Spelling plot les 1 t/m 8

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Spelling les 1 t/m 7 

wat zijn klinkers ook al weer?

1. klinkerbotsing 

Klinkerbotsing betekent dat er twee klinkers naast elkaar staan die je als één klank kunt lezen, terwijl ze bij verschillende lettergrepen horen.

Weet jij een woord met klinkerbotsing?

wat doen we als twee klinkers botsen?

Hoe los je klinkerbotsing op?

In een woord of afleiding: met een trema

- reunie [fout] → reünie

- geergerd [fout] → geërgerd

- officiele [fout] → officiële

- tweeentwintig [fout] → tweeëntwintig

In een samenstelling: met een verbindingsstreepje 

- meeeter [fout] → mee-eter

Bij meervoudsvormen (let op de klemtoon!): met een trema

- fantasieen [fout] → fantasieën

- bacterien [fout] → bacteriën

Welk woord is goed?

1. poëzie
2. ge-etter
3. drieen
4. feën

opdrachten maken 

- toolbox: spelling - klinkerbotsing 

- les 1 in plot (opdr. 1 t/m 13)

1.2 korte en lange klanken 

Veel woorden en namen eindigen op een klinker: Milou, code, cadeau, spray, opa, Theo, paraplu, taxi.

Bij dubbelklanken en korte klanken is er geen uitspraakprobleem als je er letters achter zet:

Miloutje, codes, cadeautje, cadeaus, sprays.

Bij de meeste lange klanken ontstaat er wel een uitspraakprobleem als je er letters achter zet:

[fout] opatje, Theos boek, paraplutje, taxis.

maak een samenvatting of schrijf mee '

Woorden die eindigen op een klinker mer een lange klank, zoals foto

Wat doe je met woorden dieneinidigen op een lange klank?

2.1.1 verkleinvorm:

Bij korte klanken, dubbelklanken en woorden op -ee is er geen uitspraakprobleem: je zet er gewoon -tje achter. 

- bureau → bureautje

Bij woorden op -i kun je de i verlengen door er een e bij te zetten:

- taxi → taxietje

Bij woorden op é zet je er een e bij en het accentteken vervalt.

- café → cafeetje

Als je geen extra letters kunt zetten, dan gebruik je een apostrof:

- baby → baby’tje

Bij afkortingen en tekens gebruik je ook een apostrof:

- wc → wc’tje

 2.1.2 meervoud:

Bij korte klanken, dubbelklanken en woorden op -ee en é is er geen uitspraakprobleem: je zet er gewoon -s achter. 

ziekte → ziektes

cadeau → cadeaus

In alle andere gevallen gebruik je een apostrof:

cola → cola’s

radio → radio’s

Bij afkortingen en tekens gebruik je ook een apostrof:

wc → wc’s

€ → €’s

opdrachten maken:

- toolbox: spellimh - korte en lange klanken

- les 2 in Plot  

1.3 Spelling - Van meer woorden één woord maken

Je kunt van meer woorden één woord maken. Zo'n woord noemen we een samenstelling:

bad + kamer = badkamer

bad + kamer + deur = badkamerdeur

tuin + stoel = tuinstoel

Soms moet je er een tussenletter tussen zetten. Vaak kun je horen wanneer dat moet.

Schrijf een samengesteld woord op

1 Samenstelling met tussenletter -(e)n

De hoofdregel is: kijk naar het linkerwoord. Als dit een meervoud heeft op (e)n, dan schrijf je de -n ook in de samenstelling.

pan + koek = pannenkoek

paard + voer = paardenvoer

Als het linkerwoord geen meervoud heeft, of een meervoud op -s, dan schrijf je geen tussen-n.

weide + vogel = weidevogel

asperge + soep = aspergesoep

Helaas zijn er bij de tussen-n best een paar lastige gevallen. Bij 'Meer weten' vind je hier meer uitleg over.

2 Samenstelling met tussenletter -s

Als je een s hoort, moet je hem schrijven.

meisje + kamer = meisjeskamer

lichaam + geur = lichaamsgeur

Soms hoor je deze tussen-s niet goed, maar moet je hem wel schrijven.

Dit kun je ontdekken door een andere samenstelling met hetzelfde beginwoord te maken.

meisjeskamer, dus ook meisjesspeelgoed

lichaamsgeur, dus ook lichaamsscanner

stationsgebouw, dus ook stationsstraat

3 Van andere woordsoorten een woord maken

 Je kunt ook van andere woordsoorten één woord maken.

daar + om + heen = daaromheen

er + tegen + over = ertegenover

de + zelfde = dezelfde

een + zelfde = eenzelfde

half + uur = halfuur

twee + honderd = tweehonderd

uit + lenen = uitlenen

over + lopen = overlopen

Welk woord is goed?

1. Paardestal
2. Spinnewiel
3. Zonnenbril
4. Chocoladenmelk

Waarom is dit het juiste antwoord?

Schrijf zoveel mogelijk aan elkaar!

De algemene regel in het Nederlands is: schrijf zoveel mogelijk aan elkaar. Soms moet je er een liggend streepje tussen zetten of een trema gebruiken, omdat je anders problemen krijgt met de uitspraak. Zie hiervoor de toolbox Spelling - Klinkerbotsing

Als je twijfelt, zoek het woord dan op in woordenlijst.org!

Opdrachten

Toolbox: Spelling - van meer woorden een woord maken 

Spelling les 3 opdracht 1 t/m 17