MC 2_Alle routes_Wetenschappelijk onderzoek 'Het spijsverteringsstelsel'

• Natuurwetenschappen
• Secundair onderwijs

Week 2 - MC 2 - Het spijsverteringsstelsel

Human Body

Week 1 - Van cel tot organisme

Week 2 - Het spijsverteringsstelsel

Week 3 - Spijsvertering

Week 4 - Ademhaling

Week 5 - Uitscheiding

Week 6 -> Bloedsomloop + samenhang stelsels

Week 7 -> Toets

Week 8 -> jury 

Overzicht van de inhouden = verkennen van de leerstof in dit project.

Slokdarm

Lever

Dikke darm

Galblaas

Maag

Alvleesklier

Dunne darm

Endeldarm

Blinde darm

Wat is spijsvertering?

1. Het proces waarbij voedsel wordt afgebroken en opgenomen.
2. De opslag van voedsel in het lichaam.
3. Het transport van voedsel door het lichaam.
4. Het kauwen en slikken van voedsel.

Stap 1: de mond

In de mond vinden twee soorten verkleiningen plaats:

   1) Mechanische verkleining => stof blijft hetzelfde

   2) Chemische verkleining => er vindt een stofomzetting plaats

Speeksel

• In je mond heb je speekselklieren, deze maken speeksel.
• Speeksel is een verteringssap.
• Helpt ook het voedsel makkelijker door te slikken

Mondholte, keelholte en slokdarm

Speeksel bevat onder andere enzymen en het 

maakt de voedselbrij slijmerig.

De enzymen in speeksel breken zetmeel af tot glucose.

Wat is de functie van verteringsenzymen?

1. voedsel doorslikken
2. voedingsstoffen in kleine stukjes opbreken
3. voedsel fijnmalen
4. voedsel verbranden

Speeksel breekt lange zetmeelketens af naar glucose.
Dit is een voorbeeld van ...

1. Stofomzetting
2. Stofuitwisseling
3. Energieomzetting
4. Er is geen juist antwoord

Wat bedoelen we met peristaltiek?

1. Beweging van onze buikspieren
2. Voortstuwingen in slokdarm, maag, darmen
3. Vertering van voedsel
4. Afbraak van enzymen

Stap 2: de maag

Na de slokdarm komt de maag 

• ligt onder het middenrif
• de maag kneedt het voedsel
• de maag heeft verteringsklieren 
•                      => maagsap

Maag

Laat kleine hoeveelheden eten door

Produceren maagsap: water, maagsap, enzym

Enzym in maagsap: verteren eiwitten

Stap 3: de twaalfvingerige darm

Lever

Galblaas

Twaalfvingerige darm

Alvleesklier

Maag

Afbreken van voedingsstoffen

Welk orgaan maakt galsap aan?

1. de galblaas
2. de pancreas
3. de lever
4. de gal

Alvleessap verteert ...

1. eiwitten, koolhydraten, vetten
2. eiwitten, koolhydraten, mineralen
3. eiwitten, koolhydraten, suikers
4. koolhydraten, vetten, vitaminen

Hoe lang is de twaalfvingerige darm

1. 6 a 7 meter
2. 1 meter
3. ca. 0,5 meter
4. ca. 25 cm

Bij welke verteringssap gebeurt er geen stofomzetting?

1. Alvleessap
2. Darmsap
3. Maagsap
4. Galsap

Stap 5: de dunne darm

Opgelet!

We hebben in voorgaande organen voedingsstoffen al deels afgebroken tot een kleinere vorm. 

In de dunne darm komt er nog een laatste sap inwerken op de voedingstoffen.

Darmsap gaat het afgebroken zetmeel verder afbreken tot glucose, eiwitten tot aminozuren en vetten tot glycerol en vetzuren.

Nu dat de voedingsstoffen afgebroken zijn tot hun kleinste vorm kunnen ze door de darmwand opgenomen worden in het bloed = absorptie.

Hier komen we terug aan bij ons celfabriekje. De voedingsstoffen en
glucose worden opgenomen in het bloed, die deze transporteert naar
de cel. Hier wordt de chemische energie uit het voedsel omgezet in
bewegings- en warmte-energie = energieomzetting.

Stap 4: de dunne darm

Functie darmplooien & darmvlokken

A4 blad

Geplooid blad

Door het blad te plooien maken we het contactoppervlak groter.

Als je een knikker over het A4 blad gooit gaat die sneller het einde bereiken dan dat we dit doen bij het geplooide blad.

