Verpleegtechnisch handelen - Periode 5 les 3 - Medicijnen toedienen, medicatie via de luchtwegen

• Verzorgende
• Beroepsopleiding

Verpleegtechnisch handelen - Les 3

 Medicijnen toedienen, medicatie via de luchtwegen

Wat gaan we vandaag doen?

- Test je kennis  

- Medicijnen toedienen

- medicatie via de luchtwegen toedienen 

- Werken in learnbeat 

Welke toedieningswegen ken je?

Toedieningswegen

Medicijnen kunnen op twee manieren worden toegediend:

enteraal, dat wil zeggen via het maag-darmkanaal

parenteraal, dat wil zeggen via een andere weg

Enteraal 

(via het maag-darm kanaal)

- Via de mond (per os)

- Via de anus(rectaal)

- Onder de tong (sublinguaal)

Via het slijmvlies in de mond wordt het zeer snel opgenomen. 

Als je medicijnen per os geeft, zul je er meestal een ruime hoeveelheid water bij geven. Je mag niet zomaar een andere vloeistof geven (bijvoorbeeld melk), omdat die een wisselwerking kan hebben met het medicijn.

Het bekende ‘pilletje onder de tong’ rekent men ook tot de ‘per os’-medicijnen. Het gaat om een medicijn dat vaak bij hartklachten wordt gegeven (nitrobaat) en dat via het slijmvlies van de mond zeer snel wordt opgenomen. Behalve klysma’s worden via de anus eigenlijk alleen zetpillen gegeven.

Aandachtspunten bij per os medicatie 

- (meestal) ruime hoeveelheid water bij per os medicijnen

- Let op dat je niet zomaar een andere vloeistof mag geven (bijvoorbeeld melk/grapefruitsap) dit kan een wisselwerking hebben met het medicijn. 

Parenteraal
(via een andere weg en vaak meer lokaal)

- via de huid: denk aan zalf en pleisters

- via slijmvliezen: denk aan het druppelen van ogen

- via lichaamsholten: oordruppels, vaginaaltabletten of -crèmes

- per inhalatie: denk aan alle middelen voor COPD-patiënten

- per injectie: dit kan intraveneus, intracutaan, subcutaan of intramusculair gebeuren

Alle andere vormen van toediening van medicijnen vallen onder de parenterale toedieningswijze. Het gaat dan vaak om een meer lokale toediening:

Wat zal bedoeld worden met een lokaal effect van een medicijn?

1. Het medicijn komt in het bloed terrecht
2. Het medicijn werkt plaatselijk

Systemisch komt in het bloed terecht en gebeurd dmv een pilletje. 

Bijvoorbeeld een zalf, pleister, oogdruppel

Via de mond of anus heet een ... toediening

1. Enterale
2. Parenterale

Alles wat niet via de mond of anus gaat heet een ... toediening

1. Enterale
2. Parenterale

Toediening via de huid, slijmvliezen of lichaamsholte valt onder ...
toediening.

1. Enterale
2. Parenterale

Een zetpil is een voorbeeld van een ...
toediening.

1. Enterale
2. parenterale

Welke toedieningsvorm valt Niet onder parenterale toediening?

1. injectie
2. Sublinguaal
3. inhalatie
4. Transdermaal

Sublinguaal betekend = onder de tong laten oplossen. Dit behoort ook tot de (per os) medicijnen. Dus een enterale toediening. 

Transdermaal = via de huid 

Injectie = intramusculair, intraveneus, subcutaan. 

Hoe noem je een toediening van een klysma?

1. Anale toediening
2. Rectale toediening

Via de anus worden eigenlijk alleen zetpillen of klysma's gegeven. 

Medicijnen toedienen via de luchtwegen

Lesdoelen

- Je kunt indicaties en contra-indicaties noemen 

- 3 veelgebruikte inhalatiemedicatie 

- Verschillende vormen van inhalatie 

- aandachtspunten bij inhalatiemedicatie

- Je kunt uitleggen hoe je een voorzetkamer moet gebruiken

- Je kunt medicijnen toedienen met een inhalator, verstuiver, vernevelapparaat

Bij welk ziektebeeld
zou je inhalatie
medicatie toedienen?

- Benauwdheid door vernauwde luchtwegen
- COPD (chronische Obstructieve Pulmonairy Disease 

- Astma 

- Bronchitis

- longemfyseem (blijvende uitzetting van de longblaasjes) 

Indicatie 

- Benauwdheid door vernauwde luchtwegen

- COPD

- Astma 

Contra-indicatie 

- Inhalatie techniek is niet mogelijk

- Epilepsie (kan in hoge dosering neurologische bijwerkingen veroorzaken)

- Ernstige Hypertensie (inhalatie medicatie kan een lichte bloeddrukverhoging veroorzaken)

- Diabetes mellitus (corticosteroïden kunnen leiden tot hyperglycemie)

Diabetes patiënten moeten hun glucose monitoren en zo nodig aanpassen. 

Toedieningsvorm en werking

- Toedieningsvorm = Inhalatie (parenteraal)
- Lokale (plaatselijke) werking in de bronchiën omdat je door het medicijn in te ademen direct in de luchtwegen komt. 

- Het medicijn is direct op de juist plek en kan zijn werk doen

Als de luchtwegen door irritatie of ontsteking vernauwd zijn, kan een zorgvrager benauwd worden. Het kost hem veel moeite om te ademen. na elke vorm van activiteit (wassen, toiletbezoek, eten) verergerd de benauwdheid. 

