Praktijk DNA zichtbaar maken

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 2

Praktijk tijdens de les: 

Je maakt je eigen DNA zichtbaar

Je kunt het ook thuis doen.

Waardoor kun je de stof DNA zien?

antwoord

Het zout en de alcohol zorgen ervoor dat het DNA van de duizenden wangslijmvlies-cellen aan elkaar is gaan plakken. Met het blote oog kun je het DNA niet zien maar nu ze met duizenden aan elkaar plakken dus wel. 

Praktijk: Je eigen DNA zichtbaar maken

Inleiding:

In dit practicum ga je je eigen DNA zichtbaar maken met zout en koude ethanol. 

Zout en ethanol veranderen de omstandigheden, zodat het DNA vrij komt uit je wangslijmvliescellen en aan elkaar gaat plakken. 

Jij kunt het kunt daardoor zien.

Werkwijze:

1. Voordat je begint spoel je de mond met water zodat eventuele voedingsresten weg zijn.

 2. Kauw met je kiezen langs de binnenkant van je mond 

     zodat er wangslijmcellen vrij komen 

     (niet te hard kauwen, je wangen moeten niet stuk gaan).

3.  Gorgel vervolgens met het water uit de puntbuis. 

     Slik het water niet door, maar spuug het terug in de

     puntbuis.

4.  Voeg een spatelpunt zout aan de puntbuis toe.

     Schroef de dop erop en zwenk 2 tot 3 keer heel

     voorzichtig.

5. Voeg met een druppelpipet 1 druppel afwasmiddel toe 

    aan de puntbuis. Schroef de dop erop en zwenk 2 tot 3 

    keer heel voorzichtig. Er mag geen schuimlaag zichtbaar 

    zijn. 

6. Voeg de ijskoude blauwe ethanol langzaam toe langs de 

    binnenkant van de puntbuis (houdt de puntbuis schuin). 

    Voeg zoveel ethanol toe, dat er een laagje van 2 cm 

    boven op de waterige laag drijft.

7. Je gaat 2 lagen zien (ethanol en een waterige laag)

8. Vrijwel meteen zie je iets op de grens tussen het zoute

     water en de ethanol.

        Houd de puntbuis tegen een donkere achterkant.

               -------- WAT NEEM JE WAAR? ---------

Praktijk - Vragen:  Je eigen DNA zichtbaar maken

1.  Welke stof heb je waargenomen?
2.  Waardoor kun je deze stof nu wel zien?
3.  Bevat deze stof alle informatie voor jouw erfelijke  eigenschappen?
4. In welke lichaamscel zit deze stof?
5. In welk deel van de lichaamscel ligt deze stof?

Schrijf de antwoorden in je schrift  (verwerk de vraag in je antwoord)!

                       Praktijkles DNA aantonen gemist? 

                             Thuis kun je het ook doen.

Dit heb je nodig:

water

twee theelepels afwasmiddel

één theelepeltje keukenzout

een theelepel

(ontsmettings-) alcohol

kleine beker

groot (limonade-) glas

Stap 1: 

Spoel je mond schoon met water. Je wil natuurlijk je eigen DNA zichtbaar maken, niet het DNA van het dier of de plant die je daarnet hebt gegeten...

Stap 2: 

Spoel nog een keer met een klein slokje water. Daarmee spoel je cellen los van de binnenkant van je mond. Uit die cellen gaan we DNA halen. Spoel ongeveer een minuut of twee en spuug het water uit in de kleine beker.

Stap 3: 

Doe één theelepeltje zout bij je uitgespuugde vloeistof en doe er ook twee theelepels afwasmiddel bij. Roer alles zachtjes door, zodat er geen schuim ontstaat.

Stap 4:

Giet alles over in het grote glas. Giet voorzichtig, langs de rand van het glas, de alcohol erbij tot het glas ongeveer halfvol is. Als je dit goed doet, ontstaat er een laag alcohol bovenop het water. Zet alles ongeveer een half uur lang op een veilige plek. Daarna zoek je in de alcohol-laag naar wittige sliertjes - dat is je DNA!

DNA aantonen

Dit is er gebeurd .....

Door goed te spoelen, maak je cellen los van de binnenkant van je wang. Daar zit hetzelfde DNA in als in je spieren, je hersenen en zelfs je oog! Dat komt omdat je na de bevruchting gegroeid bent uit één cel. Dat celletje had hetzelfde DNA als alle cellen waar je nu uit bestaat. Om het DNA eruit te halen, moeten de cellen eerst kapot gemaakt worden. Daarvoor gebruik je afwasmiddel. Door de negatieve lading van je DNA-moleculen, wordt het aangetrokken tot de positief geladen ionen van het keukenzout. Je DNA valt uit elkaar in water, maar niet in alcohol. Daarom zie je de sliertjes van de uitgerolde moleculen in die laag. Als je wilt, kun je een beetje alcohol in een potje doen om je eigen DNA in te bewaren. Je moet het dan voorzichtig (met een lepel) uit het glas halen en voorzichtig in het potje doen.

DNA van een banaan zichtbaar maken, we doen dit op school niet.

Zie ook volgende slide!

Vervolg:

DNA van een banaan zichtbaar maken, we doen dit op school niet.