Discover art and heritage in Amersfoort
Mondriaanhuis, Museum Flehite and Kunsthal KAdE
lesson plan

Make it mine: Keramiek / Dit project is nog in de maak

A lesson plan by Discover art and heritage in Amersfoort

Ready to use this lesson plan? Use the button below to save a copy of this lesson plan in your account. After doing so, you will be able to modify the lessons as you wish.

PROJECT VOOR HET Pro 
Studio zand AMERSFOORT

ALGEMENE INFORMATIE

Inhoud
Dit project gaat over Keramiek. Wat komt er kijken bij het maken van een ontbijtset van gietporcelein? Leerlingen leren dit al doende en ervaren alle stappen in het ambachtelijke maakproces in de prachtige werkplaats van studio ZAND. Ze gieten de porcelein in mallen, timen tot de klei leerdoog is, ontwerpen een dessin en het decoreren de afgebakken producten met glazuur.

Opzet
Het project bestaat uit 3 lessen op school en 2 workshops bij studio ZAND. De lessen op school zijn zo ontwikkelt dat ze door een docent gegeven kunnen worden met affiniteit met handvaardigheid en beeldende vorming. De opbouw is als volgt:
1. Digitale voorbereidingsles en een beeldende opdracht in de klas.
2. Workshop Porcelein gieten bij studio ZAND. (Leerlingen gieten een kom en een kopje.)
3. Digitale les en beeldende opdracht in de klas.
4. Workshop Decoreren van porcelein bij studio ZAND. (Leerlingen decoreren hun kom en kopje.)
5. Digitale verwerkingsles en presentatie in de klas. (Hier kunnen ook 2 lessen aan besteed worden.)

Leerdoelen
- Leerlingen maken kennis- en werken samen met professionele makers.
- Leerlingen weten wat het werk in een ambachtelijke keramiek werkplaats inhoudt. 
- Leerlingen ervaren hoe het is om te werken met de technieken en materialen in de keramische werkplaats.
- Leerlingen drukken zich uit in een decoratief ontwerp.
- Leerlingen ervaren een maakproces van start tot eindproduct. 
- Leerlingen leren stil te staan bij de keuzemogelijkheden in een maakproces (reflectie).

Aansluiting bij de kerndoelen onderbouw VO (SLO 2025): 
40 De leerlingen ontwikkelen artistiek creatief vermogen.
40A De leerlingen gebruikt creatieve maak- en denkstrategieën in een iteratief kunstzinnig proces en reflecteert op gemaakte keuzes. Ze onderzoeken van verschillende ideeën, mogelijkheden en oplossingen bij het maken van eigen kunstzinnige uitingen. Ze gebruiken van ideeën, perspectieven en inzichten van andere makers als inspiratie voor eigen kunstzinnige uitingen. Ze selecteren en gebruiken bronnen als inspiratie voor eigen kunstzinnige uitingen. 
40B De leerlingen onderzoeken het eigen artistiek creatief vermogen.

41 De leerlingen maken kunstzinnige uitingen.
41A De leerling drukken zich individueel uit in vormen van kunst.
Leerlingen ontwerpen en realiseren van toegepaste vormen van kunst.
41B De leerling kiest en gebruikt bekende en nieuwe technieken en vaardigheden bij het maken van individueel werk: beeldende materialen, technieken en gereedschappen.

42 De leerlingen maken kunst en cultuur mee.
42A De leerling neemt deel aan diverse culturele en kunstzinnige activiteiten en toont inzicht in kunst- en cultuuruitingen.
Ze wisselen ervaringen in interactie uit met professionele makers.
Ze beschrijven van het effect van de gebruikte technieken en vormgevingselementen op de ervaring.

NB. Voor les 1 moet 1 brood fijne charmotte aangeschaft worden. Dit kan bijvoorbeeld bij Heutink: 

EEN AFSPRAAK MAKEN BIJ studio zand

studio ZAND
Contactpersoon: Erna Huppelschoten
Oude Fabriekstraat 21
3812 NR Amersfoort
Telefoon: +31(0)6 273 00 131
E-mail: post@studiozand.nl

Openingstijden
Maandag t/m vrijdag van 9:00-17:00 uur
Er kunnen maximaal 12 leerlingen meedoen per bezoek. De workshops duren 75 minuten en worden begeleid door een medewerker van het studio ZAND en de leerkracht.

