4.2 Welke wetten werken?

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

4 MAVO

4.2 Welke wetten werken?

Herhaling lesdoelen 4.1

• Wat is het verschil tussen werken in loondienst en als zelfstandige?
• Wat voor ondernemingsvormen zijn er?
• Wat zijn de kenmerken van deze ondernemingsvormen?

Lesdoelen 4.2

• Met welke regels beschermt de overheid de werknemers?
• Welke zekerheden heb je op het gebied van werk & inkomen?
• Wat is de invloed van vraag & aanbod op het loon?

Welke regel(s) ken jij die de werknemer beschermt?

ARBOWET

De werkgever moet ervoor zorgen dat werknemers hun werk veilig kunnen uitvoeren en hiervan niet ziek worden. 

ARBO: ARBeidsOmstandigheden

Arbeidstijdenwet

Wet waarin de regels staan over werktijden en rusttijden:

• Hoeveel uur je mag werken per dag en hoeveel pauze je dan moet krijgen.
  
• Hoeveel nachtdiensten of ploegendiensten je mag draaien.
  
• Het verlof voor zorgtaken: zwangerschapsverlof of ouderschapsverlof.
  

Er is een speciale arbeidstijdenwet voor jongeren:

• Schooltijd telt als werktijd.
  
• Beperkt aantal uren in de avond en het weekend.
  
• Regels veranderen per jaar dat je ouder wordt.
  

Nog enkele wetten die het belang van werknemers beschermen

• Algemene wet gelijke behandeling

Deze wet verbiedt het maken van onderscheid op basis van geslacht, ras, leeftijd of afkomst

• Wettelijk recht op deeltijdbanen
  

• Kinderopvangtoeslag
  

Werkende ouders hebben in veel gevallen recht op kinderopvangtoeslag om de kosten van kinderopvang voor een deel te betalen. 

Deze toeslag moet je zelf aanvragen via belastingdienst/toeslagen

Deeltijdbanen in Nederland

vb

Ongelijke behandeling / discriminatie

Gelijke behandeling (?)

• Algemene Wet Gelijke Behandeling
• gelijkheidsbeginsel, artikel 1 grondwet
• godsdienst, levensovertuiging, politieke voorkeur, ras, geslacht, nationaliteit, seksuele geaardheid, ,leeftijd, etc.
  
• focus: vrouw, gehandicapt en allochtoon
  
• positieve discriminatie mag
  

Voorbeeld awgb

vb

Inspectie SZW  

Zij houden toezicht op de naleving van:

- Arbowet

- Arbeidstijdenwet

Praktijk (?!)

• AWGB is een papieren werkelijkheid
• Wat gebeurt er in de praktijk als ik wil werken als kok in een Japans restaurant?
• Wat als de werkgever weet dat iemand beter is maar het omwille van zijn achtergrond niet wil aannemen. Wat doet een werkgever dan?
• Is alles wat een werkgever vindt wel ongelijke behandeling? Niet alles is rascisme...
  
• Mag jij als jij eigenaar bent van een onderneming  niet zelf weten wie je aanneemt en wie niet?
• Wat is het nut van de wet?
  

Arbeidsdeelname (arbeidsparticipatie)

Het percentage van de bevolking dat tot de beroepsbevolking behoort.

De overheid verwacht een tekort aan arbeidskrachten op de arbeidsmarkt en wil dat een groter deel van de bevolking gaat werken.

Arbeidsdeelname bevorderen

Overheid en bedrijven kunnen het bevorderen door bijv.:

• scholing;
• kinderopvang.

https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/in-de-klas/actueel/2015/meer-werkende-vrouwen-op-de-arbeidsmarkt

formule arbeidsparticipatie

Beroepsgeschikte bevolking (= werkenden + werklozen die willen werken)

-----------------------------------------------------------------------------                            x 100

Totale beroepsbevolking

Sociale verzekeringen

• Je werkgever houdt premie in op je loon
• Doel: verlies van inkomen beperken

1. Werknemersverzekeringen                                                                                                   
2. Volksverzekeringen

Voor mensen die in loondienst werken of gewerkt hebben (voorbeelden WW en WIA)

Voor alle inwoners van Nederland (bijvoorbeeld AOW en ANW)

De hoogte van de uitkering van de werknemersverzekeringen

hangt af van wat je verdiende

www.rijksoverheid.nl

Hoeveel en hoe lang is de WW-uitkering?

De ww-uitkering bedraagt:

• 1e + 2e maand = 75% van het brutoloon
• Na 2e maand tot einde WW =  70% van het brutoloon

Hoelang is de ww-uitkering?

- min. 3 maanden en max. 24 maanden → daarna in de bijstand

Wet werk en zekerheid (Wwz)

• Sinds 1/1/15 zijn de regels voor werk, ontslag en WW veranderd.
• Vanaf 1/7/15 veranderde de WW. 
• Tijdelijk contract? →  eerder zekerheid
• 2 jaar of langer in dienst en ontslag? → transitievergoeding (max. €79.000) of een jaarsalaris (indien hoger dan €79.000)
• Vanaf 2016 is de WW-uitkering in stappen ingekort. 

Loon en Arbeidsovereenkomst

Loon

• De prijs voor arbeid 
• Wettelijk minimumloon om te zorgen dat het loon niet zo laag wordt dat je er niet van kunt leven 
• Voor jongeren minimumjeugdloon

Arbeidsovereenkomst

Sluit je met je werkgever als je een baan krijgt. 

