Les 2: Tijdvak 1

• Geschiedenis
• MBO
• Middelbare school
• Studiejaar 1-4

Les 2

Vandaag

Terugblik +/- 5 min.

Tijd van jagers en boeren +/- 15 min.

Samenvatten +/- 5 min.

Historisch denken +/- 25 min.

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je:

1. uitleggen hoe de overgang van nomadische samenleving naar stedelijke samenleving heeft plaatsgevonden,

2. benoemen hoe de geschiedenistoets eruit ziet en welke vragen je krijgt,

3. uitleggen hoe je leerlingen historisch kan laten denken.

Het verschil tussen prehistorie en historie

(Pre = voor. Historie = geschiedenis)

Zoek op: 

Wat moeten leerlingen op het PO en/of VO leren over geschiedenis?

Informatie toets

De toets bestaat uit twee onderdelen: 

• Onderdeel 1: koppel de namen van het tijdvak aan de juiste pictogram en tijdsperiode.
• Onderdeel 2: benoem per tijdvak wat kenmerkend is voor die tijd.

Kenmerkende aspecten tijdvak 1

• De levenswijze van jagers-verzamelaars;
  
• het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen;
  
• het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.

Samenvatten

Schrijf de volgende vraag op: 

Hoe ging de overgang van nomadische samenleving naar stedelijke samenleving?

Jagers-verzamelaars

• Tot 3000.v.C
  
• Groepen mensen die leven van de opbrengsten van de natuur door te jagen en voedsel te verzamelen. Jagers en verzamelaars trokken in kleine groepen rond op zoek naar voedsel.
• In deze nomadische samenleving waren mannen en vrouwen gelijk aan elkaar.

Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen

Rond 11.000 v.Chr. ontdekten mensen dat ze gewassen konden verbouwen en dieren konden temmen, wat leidde tot de ontwikkeling van landbouw. Hierdoor ontstonden landbouwsamenlevingen waarin meer mensen op een vaste plek woonden en hun eigen voedsel produceerden.

Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.

Door de succesvolle landbouwproductie ontstond een overschot aan voedsel, waardoor niet iedereen meer boer hoefde te zijn. Dit leidde tot specialisatie en de groei van nederzettingen, die uiteindelijk uitgroeiden tot de eerste stedelijke gemeenschappen met complexe samenlevingen en bestuursvormen.

Vraag

Waarom ontstaan de eerste stedelijke samenlevingen nou juist in dit gebied?

Samenvatten

Schrijf uit: hoe ging de overgang van nomadische samenleving naar stedelijke samenleving?

Opdracht:

Historisch denken en redeneren 

Formuleren van historische vragen

1.

In groepen van 3 of 4:

- Er is een notulist, maar die denkt en vraagt zelf ook mee

- Stel om de beurt een vraag over de afbeelding

- Ga met de klok mee

Stel in 5 minuten zo veel mogelijk vragen als je kunt.

◦ Stop NIET om de vragen te bediscussiëren, (be)oordelen of beantwoorden.

◦ Schrijf elke vraag op PRECIES zoals je hem hebt gezegd.

◦ Verander uitspraken in vragen.

2.

Categoriseer de vragen in "open" of "gesloten".

- Wat zijn de voor- en nadelen van gesloten vragen?

- Wat zijn de voor- en nadelen van open vragen?

3.

Prioriteer je vragen: 

- kies met je groepje de drie belangrijkste vragen uit.

- Waarom hebben jullie voor deze vragen gekozen?

4.

Bergbeklimmer Reinhold Messner (rechts) en een collega inspecteren de gemummificeerde resten van Ötzi de IJsman na zijn ontdekking in 1991.

Een gewonde – en mogelijk gezochte – man, Ötzi de IJsman, bracht zijn laatste dagen door al trekkend hoog in de Alpen, tot hij werd neergeschoten met een pijl in zijn rug. Zo’n 5.300 jaar later proberen archeologen nog steeds het mysterie van zijn dood te ontrafelen.

"Otzi" de ijsmummie

Wat wij nu weten:

•  Gevonden in Oostenrijk, vermoedelijk meer dan 5300 jaar geleden gestorven. 
• Hij droeg schoenen van hertenleer en stro
• Hij had verschillende gereedschappen bij: pijlen, een koperen bijl en leren riemen.
• Zijn laatste maaltijd was edelhert, steenbok en brood van eenkoorn (oud graansoort).
• Hij had verschillende tattoos op zijn lichaam.

Planning

Toets: woensdag 4 februari - tijdens de les

De excursie van 7 januari is (bijna) rond. Wie heeft een museumjaarkaart? 

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je:

1. uitleggen hoe de overgang van nomadische samenleving naar stedelijke samenleving heeft plaatsgevonden.

2. benoemen hoe de geschiedenistoets eruit ziet en welke vragen je krijgt.

3. Uitleggen hoe je leerlingen historisch kan laten denken