1. Digitale voorbereidingsles en een beeldende opdracht in de klas.

Aanpak: Digibordles en beeldende opdracht.
Doel: Introductie over het begrip keramiek, leerlingen maken een eenvoudig potje van klei en een voorbereiding op de workshops bij studio ZAND.
Organisatie: Klassikaal en individueel.
Duur: 90 minuten.
Benodigdheden: Boetseerklei: fijne charmotte, gereedschappen om de klei te bewerken.
Voorbereiding: Neem de digibordles door. Rechts onderin staat een icoon van een notitieblad, hier staat informatie voor de leerkracht, bv vragen die je kunt stellen en de conclusies die getrokken kunnen worden. De digibordles print je uit door op Print te drukken onder de rode knop Start Les.

LESOPBOUW
Deel 1. Wat is keramiek? (10 min.)
Uitleg van het begrip keramiek, keramiek uit verschillende culturen en keramiek uit verschillende tijden.
Deel 2. Hoe maak je keramiek? (5 min)
3 technieken om klei te vormen. (kort filmpje) 
Deel 3. Doe opdracht (70 min)
Leerlingen maken zelf een duimpotje van fijne charmotte en versieren deze.
Deel 4. Wat is Studio Zand? (15 min.)
Leg aan de hand van de foto's uit wat studio ZAND is en wat de leerlingen in de workshop(s) bij studio ZAND gaan doen.

2. Workshop porcelein gieten bij Studio Zand.

De workshop duurt 75 minuten. 

Leerlingen krijgen een kleine rondleiding in de werkplaats, waarbij Erna Huppelschoten vertelt over het werk van studio ZAND.  Daarna maken de leerlingen een beker en kom van gietporcelein. 

Als de werkstukken helemaal droog zijn, worden ze afgebakken in de kleioven op meer dan 1000º celsius.

3. Digitale les en beeldende opdracht in de klas.

Aanpak: Digibordles en beeldende opdracht.
Doel: Leerlingen maken een ontwerp voor de decoratie van hun kopje en schaal.
Organisatie: Klassikaal en individueel.
Duur: 90 minuten
Benodigdheden: Digibord,  voor elke leerling 6 vellen 100 grams papier, dunne penselen, plakkaatverf of acrylverf, potten water, mengbordjes, tandenborstels, spatraampjes (lenen bij een kleuterschool?, sateprikkers of andere stokjes, wattenstaafjes, grove sponsjes, kleine verfrollertjes. (Zie ook digibordles.)

LESOPBOUW
Nabespreking workshops (5 min.)
1. Wat is een decoratie? (5 min.)
Bespreek het begrip decoratie met de leerlingen.
2. Doe opdracht (15 min.)
Leerlingen zoeken online 10 foto's van decoraties op keramiek ter inspiratie. 
3. Doe opdracht (60 min.)
- Leerlingen maken tenminste 5 verschillende decoraties voor op hun kopje en kom. Ze doen dit op papier. Stimuleer de leerlingen om verschillende technieken uit te proberen.
- Laat de verschillende mogelijkheden met de materialen zien met behulp van de digibordles of demonstreer het zelf.
- De ontwerpen nemen ze  mee naar studio ZAND bij de volgende workshop. 
4. Welke decoratie ga jij maken?
5. Extra: 
Voor als er nog tijd over is, kunnen de leerlingen een filmpje bekijken over keramiek in Amersfoort. 
 
NB: Verzamel de ontwerpen en leg ze klaar voor de volgende workshop. 

4. Workshop Decoreren van porcelein bij Studio Zand.

De workshop duurt 75 minuten. 

Leerlingen gaan hun kopje en kom decoreren met glazuur. Ze gebruiken hiervoor het ontwerp dat ze op school gemaakt hebben. 
!!Neem de ontwerpen mee naar studio ZAND.

De geglazuurde werkstukken worden afgebakken in de kleioven en de docent kan een afspraken om de werkstukken.

5. Digitale verwerkingsles en presentatie in de klas. 

Aanpak:    !!! Deze les wordt begin januari aangevuld.
Doel: 
Organisatie: 
Duur: 90 minuten.
Benodigdheden: 
Voorbereiding: 

LESOPBOUW
Deel 1.
Deel 2. 

ACHTERGRONDINFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT

COLOFON
Lesmateriaal: Erna Hupelschoten & Marije Visser 
Workshops: Studio Zand/Erna Huppelschoten
Foto’s: Studio Zand, Marije Visser
Realisatie: December 2025 I.s.m. PRO33 College Amersfoort.

Dit project is gerealiseerd met subsidie van het Fonds voor Cultuurparticipatie en in samenwerking met NEOS.