en computers het werk overnemen van mensen

Cursus 4.1 Elk doet zijn werk

alle mensen die werken of op  zoek zijn naar werk.

groep beroepen: landbouwsector,  industriesector en dienstensector

groep landbouw-, mijnbouw- en visserijberoepen waarbij producten uit de natuur worden gehaald (agrarische sector)

groep van industrieberoepen en ambachten waarbij producten worden gemaakt. 

als machines en computers het  werk van mensen overnemen

alle banen samen

doel is om winst te maken

beroepsbevolking

beroepssectoren

landbouwsector (primaire sector) 

industriesector (secundaire sector)

 automatisering

werkgelegenheid

 commercieel

Lesdoelen 4.2

• Je kunt het begrip huisnijverheid uitleggen. 

• Je kunt het begrip industriële revolutie uitleggen.

• Je kunt 3 gevolgen noemen waar de uitvindig van de stoommachine voor heeft gezorgd.

 

• Je 3 oude energiebronnen noemen.

Wat weet je al over de Industriële Revolutie?

de katoen industrie 

• Slaven uit Afrika werkten op plantages in Zuid-Amerika
  
• Plantageproducten, zoals katoen, werden naar Europa gebracht
• In Europa werd het katoen verwerkt tot kleding 
• Vanaf circa 1500 zijn er meer dan 10 miljoen slaven verhandeld.
• Afschaffing van de slavernij was pas op 1 juli 1863

Driehoekshandel

Aan de slag

Wat: Maak de leerstof + opdrachten onder de prikker

Hoe: Op je ipad

Hulp: vraag in de stamgroepje, lukt dit niet kom je naar de docent

Klaar: Maak het studieadvies na afronding leerstof + opdrachten

Engeland

Waar de IR begon

• Groot en machtig land dat de baas was over veel andere landen. 
• De bevolking van Engeland groeit, hierdoor zijn er meer spullen, voedsel en kleding nodig.
• Veel kleding wordt gemaakt van katoen, dat door slaven in de VS op plantages wordt geplukt. Dit werd verwerkt in de huisnijverheid en verkocht.
  

Het Britse Rijk rond 1700

Huisnijverheid

• In huizen van veel boeren stonden werktuigen van hout, die het katoen verwerkten in stukken stof. Daar werd dan weer kleding van gemaakt.
• Dit ging alleen niet snel genoeg.

Op de foto op de achtergrond zie je huisnijverheid in de 19e eeuw. Een jongen zit op een weefgetouw van hout en een oude vrouw is links aan het spinnen op een spinnewiel

van kleinschalige handmatige productie in de huisnijverheid...

... naar grootschalige machinale productie in fabrieken

Soorten 'oude' energie

• In de huisnijverheid werd er gebruik gemaakt van spierkracht. Dit is een voorbeeld van energie.
• Ook kan de natuur energie opwekken. Dit noemen we natuurlijke energie. 

Soorten 'oude' energie

Oude energiebronnen:

1. spierkracht
2. dierkracht
3. waterkracht
4. windkracht

Natuurlijke energie

Energie

Aan de slag

Wat: Maak de leerstof + opdrachten 4.2 onder de prikker

Hulp: vraag in de stamgroepje, lukt dit niet kom je naar de docent

Klaar: 

• Maak het studieadvies na afronding leerstof + opdrachten
• Maak als afronding de cursustoets (onvoldoende? Maak de oefengenerator)

Nieuwe energiebronnen

Rond 1780 nieuwe energiebron de stoommachine:

Apparaat dat aangedreven wordt door hete damp van kokend water.

0

<- Spinning jenny

Schietspoel ->

Gevolgen uitvinding stoommachine:

• bouw van fabrieken, machines zijn te groot geworden.
• veel productie in korte tijd.
• goedkoop produceren, lage lonen
• huisnijverheid houdt op te bestaan; kunnen niet meer concurreren met de fabrieken.
• vervoer ging sneller (stoomtrein, stoomboot)

Na de industriële revolutie

• Machines doen het meeste werk i.p.v. mensen.
• Mensen werken in fabrieken met machines.
• Lage lonen, slechte arbeidsomstandigheden, kinderarbeid.

Werken in de fabriek

• Werkgevers hadden werknemers in dienst. Dit waren mannen, vrouwen én kinderen (kinderarbeid).
• Ze moesten lang en hard werken en verdienden weinig
• Zo konden de fabrieken goedkoop produceren.

De sociale kwestie

• Door urbanisatie (mensen gaan naar de steden) verslechterden de werk én leefomstandigheden. 
• Slechte hygiëne, gevaarlijk werk en lage lonen.
• Kinderwetje van Van Houten (1874)
• Onderwijswet

• Trekschuit
• Als eerste
• Veilig en goedkoop

• Na 1800 werden spoorlijnen belangrijker

• Vanaf 1821
• Kolen en textiel
• Vast tijdsschema

0

Aan de slag

Wat: Maak geheel 4.2 onder de prikker

Hulp: vraag in de stamgroepje, lukt dit niet kom je naar de docent

Klaar: 

• Topografie
• Ander vak werken

Aardolie, steenkool, zon, wind en water zijn voorbeelden van....

1. energiebronnen
2. fabrieken
3. automatisering
4. huisnijverheid

Iemand die werkt voor een baas is een.....

1. agrariër
2. werknemer
3. dienstverlener
4. werkgever

De strijd om zoveel mogelijk producten te verkopen en klanten te winnen noem je.....

1. automatisering
2. concurrentie
3. industrie
4. energie

De grote verandering waarbij veel mensen in fabrieken gaan werken noem je......

1. industriesector
2. industriële revolutie
3. agrarische sector
4. industrie

Het thuis maken van goederen bestemd voor de verkoop door ambachtslieden of boeren is.....

1. industrie
2. concurrentie
3. fabrieksproductie
4. huisnijverheid

Een persoon of bedrijf met één of meer personen in dienst (baas) is een.....

1. werknemer
2. fabriek
3. industrie
4. werkgever

In de huisnijverheid gebruiken mensen de ..... van hun spierkracht om het weefgetouw en het spinnewiel in beweging te brengen. Welk woord ontbreekt hier?

1. energie
2. kracht
3. arbeid
4. werkgever

Watermolens gebruiken stromend water, molenaars en zeilers, gebruiken de wind. Water en wind zijn....

1. Energiebronnen
2. Industriële revolutie
3. Werkgevers
4. Stoommachines