Paragraaf 10.1 - Opgroeien

• Nask / Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

10.1 Opgroeien

Vandaag antwoord op de volgende vragen:

• Welke levensfasen zijn er?
• Waardoor verander je?

10.1 Opgroeien

Welke levensfasen zijn er?

• Levensfasen 
  - Een mensenleven bestaat uit acht levensfasen
  - Baby > peuter > kleuter > (school)kind > puber > adolescent > volwassene > oudere
  

10.1 Opgroeien

Veranderingen per levensfase

• Ontwikkeling > Je verandert in elke levensfase
• Lichamelijk ontwikkeling > groeien, zwaarder worden, leren kruipen/lopen/fietsen
• Geestelijke verandering > leren praten, manier van denken verandert, je denkt na over wie je bent en wie je wilt worden.

10.1 Opgroeien

Waardoor verander je? (blz. 87; bron 4)

• Hormonen > regelstoffen > zorgen voor lichamelijke veranderingen
  - worden gemaakt in hormoonklieren
  - transport via het bloed
  - geven berichten door aan organen
  - zijn specifiek voor bepaalde organen
  
• Hypofyse > klein orgaantje onder de hersenen
  - belangrijke hormoonklier
  - zorgt voor groeien en puberteit

10.1 Opgroeien

Waardoor groeit een puber zo snel?

• Groeihormoon > hormoon die groei regelt
  - hypofyse maakt groeihormoon, geeft dit af aan het bloed
  - groeihormoon komt via het bloed bij al je organen
  - de cellen in je botten reageren op het hormoon; ze gaan sneller delen
  - er vindt celdeling plaats > één cel deelt zich in tweeën > er ontstaan twee nieuwe cellen

10.1 Opgroeien

Celdeling 

• Celdeling 
  - Organen bestaan uit cellen
  - Meer cellen nodig voor groeien
  - Cellen splitsen zich in tweeën
  - Nieuwe cellen groeien groter > celgroei
  - In puberteit maakt hypofyse extra veel groeihormoon aan;
  korte tijd snellere groei > groeispurt
  (- Let op! altijd x2)

10.1 Opgroeien

Stoppen met groeien

  

• Groeischijven > platte laagjes van kraakbeen
  - kraakbeen is bot wat niet zo hard en stevig is
  - stoppen met groeien als kraakbeen verkalkt is
  - verkalken is hard en stevig worden > kraakbeen wordt been (bot)
  - in verschillende botten komen groeischijven voor
  - aan het eind van de puberteit is de lengtegroei gestopt
  

10.1 Opgroeien

Waardoor worden mannen langer?

Gemiddeld worden mannen langer dan vrouwen:

1. Jongens beginnen later aan hun groeispurt;
   daardoor zijn ze al langer voordat ze er aan beginnen.
2. De groeispurt duurt langer bij jongens.
3. De groei tijdens de groeispurt is sneller bij jongens.

Tijdens de les hebben we het gehad over een aantal levensfasen.
Deze paragraaf gaat over de "pubertijd". Welke levensjaren horen bij de pubertijd?

1. 6 - 12 jaar
2. 12 - 16 jaar
3. 16 - 21 jaar
4. 21 +

Waar worden hormonen gemaakt?

1. In de hersenen
2. In het bloed
3. In hormoonklieren
4. In de pubertijd

leg in eigen woorden uit hoe het komt dat je stopt met groeien