H1 paragraaf 1.3 Gesteente wordt verplaatst

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

1.3 Gesteente wordt verplaatst

Leerdoelen

- Je weet wat massabewegingen zijn

- Je begrijpt dat door verwering en erosie gebergten worden aangetast en grind, zand en klei ontstaan

- Je kunt een rivierdal en een gletsjerdal herkennen aan de hand van kenmerken op een foto

Massabewegingen

• Als gesteente dat door verwering is afgebrokkeld, langs een helling naar beneden rolt, schuift of valt noemen we dat een massabeweging
• Op wat voor manier dat gebeurt hangt af van de omvang van het gesteente en hoe steil de helling is

Erosie

• Onder aan de helling komt het gesteente in rivieren terecht 
• De stenen botsen tegen elkaar -> breken af -> schuren langs elkaar -> worden afgerond = grind
• In bovenloop van de rivier schuurt dit grind over de grond -> afslijten van gesteente doordat water met stenen er langs beweegt, noemen we erosie
• V-dal

• Erosie kan ook veroorzaakt worden door gletsjers  
• Honderden meters dik -> ontstaan hoog in de bergen waar voldoende neerslag valt -> elk jaar nieuw laagje -> enorme druk -> ijs vorming
• Beweegt door het gewicht langzaam naar beneden 
• U-dal
• Ook wind kan erosie veroorzaken (zand)

Zand en klei

• Verwering en erosie zorgen er samen voor dat al het gesteente uiteindelijk in kleine korreltjes uiteenvalt .
• De korreltjes die je nog kunt zien met het bloten oog zij zand en grind
• Korreltjes die je alleen met een microscoop kunt zien heten klei

Dit is een V-dal. Wat is verantwoordelijk voor een dal als dit?

1. Rivier
2. Gletsjer

Wat hoort niet bij massabewegingen?

1. Rolt
2. Valt
3. Schuift
4. Gooit

Zet in de juiste volgorde van klein naar groot.

Zand 

Klei

Grind