1: Amsterdam stapelmarkt van de wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

De Gouden Eeuw

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600)

Tijd van regenten en vorsten (1600-1700)

Planning

Week 2: H1 Amsterdam, stapelmarkt van de wereld

Week 3-4: H2 de Oost en de VOC

Week 4-5: H3 Suriname en de WIC

Week 5-7: H4 Geloof, tolerantie en onderzoeksopdracht.

Week 8-9: herhaling stof en proefwerk Gouden Eeuw.

Proefwerk Gouden Eeuw: dinsdag 27 februari!

Wat weet jij van de Gouden Eeuw?

Onderwerpen

1. Rijke en arme Amsterdammers gaan apart van elkaar wonen
   
2. Import uit het Oostzee gebied
   
3. De handel met het Oostzee gebied breidt zich steeds verder uit
   
4. De stapelmarkt
   
5. De moedernegotie
   
6. Antwerpen als grootste handelsstad van Europa
   
7. De gevolgen van de val van Antwerpen voor Amsterdam.
   
8. Boeren in de Republiek gaan zich specialiseren?
   
9. Het verschil tussen korte en lange termijn
10. Het verschil tussen bedoeld en onbedoeld

De vraag van deze week!

Hoe werd Amsterdam de stapelmarkt van Europa en welke gevolgen had dat voor de landbouw in de Republiek?

In de Gouden Eeuw komt 

er meer bevolking in de Republiek

Waarom gaan tussen 1610 en 1620 rijke en arme Amsterdammers apart van elkaar wonen?

1. Er werden nieuw grachtengordels bijgebouwd
2. Er kwamen steeds meer mensen in Amsterdam wonen.
3. Ze waren elkaar helemaal zat
4. Er kwamen nieuwe etagewoningen in Jordaan

De bevolking groeit enorm in de Republiek.
Wat heb je nodig?

Handel Oostzee en de moedernegotie

De handel met landen rond de Oostzee werd moedernegotie genoemd.

Vraag en aanbod:

Nederlandse handelaren slaan goedkoop graan of andere goederen op (stapelmarkt) en verkopen het daarna weer door aan andere landen. 

Stapelmarkt

Omdat alles tijdelijk in Amsterdamse pakhuizen en op zolders werd ‘opgestapeld’, werd de stad de stapelmarkt van Europa

Antwerpen 

Amsterdammers vervoerden veel vracht voor de havenstad Antwerpen. Van de Antwerpenaren leerden ze hoe je meer kon verdienen aan handelsgoederen.

Voorbeeld handelskapitalisme : 

Antwerpse handelaren kochten wol in Engeland. Vlaamse spinners, wevers en ververs bewerkten die voor hen tot gekleurde lakense stoffen. De kooplieden exporteerden die dan weer. Dit leverde hun meer op dan wolhandel alleen. Hun kapitaal groeide en daar ging het om. Dat is dus handelskapitalisme. 

Oorzaak en Gevolg

In de geschiedenis kun je onderscheid maken tussen verschillende oorzaken en gevolgen. 

Een oorzaak is een verklaring waarom iets gebeurt. Oorzaken kunnen onderscheiden worden in: politiek, economisch, sociaal, cultureel, godsdienstig en militair.

Een gevolg komt altijd na de gebeurtenis. De gebeurtenis zelf is in dit geval de oorzaak.

Val van Antwerpen 1585

Hande

Opdrachten

Maak opdracht 1 t/m 4

doe dit in stilte

De vraag van deze week!

Hoe werd Amsterdam de stapelmarkt van Europa en welke gevolgen had dat voor de landbouw in de Republiek?

De Gouden Eeuw

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600)

Tijd van regenten en vorsten (1600-1700)

Planning

Week 2: H1 Amsterdam, stapelmarkt van de wereld

Week 3-4: H2 de Oost en de VOC

Week 4-5: H3 Suriname en de WIC

Week 5-7: H4 Geloof, tolerantie en onderzoeksopdracht.

Week 8-9: herhaling stof en proefwerk Gouden Eeuw.

Proefwerk Gouden Eeuw: dinsdag 27 februari!

Onderwerpen

1. Rijke en arme Amsterdammers gaan apart van elkaar wonen
   
2. Import uit het Oostzee gebied
   
3. De handel met het Oostzee gebied breidt zich steeds verder uit
   
4. De stapelmarkt
   
5. De moedernegotie
   
6. Antwerpen als grootste handelsstad van Europa
   
7. De gevolgen van de val van Antwerpen voor Amsterdam.
   
8. Boeren in de Republiek gaan zich specialiseren?
   
9. Het verschil tussen korte en lange termijn
10. Het verschil tussen bedoeld en onbedoeld

Beurs 

Stapelmarkt

Handelskapitalisme

• Handelskapitalisme verspreidde snel in de Republiek
• Boeren stapten van over op veeteelt: kaas, boter, melk
• ontstaan commerciële landbouw

Specialisatie in steden

• Ambachtslieden gaan voor de export werken.
• Steden gaan zich specialiseren op 1 tak van nijverheid.

Specialisatie op het platteland

• Er is genoeg graan door de moedernegotie, dus gaan boeren zich specialiseren.
• Voor de hele republiek
• De commerciële landbouw ontstaat.

Waarom is specialisatie goed voor economische groei?

1. Betere producten op de markt
2. Kleine groep kan meer produceren en dus meer winst
3. Het is prettig om iets goed te kunnen
4. Er wordt meer gekocht

Opdrachten

Maak opdracht 5 t/m 7

doe dit in stilte

De vraag van deze week!

Hoe werd Amsterdam de stapelmarkt van Europa en welke gevolgen had dat voor de landbouw in de Republiek?

Antwoord op de deelvraag: Hoe werd Amsterdam de stapelmarkt van Europa en welke gevolgen had dat voor de landbouw in de Republiek?

De Nederlandse boeren konden de bevolking in de steden niet meer voeden. Daarom importeerde Amsterdam graan uit landen rond de Oostzee, zoals Polen. De Nederlandse boeren legden zich toe op commerciële producten, zoals boter, kaas of hennep. De landbouw werd commercieel. Het werd opgeslagen in graanpakhuizen. Als er ergens in Europa tekort aan graan was steeg de graanprijs en verkochten de Amsterdammers dat weer. Ze namen meteen ijzer uit Zweden of hout voor de scheepsbouw. De Amsterdamse graanschepen brachten daar Franse of Duitse wijn en laken van wol uit Vlaanderen. Later ook specerijen, zijde en thee uit Azië. Ze profiteerden van het handelsnetwerk van gevluchte kooplui uit Antwerpen. Dat was een onbedoeld gevolg van de val van Antwerpen. Zo groeide de stad en moest de grachtengordel en de Jordaan worden aangelegd. Omdat de import- en exportgoederen tijdelijk in Amsterdamse pakhuizen werden ‘opgestapeld’ werd Amsterdam de stapelmarkt van Europa.