Staan je arbeidsvoorwaarden in (functie, werk-uren per week, loon, etc.).

Berekenen minimumloon

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/minimumloon/rekenhulp-minimumloon-berekenen

Tabel minimumjeugdloon

Loon berekenen

(1)  € 693,70 × 12 ÷ 52 = € 160,08     

(2)  € 121,40 × 52 ÷ 12 = € 526,07  

A

€ 139 ÷ 38 × 12 = € 43,92

B

€ 121,40 ÷ 36 × 8 = € 26,96 per week     

Dat is € 26,96 × 52 ÷ 12 = € 116,83 per maand  

C

38 × € 4,21 = € 159,98 per week     

€ 159,98 × 52 ÷ 12 = € 693,25 per maand  → zij is 18 jaar oud.    

(Het verschil met de bedragen in de tabel    

→ afrondingsverschillen)  

D

Welke sociale zekerheid ontvang je als je werkloos bent geworden?

1. AOW
2. WW
3. WIA
4. ZW

Wat is geen werknemersverzekering?

1. WW
2. ZW
3. WIA
4. AOW

De WW is een werknemersverzekering.

1. juist
2. onjuist

Wat staat er NIET in een arbeidsovereenkomst?

1. werktijden
2. loon
3. pensioen-afspraken
4. vakantiedagen

In welke wet staan regels over werktijden?

1. Algemene Ouderdomswet
2. Arbeidstijdenwet
3. Arbeidsomstandighedenwet
4. Wet Minimumjeugdloon

Wat is de afkorting van de Arbeidsomstandighedenwet?

1. AOW
2. ABW
3. Arbowet
4. AWBZ

Wat heb je geleerd?

Wat staat er in de Arbeidstijdenwet?

1. Wet waarin de regels staan over werktijden
2. Wet waarin de regels staan over rusttijden
3. Wet waarin de regels staan over lonen en vakantiedagen
4. Wet waarin de regels staan over werktijden en rusttijden

De totale bevolkingsomvang van Alvaland is 1.200.000. Er zijn 620.000 werkenden en 350.000 werklozen die wel willen werken, maar nog niks gevonden hebben.

Vraag: bereken de arbeidsparticipatie

1. 29,2%
2. 29,1%
3. 80,8%
4. 81,0%

Arbeidsparticipatie is het percentage van de bevolking dat tot de werkende beroepsbevolking hoort.

1. juist
2. onjuist

Als mensen met een beperking ook werk krijgen

1. Stijgt de arbeidsparticipatie
2. Daalt de arbeidsparticipatie

Roberto is in loondienst en verdient bruto €3.000 per maand. Daar houdt hij netto €2.100 aan over. Hij is 16 jaar in dienst. Hij wordt vervolgens ontslagen, omdat er in het bedrijf niet genoeg werk is.

A. Bereken de transitievergoeding.

B. Volgens de WW heeft hij recht op een werkloosheidsuitkering van 75% van zijn loon in de eerste twee maanden, daarna 70%.

Hoeveel is de totale bruto WW-uitkering in het 1e jaar?

1. A. (€10.000 + €9000) = €19.000 B. = (€4.500 + €22.500) = €25.000
2. A. (€10.000 + €8000) = €18.000 B. = (€4.500 + €22.500) = €25.000
3. A. (€10.000 + €9000) = €19.000 B. = (€4.500 + €22.000) = €24.500
4. A. (€10.000 + €8000) = €18.000 B. = (€4.500 + €22.000) = €24.500

Roberto is 16 en werkt 12 uur per week bij Alva en verdient het minimumloon.

De werkweek duurt 38 uur.

Hoeveel verdient Roberto per week?

1. € 139 ÷ 38 × 12 = € 43,92
2. € 139 ÷ 4 × 12 = € 34,75
3. € 121,40 ÷ 4 = € 30,35
4. € 121,40 ÷ 38 × 12 = € 38,34

Leg uit dat door de verhoging van de arbeidsparticipatie de AOW betaalbaar blijft

Met welke regels beschermt de overheid de werknemers?

Welke zekerheden heb je op het gebied van werk & inkomen?

Wat is de invloed van vraag & aanbod op het loon?

https:

Extra uitleg

Arbeidsovereenkomst

Een arbeidsovereenkomst is een contract tussen werknemer en werkgever. Hierin staan afspraken over de werkzaamheden, de beloning en de werktijden.

Arbeidsovereenkomst eindigd

* in de proeftijd
* als ouders van kinderen jonger dan 16 jaar binnen 4 weken bezwaar maken
* afgesproken eind datum (tijdelijke arbeidsovereenkomst)
* na een opzegtermijn (bij vaste arbeidsovereenkomst)

Voorbeeld minimumloon

Jan verdient 10% meer dan het minimumloon van een 15 jarige.

Hoeveel verdient hij per jaar?

Uitleg

15 jarige → € 465,50 per maand.

Jan verdient dus 10% meer → 465,50/100 x 110 = € 512,05 per maand

Dit is per jaar € 512,05 x 12 maanden = € 6144,60

https:

Extra oefening

1. Bekijk opdracht 9 t/m 11 op bladzijde 131 van 'Rekenen' en maak diegene die jij lastig vindt.

3. Bekijk opdracht 13 t/m 25 op bladzijde 127  van 'oefenopgaven' en maak diegene die jij lastig vindt.

Extra uitdaging

Examentraining

Daag jezelf uit en probeer opdracht 1 t/m 5 op bladzijde 132 t/m 133 te maken.

werknemer.mijnwerkenzekerheid.nl