1. De veroveringen van een groot rijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Leerdoelen

Aan het einde van de les moet je 3 dingen kunnen:

- Beschrijven hoe de Romeinse Republiek ontstond en hoe het bestuur daarvan werkte. 

- Uitleggen hoe het Romeinse Rijk uitgroeide tot een wereldrijk.

- Je kunt de belangrijkste verschillen noemen tussen het bestuur in de Romeinse Republiek en dat in het Romeinse keizerrijk.

Wat weet jij al van de Romeinen?

Wie was de eerste koning van Rome?

1. Koning Remus
2. Koning Romulus
3. Koning Numitor
4. Koning Amulius

Wanneer werd Rome gesticht?

1. 800 v. Chr.
2. 753
3. 800
4. 753 v. Chr.

Romeinse Rijk

Let op. Je kan de manieren van regeren van het Romeinse Rijk (R.R.) indelen in 3 stukken: 

1. Vanaf 753 v. Chr. tot 509 v. Chr. is het R.R. een koninkrijk. 

2. Vanaf 509 v. Chr. tot 27 v. Chr. is het R.R. een republiek met een senaat aan de macht. 

3. Als laatst is het R.R. een keizerrijk. 

Rome wordt een republiek

In de 8e eeuw voor Christus ontstond Rome aan de oevers van de Tiber. Rome groeide snel uit tot een stad van 30.000 mensen. Rome werd bestuurd door een koning. De eerste koning was Romulus en de laatste koning was Tarquinius Superbus. Nadat Tarquinius zijn broer en vrouw en zijn schoonvader had vermoord werd hij de zevende en laatste koning.

Superbus

Tijdens zijn bewind werden de mensen die zijn schoonvader steunde vermoord, alle rijkdom werd ingepikt en de armen waren bijna niet anders dan slaven.

Vanaf 509 v. Chr. bestuurde de senaat (soort 1e en 2e Kamer) en twee consuls (bestuurders) Rome.

Rome wordt een republiek

Rome werd bestuurd door een kleine groep rijke families. De senaat was een vergadering waar mannen over wetsvoorstellen stemden. Twee consuls leidden deze vergadering. Zij werden één keer per jaar gekozen. Consuls hadden ook een vetorecht, daarmee kunnen ze tegen een wetsvoorstel stemmen. Ook hadden consuls de taak om oorlog te voeren. Consuls waren dus altijd de baas in de Romeinse Republiek.

Wat betekent consul?

1. Belangrijkste bestuurder en legeraanvoerder in de Romeinse republiek
2. Belangrijkste bestuurder in de Romeinse republiek
3. De rijkste en belangrijkste man in Rome
4. Hoogste bestuurder in het Romeinse keizerrijk

Vanaf de 4e eeuw v. Chr. begonnen de Romeinen gebieden te veroveren. Al snel hadden ze heel Italië veroverd en kwamen ze de eerste echte, serieuze tegenstander tegen: Carthago (Noord-Afrika). Rome vecht 3x tegen Carthago.

Een onverslaanbaar leger

Het Romeinse leger was een van de meest succesvolle legers uit de geschiedenis door:

1. Het Romeinse leger was goed bewapend en getraind.

2. Het Romeinse leger was goed georganiseerd.

3. Het Romeinse leger had een grote motivatie (eer om te vechten voor Rome +  belangrijke functie krijgen +oorlogsbuit)

4. Het Romeinse leger was erg sterk en groot.

Leger

Overwonnen volken vochten mee in het leger in ruil voor bescherming en het leveren van soldaten. Zij mochten vaak hun eigen godsdienst en cultuur behouden. Zo ontstonden bondgenootschappen. Daardoor kregen zij allemaal voordelen: bescherming, meepraten in de politiek en krijgen van burgerrecht.

Over welk tijdvak gaat dit hoofdstuk? Tip: schrijf het op.

1. Prehistorie
2. Tijd van jagers en boeren
3. Tijd van Grieken en Romeinen
4. (Klassieke) oudheid

Over welke periode gaat dit hoofdstuk? Tip: schrijf het op.

1. Prehistorie
2. Tijd van jagers en boeren
3. Tijd van Grieken en Romeinen
4. (Klassieke) oudheid

Generaals

Soldaten waren erg trouw aan hun generaal, trouwer dan dat zij waren aan Rome. Doordat het rijk steeds groter werd, werd de macht van de generaals steeds groter. Een van deze generaals was Julius Caesar. Hij behaalde veel overwinningen en zorgde goed voor zijn soldaten. De senaat voelt zich bedreigd hierdoor.  

Julius Caesar

Sommige senatoren waren bang dat Julius Caesar de macht zou grijpen. Dat gebeurde ook: Caesar werd een dictator (= geen keizer!!). Daarom besloot een groep senatoren om Caesar te vermoorden. Op 15 maart ging Caesar naar de vergadering. Daar aangekomen, ging hij zitten op zijn stoel en werd hij omringd door de senatoren. Door 23 dolksteken kwam hij om het leven. Zijn geadopteerde zoon, Brutus, hoorde ook bij de verraders en hielp mee om zijn vader te vermoorden. Daarna ontstond er een oorlog tussen verschillende mannen. Deze strijd werd in 27 v. Chr. gewonnen door Augustus. Augustus, Caesar's geadopteerde zoon, volgde hem op

Augustus

Augustus werd de eerste keizer van het Romeinse Rijk. Hij gebruikte de naam van Caesar als titel. Wij spreken dat uit als "kaisar" en daar is later het woord keizer van gemaakt.

Augustus liet de senaat ook bestaan, maar in feite hadden zij weinig macht. Ook de consuls werden niet meer door het volk gekozen, maar door Augustus zelf. 

Welk begrip hoort bij deze betekenis: "Een lange periode van rust en vrede in het Romeinse Rijk in de 1e en 2e eeuw na Chr. (letterlijk: Romeinse vrede)"

1. Keizer
2. Beroepsleger
3. Nobiles
4. Pax Romana

Wat werd er allemaal gedaan tijdens de pax Romana? Er zijn meerdere antwoorden goed.

1. Burgeroorlog werd gevoerd
2. Handel bloeit op
3. Wegen aangelegd
4. Steden gesticht

De Romeinse limes

Het Romeinse Rijk breidde na de dood van Augustus nog verder uit. Verschillende keizers veroverden nieuwe gebieden:

- Claudius veroverde Brittannië in 43 na Chr.

- Trajanus veroverde Dacië (Roemenië) in 106 na Chr.

- Hadrianus liet een muur bouwen in Brittannië in 122 na Chr.

In 117 na Chr. was het Romeinse Rijk op zijn grootst. Langs de grenzen bouwden de Romeinen sterke forten.

Tegen welk volk moest Hadrianus de Romeinen beschermen?

1. Schotten
2. Ieren
3. Bataven
4. Germanen

Tegen welk volk moest de Romeinse limes in Nederland de Romeinen beschermen?

1. Schotten
2. Ieren
3. Bataven
4. Germanen

Welke rivier (die ook door ons land loopt) vormde een grens van het Romeinse Rijk?

1. Maas
2. Waal
3. IJssel
4. Rijn

Opdracht!!

Ga zo naar de studiewijzer. Open het kopje: 1. De verovering van een groot rijk.

Daar staat een opdracht klaar, heeft dezelfde titel. Gebruik voor deze opdracht de eerste 2 kopjes van de paragraaf: Het ontstaan van de Romeinse Republiek en De groei van het Romeinse Rijk (blz. 102-104). 

Deze opdracht is ook meteen het huiswerk voor de volgende keer.