Make it Mine: Katoendruk

Dit project gaat over Katoendruk. Alle stoffen zijn ontworpen. Wat komt er kijken bij het maken van een stofontwerp? 

Leerlingen ontdekken al doende met houten drukblokken hoe ze een patronen kunnen maken voor katoen. Ze werken met verschillende soorten blokken: traditioneel Indische blockprint motieven, tribal-patronen, geometrische vormen, tattoo-motieven en hedendaagse versies van symbolen uit verschillende culturen. 

Tijdens de opdracht leerlingen gaan aan de slag met beeldende begrippen als ritme, symmetrie, restvorm, herhaling, contrast, verbinding en samenhang.

Dit resulteert in 3 bedrukte lappen katoen die op school aan elkaar genaaid worden tot een eindwerkstuk (bv. een kussen/tas/knuffel.)

Ook wordt er aandacht besteed aan de geschiedenis van de katoendruk en reflectie op het werkproces en de resultaten.

Het project begint altijd in de klas met de digitale voorbereidingsles en het klaarmaken van de stof.

Scholen kunnen kiezen of ze 2 of 3 workshops volgen in de Katoendrukkerij. Hoe meer workshops, hoe meer ruimte er ontstaat voor experiment. Door veel te experimenteren ontdek je de vele mogelijkheden van  blokdruktechniek. Dat is wat katoendruk zo leuk maakt! 

Alle workshops worden gegeven voor maximaal 16 leerlingen. 

Voor de verwerking op school is het reflectiespel beschikbaar. 

- Leerlingen leren over de geschiedenis van de katoendruk aan de hand van erfgoed.

- Leerlingen analyseren voorbeelden, benoemen de patronen waardoor een beeldend begrippenkader ontstaat.

 Leerlingen doen ervaring op met de vormgeving van patronen. 

- Leerlingen experimenteren met- en ervaren hoe ze zelf kunnen drukken met de blockprint-techniek.

- Leerlingen drukken zich uit in kleur, vorm en patronen.

- Leerlingen reflecteren op eigen werkproces en resulataten.

Aansluiting bij de kerndoelen: Kunst en Cultuur: 48, 49, 50, 51, 52.

Doel: Introductie op het onderwerp Katoendruk, voorbereiding voor de workshops in De Katoendrukkerij .

Organisatie: Klassikaal, in groepjes en individueel.

Duur: 90 minuten.

Benodigdheden: Digibordles, ongebleekte katoen (voor elke leerling 3 lapjes van 45x45 cm/55x55 cm).

!! Koop ongebleekt katoen en was deze op 40 graden, zodat het stijfsel eruit gaat en de inkt beter blijft zitten. De stof krimpt ongeveer 8%. 1 meter van 150 cm breed is genoeg voor 2 leerlingen. (Prijs is 2 à 3 euro per leerling.)

Neem de digibordles door. Rechts onderin staat een icoon van een notitieblad, hier staat informatie voor de leerkracht, bv vragen die je kunt stellen en de conclusies die getrokken kunnen worden. De digibordles print je uit door op Print te drukken onder de rode knop Start Les.

Overal en altijd hebben mensen kleding als vorm van expressie gebruikt. Elke tijd en cultuur kent haar eigen patronen. 

Leerlingen zeggen van elk patroon in kleding uit welk land ze denken dat het komt.

Aan de hand van beeldmateriaal van erfgoed wordt de geschiedenis van de katoendruk in India en Nederland belicht.

Leg aan de hand van de foto's uit wat de Katoendrukkerij is en wat de leerlingen in de workshops bij De Katoendrukkerij gaan doen.

Leerlingen bekijken voorbeelden patronen en analyseren hoe deze ontstaan door de regels te benoemen.

Leerlingen leren beeldende begrippen als strooimotief, ritme, symmetrie, restvorm, herhaling, contrast, verbinding en samenhang.

Vertel dat de ongebleekte katoen gewassen is, zodat het stijfsel eruit is. Voor de workshops hebben de leerlingen allemaal 3 lapjes stof van 45x45cm of 55x55 cm nodig. De stof moet nog gestreken en geknipt worden. Doe dit samen met de leerlingen, zodat het klaar ligt voor de workshops. Bij elke workshop gebruikt elke leerling 1 lapje. Na 3 workshops hebben ze 3 bedrukte lapjes waarvan ze hun eindwerkstuk op school gaan naaien. Bijvoorbeeld een tas/kussensloop of knuffel. Afhankelijk van het aantal lessen dat de leerlingen eraan kunnen besteden.

De leerlingen strijken en knippen de stof op het juiste formaat. Scheuren kan ook, dan is het altijd recht op de draad.

Wie klaar is of weinig heeft te doen kan aan een voorbereidende beeldende opdracht werken. 

Korte rondleiding in de werkplaats en over het werk in de Katoendrukkerij door Nathalie Cassee.

Doel: Leerlingen doen ervaring op met de naaimachine.

Organisatie: Individueel.

Duur:  90 minuten

NB: Deze les wordt nog uitgewerkt in overleg met de docent. 

Lesmateriaal: Nathalie Cassee & Marije Visser 

Workshops: Katoendrukkerij

Foto’s: Rijksmuseum, De Katoendrukkerij, Marije Visser.

Realisatie: September 2025 I.s.m. PRO33 College Amersfoort.

Dit project is gerealiseerd met subsidie van het Fonds voor Cultuurparticipatie en in samenwerking met NEOS.