Geschiedenisleraar.nl
Dé link tussen verleden en heden

Onderbouw

Lesson plan with 3 Lessons
Het Interbellum
TIjd van Wereldoorlogen
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo, mavo, havo, vwoLeerjaar 1-6
Waarover gaat Deze serie?
Het interbellum (van het Latijn inter, tussen en bellum, oorlog) is een periode van uiterste. Aan de ene kant waren er het einde van de Eerste Wereldoorlog, de Vrede van Versailles en de vooruitzichten van een schijnbare eeuwigdurende economische groei. Aan de andere kant, maar zeker niet los te zien van de eerste opsomming, waren er pessimisme, de crisisjaren, verlies aan vertrouwen in de democratie en de opkomst van niet-democratische stromingen, zoals het fascisme in West-Europa. Toch wordt deze periode door de meeste historici vooral gezien als een wapenstilstand van twintig jaar: een periode van ongemakkelijke vrede.In de serie wordt uitgebreid aandacht besteed aan extreemlinkse- en extreemrechtse dictaturen. Ieder met zijn eigen unieke kenmerken. Soms is bewust gekozen om iets meer achtergrondinformatie te geven: overigens niet om de leerlingen te overspoelen met leerstof, maar meer om de kaders voor hen wat duidelijker te maken.De vaardigheid oorzaak en gevolg is in deze serie nadrukkelijk aanwezig: vermoedelijk nergens in de geschiedenis zijn in een relatief korte periode historische oorzaken en gevolgen zo duidelijk te zien. Overigens is het belangrijk dat leerlingen leren van het verleden, maar waak voor al te makkelijke vergelijkingen tussen het hedendaagse (politieke) klimaat en het interbellum. De geschiedenis herhaalt zich simpelweg niet: elke situatie en periode in de geschiedenis is anders. Net zoals de voorwaarden die bepaalde ontwikkelingen creëren ook uniek zijn.
1. De opkomst van Hitler
Hoewel dit onderwerp ook in de onderbouw aan bod is gekomen, leert de ervaring dat de opkomst van Hitler beter te behandelen is in de bovenbouw. Dit betekent ook dat je dieper op het onderwerp kunt ingaan. En dat is belangrijk. Waar zaken als fascisme in de onderbouw wellicht nog te abstract voor de leerlingen waren, zijn deze nu veel beter te behandelen. De opkomst van Hitler blijft leerlingen fascineren. Al blijft er een aantal mythes over deze man bij de leerlingen rondhangen: nee, hij zelf niet Joods. En nee, hij kwam niet gelijk na de Eerste Wereldoorlog aan de macht. En nee, hij was ook niet gelijk een antisemiet. En, hoewel hij de werkloosheid in Duitsland in 1939 grotendeels had opgelost, ging het economisch weinig florissant met Duitsland met Hitler aan het roer. Een groot aantal van deze mythes worden overigens ontkracht in het leuke boek De Hitler mythes van Sjoerd de Boer. Wat fascinerend aan de opkomst van Hitler is, is dat een schijnbare talentloze soldaat en schilder zich kan opwerken tot demagoog, die op handen wordt gedragen door een groot deel van de bevolking. Dit is verreweg de belangrijkste vraag die leerlingen moeten kunnen beantwoorden: “Hoe is het mogelijk dat er in het Duitsland tijdens het interbellum ruimte is voor een persoon als Hitler om de macht te kunnen grijpen?”In deze les wordt daarom ook ingegaan op Duitsland in de periode dat Hitler, na zijn volstrekt mislukte Bierkellerputsch, in de gevangenis zit: het voorzichtige herstel, dankzij het Dawesplan, en de overmoedige, en door sommigen afgewezen, Weimar Decadentie.De wereldcrisis van de jaren 30 wordt in deze les weliswaar genoemd, maar gaat niet uitgebreid in op alle oorzaken en gevolgen in de wereld. In de les over Nederland tijdens het interbellum zal overigens uitgebreid in worden gegaan op de crisisjaren in ons land.Deze les bevat veel informatie die geen verplichte leerstof is voor het eindexamen. Maar juist door deze achtergrondinformatie te bieden ontstaat er bij de leerlingen een veel genuanceerder beeld. Onderwerpen:Hitler's jonge jaren: van soldaat tot gevangeneDuitsland na de Vrede van VersaillesHitler als politicus: van gevangene tot minister-presidentPersonen:Adolf HitlerBenito MussoliniVideo's:
Geschiedenisleraar.nlGeschiedenisleraar.nl