Dit geldt ook voor de voedingsstoffen in onze dunne darm.

meer voedingsstoffen opnemen

Voedingsstoffen langer onderweg

Stap 5: de dikke darm, endeldarm, aars

- onttrekken van vocht aan de ontlasting

Wanneer de voedselresten in de dikke darm aankomen zijn de voedingstoffen er al uitgehaald door de dunne darm. Er zit nog wel veel vocht in de voedselbrij. De functie van je dikke darm is het onttrekken van vocht aan de ontlasting. Ook de dikke darm stuwt de voedselbrij, we spreken inmiddels van ontlasting, voort middels peristaltische bewegingen. Deze bewegingen worden versterkt door eten. Daarom is het eten van een ontbijt zo belangrijk. Door ’s ochtends wat te eten wordt de dikke darm in beweging gezet en de spijsvertering geactiveerd.

De organen voor de spijsvertering
de blindedarm, dikke darm en endeldarm

Onverteerbare resten komen vanuit de dunne darm in de dikke darm (colon) terecht.

De functie van de dikke darm is...

• het onttrekken van water (indikken van de resten)

De organen voor de spijsvertering
de blindedarm, dikke darm en endeldarm

De resten leggen deze weg af...

• blinde darm met wormvormig aanhangsel (appendix)
• endeldarm waar de ontlasting wordt opgeslagen, met de anus als afsluitspier (kringspier)

Blinde darm

B

Endeldarm

A

                          Scheetkunde bij dieren. 

Scheten ontstaan in je darmen.

Er komt zuurstof in je darmen door

- drinken met een rietje

- praten tijdens eten

- door de spijsvertering

De lucht zakt meteen naar je darmen.

Wist je dat... een konijn  geen boeren kan laten? Al het gas dat in zijn lijfje terechtkomt, gaat er via zijn poepgat uit. 

Welk dier laat geen scheten?

1. Honden
2. Katten
3. Goudvissen
4. Vogels

Omdat de spijsvertering bij een vogel zodanig snel gaat, moet hij op gezette tijden wat ruimte vrijmaken: wat eruit moet, moet eruit en wel nu! Tussen haakjes, dit is ook de reden waarom vogels geen scheten laten: hun voedsel heeft simpelweg geen tijd om te fermenteren in de maag

De weg van het voedsel

Waar vindt vertering plaats?

In 4 organen:
1 Mondholte - eerste stap zetmeelvertering (speeksel)
2 Maag -  eiwitvertering (door maagsap) 
Maag bevat ook maagzuur; doodt bacteriën
3 Twaalfvingerige darm (eerste deel dunne darm) - 
verdere vertering van zetmeel en eiwit,
start vertering vet (alvleessap)

4 Dunne darm - vertering van voedingsstoffen wordt afgemaakt

Samengevat!

Vier verteringssappen, bevatten enzymen

• Speeksel: afbraak zetmeel -> glucose
• Maagsap: afbraak zetmeel en eiwitten 
• Alvleessap: afbraak zetmeel, eiwitten + 

                   verkleinen van vetten

• Darmsap: afbraak zetmeel, eiwitten

Vertering

Stofomzetting

Omzetten van 

voedingsmiddelen in voedingsstoffen met behulp van verteringssappen

Stofuitwisseling

Uitwisselen van stoffen 

van de ene plaats naar de andere

dunne darm ->  bloed (voedingsstoffen)

dikke darm -> bloed (water)

Welke vertering vindt plaats? Sleep naar de juiste plek.

Speeksel

koolhydraten

eiwitten

koolhydraten

eiwitten vetten

koolhydraten

eiwitten

⚡ Koolhydraten: de energiebron

- Functie: Koolhydraten zijn de primaire brandstof voor je lichaam. Ze worden omgezet in glucose, wat snel energie levert.

- Voorbeelden: Pasta, brood, rijst, fruit, snoep.

- Soorten:

- Simpele koolhydraten (zoals suiker en witbrood) geven snel energie maar zorgen ook voor een suikerdip.

- Complexe koolhydraten (zoals volkoren producten) geven geleidelijk energie.

- Opslag: Glucose wordt opgeslagen in je lever en spieren als glycogeen.

💪 Eiwitten: de bouwstenen

- Functie: Eiwitten zijn essentieel voor herstel en opbouw van spieren en cellen. Ze bestaan uit aminozuren die je lichaam gebruikt als bouwmateriaal.

- Voorbeelden: Kwark, kipfilet, tonijn, eieren, peulvruchten.

- Gebruik in sport: Na inspanning helpen eiwitten bij spierherstel. Ze zijn cruciaal voor spiergroei.

Wat is de rol van voedingsvezels bij vertering?

1. zorgen voor oppervlakte vergroting
2. zorgen voor een goede darmperistaltiek
3. helpen bij vertering van vet
4. helpen bij vertering van koolhydraten

Tijd voor actie

Onderzoek

1) Welke functie hebben ons gebit, tong en speeksel bij de opname van voedingsmiddelen en voedingsstoffen in ons lichaam?

2) Hoe lang duurt de reis van het voedsel doorheen je spijsverteringsstelsel?

Aan de slag!

Werk nauwkeurig, antwoord op de vraag,...