7.5: Het einde van de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Leren voor de toets

7.2 van wereldoorlog naar koude oorlog

7.3 Aan de leiband van Moskou

7.5 Het einde van de Koude oorlog

Powerpoints/aantekeningen

Begrippen

Belangrijke gebeurtenissen (in juiste volgorde kunnen zetten)

Hoofdstuk 7: De Koude oorlog

7.5: Het einde van de Koude oorlog

Terugblik

Stalin overleed in 1953

Hij werd opgevolgd door Nikita Chroesjtsjov

Terugblik

Leerdoel: Ik kan uitleggen wat de oorzaken van de ineenstorting van het communistische Oostblok waren en hoe deze zorgden voor het einde van de Koude Oorlog.

Nieuwe leider:

Brezjnev

Brezjnevdoctrine

Landen die bij het communisme hoorden, mochten niet een eigen weg inslaan en zouden daarvoor hard worden aangepakt.

Crisis in de Sovjet-Unie

• Planeconomie werkt niet; 
• veel regeltjes en papierwerk, kwaliteit producten ondermaats

• Gorbatsjov aan de macht in 1985

• Doel: 'zieke' Sovjet-Unie genezen

Maatregelen Gorbatsjov

• Perestrojka: economische hervorming, beetje vrijemarkt toegestaan om groei aan te jagen

• Glasnost: 'openheid', vrijheid van meningsuiting

• Beëindigen wapenwedloop

Gorbatsjov tegengewerkt omdat door glasnost veel mensen kritiek krijgen

Vluchten uit Oost-Europa

• Gorbatsjov: grijpen niet meer in 
• Kritiek communistische machthebbers in Oost-Europa nam snel toe!

• Mei 1989: IJzeren Gordijn bij Hongarije doorgeknipt

• Burgers uit DDR vluchten!

Gorbatsjov deelde de leiders van de Oost-Europese landen mede dat hij niet meer militair zou ingrijpen als de bevolkingen van hun landen een ander bestuur wilden. Nu moesten leiders zelf de steun van hun bevolking zien te winnen of te behouden=> was niet zo makkelijk: er kwam steeds meer kritiek op de Oost-Europese communistische leiders en de volken gaven steeds meer aan vrijheid te willen.

Duitse eenwording

• November 1989: tienduizenden Oost-Duitsers naar Berlijnse Muur

• Worden niet tegengehouden door grenswachten, einde van de muur

• BRD (West) wil hierna hereniging, gesteund door Europa en VS
• Hereniging in 1990 een feit

Op 9 november 1989 gaf Günter Schabowski, een lid van het Politbureau van Oost-Duitsland, een persconferentie. Hij kreeg net voor de persconferentie een papier in handen waarop stond dat Oost-Duitse burgers binnenkort weer naar het Westen mochten reizen – met een visum. Tijdens de persconferentie vroeg een journalist: "Wanneer gaan de nieuwe reisregels in?" Schabowski bladerde wat in zijn papieren, raakte in de war en zei toen: "Voor zover ik weet... onmiddellijk. Zonder uitstel."

Deze opmerking werd live op West-Duitse televisie uitgezonden. Duizenden Oost-Berlijners zagen het en stroomden meteen naar de grensovergangen. De grenswachten waren niet geïnformeerd en wisten niet wat ze moesten doen. Omdat de mensenmassa bleef groeien en er geen duidelijke bevelen kwamen, besloten ze rond 11 uur ’s avonds om de slagbomen gewoon open te doen. Zo viel de Berlijnse Muur – deels per ongeluk, door een misverstand op televisie.

Einde Koude Oorlog

• Binnen een aantal maanden komen alle communistische regeringen aan z'n einde

• Landen Oost-Europa worden democratisch en kapitalistisch

• Einde invloedssfeer Sovjet-Unie, einde Koude Oorlog een feit

Einde Sovjet-Unie

• Door perestrojka gaat economie juist slechter, kritiek neemt toe door glasnost

• Kritiek in grensgebieden, die  onafhankelijkheid verklaren

• Sovjet-Unie valt uiteen 1991

Aan de slag!

• Maken opdrachten 7.5:          75 t/m 78 +  87 + 88 + 91 + 94

• Je maakt de opdrachten op je laptop of in je werkboek

Te beantwoorden vragen met je leerboek.

1. Welke problemen waren er in de Sovjetunie aan het begin van de jaren '80?

2. Welke 3 maatregelen nam Gorbatsjov om de problemen te verhelpen? Leg deze ook uit.

3. Welke gevolgen voor de Sovjetunie en de satellietstaten hadden deze maatregelen?

4. Leg uit wie de Duitse eenwording regelde en welke gevolgen die had voor de voormalige Duitslanden.

5. Leg uit hoe er geleidelijk een einde kwam aan de Koude Oorlog en de Sovjetunie.

6. Zet belangrijke gebeurtenissen in de juiste volgorde

7.5: Het einde van de Koude Oorlog samenvatting

Gorbatsjov probeert de ‘zieke’ Sovjet-Unie te genezen met de politiek van perestrojka en glasnost. Doordat hij liet weten niet meer in te grijpen in andere landen, kwamen er in Oost-Europese landen protesten op gang. In een paar maanden tijd kwamen in alle Oost-Europese landen niet-communistische regeringen aan de macht. De twee Duitslanden worden herenigt en uiteindelijk houdt ook de Sovjet-Unie op te bestaan in 1991. 

Sleep de leiders van de Sovjet-Unie in de juiste volgorde.

1

2

3

4

Gorbatsjov

Stalin

Brezjnev

Chroesjtsjov

Waarom faalde de planeconomie van de Sovjet-Unie?

1. Gebrek aan arbeidskrachten
2. Corruptie bij de centrale planning
3. Gebrek aan concurrentie en innovatie
4. Onvoldoende investeringen in infrastructuur

Wat was het doel van de perestrojka?

1. Het versterken van de communistische partij
2. Het hervormen van de Sovjet-economie
3. Het handhaven van de status quo
4. Het uitbreiden van de militaire macht

Waarom besluit Gorbatsjov de wapenwedloop te beëindigen?

1. Om de NAVO te verzwakken
2. Om de militaire macht van de Sovjet-Unie te vergroten
3. Om de economie van de Sovjet-Unie te redden
4. Om de diplomatieke betrekkingen met de VS te verbeteren