Door toediening van medicijnen via de luchtwegen kan de benauwdheid voorkomen of behandeld worden. 

Redenen om inhalatiemedicatie toe te dienen

- Remmen van ontstekingsreacties

- Verdunnen van taai slijm

- Verminderen van slijmvlies zwelling

- Opheffen van bronchospasme (bronchusverwijding)

Aandachtspunten bij inhalatiemedicatie 

Stap 1 - Start met de bronchus verwijdende middelen (Ventolin) > zodat de patiënt beter kan ademhalen en krachtiger slijmophoesten. Na 2-5 minuten werkt het medicijn. 

Zo nodig - Mucolytica > verdunnen het bronchiaal slijm.

Stap 2 - Onstekingsremmers (flixotide) > remmen de ontsteking

Als de luchtwegen door irritatie of ontsteking vernauwd zijn, kan een zorgvrager benauwd worden. Het kost hem veel moeite om te ademen. na elke vorm van activiteit (wassen, toiletbezoek, eten) verergerd de benauwdheid. 

Door toediening van medicijnen via de luchtwegen kan de benauwdheid voorkomen of behandeld worden. 

 verschillende inhalatoren

- Elke inhalator heeft zijn eigen techniek. 

- Vertuiver (aerosol)

- poederinhalator (capsule met het geneesmiddel)

- Verneveling 

- Stoombad

Instuctiefilmpje dosis aerosol 

Poederinhalator 

- Je breekt de capsule, waarna je de werkzame stof kunt inhaleren.

- Vergt handigheid voor inleggen capsule 

- Vergt krachtige inademing, waarna 5-10sec vasthouden

- Niet geschikt voor zorgvragermet beperkte longfunctie zoals emfyseem of kinderen.

Bijwerkingen

Na elke inhalatie mond spoelen met water ter vootkoming van schimmelinfecties inde mond en keelholte. 

Bijwerkingen

Hartritmestoornissen bij te veel gebruik van salbutamol

Algemene aandachtspunten

- Zorg dat de zorgvrager goed rechtop zit

- Voor eetmoment

- mond naspoelen met water

- Noteer openingsdatum op verpakking

- Goed schudden voor gebruik

- Nooit gebruiken zonder voorzetkamer

- Check altijd of de patiënt het medicijn juist inneemt 

Therapietrouw

• Eerst achterhalen waarom mensen de medicatie niet op de juiste wijze innemen.
  

• Wat vinden ze zelf van de medicatie

• Welke redenen noemen ze om ze niet of juist anders in te nemen

• Weten ze waar de medicijnen voor dienen

• Beheersen ze de techniek om de medicatie in te nemen

Learnbeat 

15 minuten - individueel

Maak de integratie opdracht van het hoofdstuk Medicijngebruik

Mag je orale medicatie met alles innemen?

1. Nee, alleen met water, melk of sap
2. Nee, alleen met water
3. Ja!
4. Alles behalve grapefruitsap

Wat wordt verstaan onder cumulatie van medicijnen?

1. Te veel medicijnen
2. ophoping van medicijnen
3. Afhankelijkheid
4. Steeds meer nodig voor dezelfde werking

De reden waarom iemand een medicijn voorgeschreven krijgt noemen we een ....

1. Diagnose
2. Symptoom
3. Indicatie
4. Contra - indicatie

Medicijnen net gegeven... en...Braken... Wat nu?

1. Snel nieuwe medicijnen geven
2. Jammer, wachten op de volgende ronde.
3. Overleggen met de arts
4. Een keer missen is niet zo erg.

Maaginhoud komt eruit

Kan invloed hebben op de opname van het medicijn

nooit zomaar nieuwe dosis geven. Altijd overleggen met arts of medische dienst

Voorbeeld van een symptoombestrijder is ...

1. Antibiotica
2. hormonen
3. vaccinatie
4. Pijnstiller

Wat is de regel van 5?

Wie heeft de bevoegdheid om medicatie uit te schrijven?

1. De arts
2. De verpleegkundige
3. De verzorgende
4. De apotheek

Wat kun je doen om fouten te voorkomen tijdens het uitzetten en uitdelen van medicijnen.

Hoe heet de melding die je kunt doen bij het maken of ontdekken van een Fout?

Wat doe je wanneer je een fout ontdekt?

De sterkte van een medicijn wordt vaak uitgedrukt in mg, gram of ml.

1. Waar
2. Niet waar

Onder de dosering van een medicijn wordt de .... verstaan die per keer of per dag moet worden ingenomen.

1. milligram
2. hoeveelheid
3. milliliter
4. Sterkte

Medicijnen die niet meer worden gebruikt ...

1. Mag bij het GFT weggegooid
2. Mag terug naar de apotheek
3. A + B zijn beide waar
4. A + B zijn beide niet waar

Mag je medicatie malen?

1. Ja, als de arts dat heeft voorgeschreven.
2. Nee, want dan werkt het minder goed.
3. Niet alle medicatie mag je malen
4. Ja dat mag, in de maag valt het toch uit een.

Wat betekend Interactie?

1. 2 geneesmiddelen elkaars werking beïnvloeden.
2. Een ongewenste complicatie van een medicijn.
3. Een ongewenste bijwerking van het medicijn.
4. Dat je goede voorlichting krijgt voor je het inneemt.

Interactie voorbeeld; de Pil met Antibiotica.