Hoofd- en bijzaken_Manar

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Begrijpend lezen 

Hoofd- en bijzaken

Kernzinnen 

Lesdoelen

Na deze les kun je:

- onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken

- kernzinnen herkennen 

Wat is het verschil tussen hoofd- en bijzaken?

Hoofdzaken

• De belangrijkste informatie over het onderwerp
• Op voorkeursplaatsen: inleiding, slot en begin of einde van een alinea

Bijzaken

• Informatie die minder belangrijk is (anekdotes, voorbeelden)  
• Kun je weglaten in een tekst > het belangrijkste blijft dan over

HOOFDZAKEN

- meestal aan het begin of het einde

- feiten, jaartallen of eigenschappen

Samenvatting:

alleen hoofdzaken opschrijven

                      

                        BIJZAKEN

  - extra uitleg en voorbeelden

 - maken de tekst leuker, 

    duidelijker en beter te begrijpen

Wat is de hoofdzaak?
De burgemeester bezocht afgelopen zaterdag mevrouw de Jong voor haar honderdste verjaardag.
Mevrouw de Jong woont in een verzorgingshuis.

___________________

1. De burgemeester bezocht afgelopen zaterdag mevrouw de Jong voor haar honderdste verjaardag.
2. Mevrouw de Jong woont in een verzorgingshuis.

Wat is de hoofdzaak?
Alle leerlingen van klas twee hebben voor de herfstvakantie de boswachter geholpen.
De leerlingen moesten op de fiets naar het bos.
In het bos werden ze in groepen ingedeeld.

________________

1. Alle leerlingen van klas twee hebben voor de herfstvakantie de boswachter geholpen.
2. De leerlingen moesten op de fiets naar het bos.
3. In het bos werden ze in groepen ingedeeld.

Kernzinnen en deelonderwerpen

• In een tekst worden verschillende aspecten van het onderwerp besproken
• Deelonderwerpen: verdeeld over de alinea's van de tekst
• De hoofdzaak van een alinea staat in de kernzin
• Meestal eerste, laatste en soms tweede zin van alinea 
• Andere zinnen: bevatten bijzaken

Wat zijn kernzinnen?

Kernzinnen

Kernzinnen geven de belangrijkste informatie van een zin aan. De kernzin is de eerste, de tweede of de laatste zin van een alinea. 

De kernzin werk je uit in de rest van de alinea. Een alinea wordt daardoor gemiddeld

tussen de drie en tien zinnen. Uitwerkingen van een kernzin kunnen onder andere

bestaan uit:

- een voorbeeld

- nadere uitleg of toelichting

- argumentatie

Op welke plekken in een alinea kun je een kernzin vinden?

De kernzin is de eerste zin

Beleid wordt in Nederland vaak ingericht vanuit economische en bestuurskundige aspecten. Hierbij wordt verondersteld dat men een bepaalde keuze maakt gebaseerd op het rationele keuzemodel. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat mensen hun keuzes baseren op rationeel denken. Mensen maken dan een afweging tussen een aantal mogelijkheden. De uiteindelijke keuze is gebaseerd op een rationele, logische afweging van de verschillende opties, waarbij mensen vaak kijken naar het maximaal haalbare.

Kernzin is de tweede zin

Wat vindt de consument eigenlijk van de nieuwe regelgeving? Uit onderzoek blijkt dat hij vooral nadelen ziet. Dat heeft vooral te maken met het gevoel dat op termijn de maker beter beschermd wordt dan de gebruiker. De afgelopen decennia was het beleid vooral gericht op de bescherming van de consument. Veel mensen beschouwen de nieuwe regelgeving daarom als een trendbreuk. De tijd wordt in hun ogen 30 jaar teruggezet.

Kernzin is de laatste zin

Met het project is veel tijd en geld gemoeid. Er moeten nieuwe boortechnieken ontwikkeld worden, waarvan de kosten alleen maar tegen kunnen vallen. Verder moet er minstens 20 hectare grond aangekocht worden. Het vraagt veel energie om ook alle partijen te overtuigen van het nut van het project. Daarnaast weigeren de lokale overheden ook maar enig risico te dragen. Daarom gaat het hele plan voor minstens vijf jaar de koelkast in.

Welke zin is de kernzin?

Onze zalen zijn zeer geschikt voor de bijeenkomsten die u wilt houden. De vier zalen die wij hebben, kunnen door flexibele wanden geschikt gemaakt worden voor groepen van elke grootte. Alle apparatuur voor het houden van presentaties is aanwezig.

1. eerste zin
2. tweede zin
3. laatste zin

Welke zin is de kernzin?

Op 20 december jl. heb ik een laptop bij u besteld. Dat is nu vijf maanden geleden en ik heb nog niets ontvangen. Ook reageert u niet op mijn telefoontjes en e-mails. Daarom annuleer ik mijn bestelling.

1. eerste zin
2. tweede zin
3. laatste zin

Wat is de kernzin van onderstaande tekst? 

Klas 48 uur zonder telefoon

Leerlingen van de onderbouw van het Rotterdam Montessori Lyceum uit Rotterdam hebben onlangs succesvol meegedaan aan een experiment waarbij ze gedurende twee dagen geen mobiel, games of sociale media mochten gebruiken. 'De No Phone Challenge was flink afkicken', zegt de mentor. De leerlingen vonden zelf dat ze veel socialer waren, zowel in de klas als thuis. De pauzes leken langer en werden leuker bevonden. 'We gingen spellen doen en ik sprak mijn klasgenoten meer', somt een leerling op. 'We hadden ook meer tijd voor huiswerk . 

Volgende les

Oefentoets maken en bespreken!