VWO5 H2 par. 5

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

VWO 5 - Hoofdstuk 2

Aarde - Endogene en exogene processen

Paragraaf 5

Gesloopt gesteente

Leerdoelen par. 2.5

• Je weet welke typen verwering er zijn en welke processen verantwoordelijk zijn voor verwering.
• Je begrijpt dat in de aride zone vooral mechanische verwering plaatsvindt.
• Je kunt met behulp van het klimaat in een gebied bepalen welke verweringprocessen plaatsvinden.

Wat is de meest logische volgorde van de processen transport (1), erosie (2), verwering (3) en sedimentatie (4)?

1. 1,2,3,4
2. 2,4,1,3
3. 3,1,2,4
4. 4,2,1,3

Verwering

• Verwering is het uiteenvallen van een gesteente in kleinere delen
• Het is de eerste stap bij de afbraak van een gebergte
• Oorzaak vooral:   invloed van het weer

Voorbeeld verweerde steen

Verwering

Verwering is het afbrokkelen van gesteenten onder invloed van weer en plantengroei

• Fysische (of mechanische) verwering: hierbij verandert de mineralogische samenstelling van het gesteente niet
• Chemische verwering: hierbij verandert de mineralogische samenstelling van het gesteente

Ook: mechanische verwering

Wanneer gaat fysische verwering NIET snel?

1. Sterke temperatuur wisselingen per dag
2. Veel afwisselingen dooi-vorst
3. Het gesteente ligt aan de oppervlakte
4. Het gesteente ligt dieper

Wanneer gaat chemische verwering snel?

1. Hoge temperaturen
2. Hoge vochtigheid
3. Het gesteente ligt ondergronds

Karstverschijnselen 

• Er valt neerslag. 

• Neerslag wordt zuur door
  de plantenwortels. 

• Neerslag sijpelt door het gesteente naar beneden. 

• Kalksteen lost op. 

Welke vorm van chemische verwering is ook biologisch?

1. oplossen in water
2. reageren met zuurstof
3. oplossen in zuur van wortels
4. kapotduwen door boomwortels

Veel chemische verwering

Veel fysische verwering

Hoge temperatuur

Afwisseling vorst-dooi

Veel neerslag

Gesteente aan de oppervlakte

Hoeveelheid chemische en fysische verwering hangt dus samen met het klimaat!

Kenmerken klimaten haal je uit een grafiek

Waar is de meeste chemische verwering?

Waar is de meeste chemische verwering?

Grafiek D > want hoge temperatuur en veel neerslag

Waar is de meeste fysische verwering?

Waar is de meeste fysische verwering?

Grafiek C   > want groot temperatuurverschil en weinig neerslag

En de andere twee grafieken 

(A en B) ?

Bij de andere
twee grafieken

1. is er geen verwering
2. is er ongeveer evenveel van beide soorten

En waar op aarde is er dan veel verwering?

evenaar, tropisch

warm en nat, dus veel chemische verwering

20 graden NB, woestijn

droog, dus vooral fysisch

50 graden NB, gematigde breedte

zowel fysisch als chemisch

75 graden NB, toendra

wisseling vorst-dooi, vooral fysisch

In Nederland is er dus ...

1. mix chemisch en fysisch
2. geen verwering
3. vooral chemisch
4. vooral fysisch