2.3 Toenadering, hereniging en integratie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Leidende vraag: Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)? 

2.3 Toenadering, hereniging en integratie

Leerdoelen

-Hoe was de verhouding tussen de twee Duitslanden in de tijd van de Berlijnse Muur?

-Hoe en waardoor viel de Berlijnse Muur en eindigde de Koude Oorlog?

-Welke gevolgen had de Duitse hereniging voor Duitsland en de Europese samenwerking?

Kenmerkende aspecten

45 De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.

47 De eenwording van Europa

48 De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen

Chroestjov

1953-1964

Kennedy

1961-1963

Wapenwedloop               /Cuba-crisis

Toenadering tot Oost-Europa

• Willy Brandt (1913-1992) was een West-Duitse politicus.  
• Als bondskanselier van West-Duitsland (1969-1974) nam hij de landen in Oost-Europa serieus en zocht toenadering tot de leiders van die landen.
  
• De eerste stap van zijn Ostpolitik was de erkenning van de Potsdam-grenzen  en van de afgestane gebieden aan Polen.
• Willy Brandt kreeg in 1971 de Nobelprijs voor de Vrede. 
• 1972 Wederzijdse erkenning DDR/BRD door Honecker en Brandt

Willy Brandt 1969-1974

Brezjnev, communistische partijleider Sovjetunie

1964-1982

• Brezjnev-doctrine: door actief ingrijpen  voorkomen dat socialistische landen kapitalistisch werden
• Eigenlijk was deze doctrine de communistische tegenhanger van de Trumandoctrine .

Détente en SALT 1 en 2 verdragen

• Tussen 1971 en 1979 was er een periode van rust en ontspanning (Détente) in de relatie tussen de VS en de SU.
• President Nixon bezocht Brezhnev in Moskou
• De supermachten zochten toenadering en maakten afspraken om de hoeveelheid kernwapens te verminderen. SALT 1 (1972) en later SALT 2 (1979). 

Brezjnev (SU) en Nixon (VS) sluiten wapenverdrag SALT-1 voor 'minder' kernwapens

Politiek Gorbatsjov: Perestrojka en Glasnost

• Gorbatsjov kon de wapenwedloop economisch gezien niet meer volhouden en ging met Raegan praten over ontwapening!
• Perestrojka (hervorming): Gorbatsjov wilde de economie hervormen richting een soort markteconomie. De planeconomie bleek niet te werken!
• Glasnost (openheid): op politiek gebied stond Gorbatsjov meer democratie en inspraak toe!

Gorbatsjov

• 1985 - 1991
  
• Perestroika en Glasnost
• wilde menselijk en vriendelijk communisme
• geen militair ingrijpen meer als  volk hervormingen wil (einde brezjnev-doctrine)
• Gevolg: 
• Demonstraties/Roep om hervormingen in Oostbloklanden

Kenmerkend aspect

• De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen

De val van de Muur

In de DDR massale 

demonstraties aantal 

deelnemers steeds groter

Gorbatsjov ergert in te grijpen

Val van de Berlijnse Muur

(9 november 1989)

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

• Oorzaak: Hervormingen van Gorbatsjov in USSR doorgevoerd.
  
  
  
• Gevolg: roep bevolking DDR opener en democratischer te maken > geweigerd door leiding DDR.
  
  
  
• Gevolg: bevolking organiseert massale protesten en stakingen.

• Gevolg: leiding DDR opent grenzen > Val Berlijnse muur.
  
  
  
• Gevolg: Eerste vrije verkiezingen DDR, ook partijen uit BRD mogen meedoen.
  
  
  
• Gevolg: Helmut Kohl (voorstander Duitse eenwording) gekozen. 

Einde Berlijnse Muur  + begin Eenwording Duitsland

Hereniging

okt 1990: Duitsland wordt weer één land.
- Sovjetunie/ Gorbatsjov akkoord in ruil voor 

   voedselhulp en miljarden D-Mark

-Buurlanden waren nog steeds bang voor een groot en machtig Duitsland.

-Helmut Kohl (oud-Duitse bondskanselier) stelde voor om de Europese eenwording te versterken gemeenschappelijke munt/Euro

-Doel = angst voor oorlog wegnemen van de buurlanden & Duitsland zal zich aanpassen aan Europa.

Helmut Kohl

Duitsland herenigd

Bondsrepubliek Duitsland met hoofdstad Berlijn

3 oktober 1990

Oost-Europa kiest haar eigen weg

DDR burgers/Ossies moeten zich aanpassen:

-niet gewend aan Westerse democratie en kapitalisme

-verouderde productiemethoden/energie verspilling

-milieuverontreiniging

=> veel vroegere Oost-Duitse bedrijven gaan failliet

=> enorme werkeloosheid

Gorbatsjov zet in op vrede maar verliest zijn invloed

"De wereld laat een tijdperk achter zich en stapt in een ander. We staan aan het begin van een lange weg naar een duurzame en vreedzame periode. De dreiging met gweld, wantrouwen, psychologische en ideologische strijd zou tot het verleden moeten behoren"

Echter Gorbatsjov raakt zijn macht kwijt op het wereldtoneel 

Communistisch symbool/hamer en sikkel valt uiteen 

1991 Gevolg-Warschaupact wordt opgeheven

Het einde van het communisme

Overal werden communistische 

leiders in Oost-Europa afgezet.

Voormalige 15 Sovjetrepublieken 

verklaarden zich onafhankelijk.

1991: de SU werd opgeheven.

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Uitbreiding Europese Unie

Na de val van de Sovjet-Unie kwamen er een hoop nieuwe landen in Oost-Europa. 

Duitse Bondskanselier Kohl stimuleerde Europese samenwerking.

Duitsland , sterke economie,  stimuleert samenwerking en neemt verantwoordelijkheid

bijvoorbeeld=> in de financiële crisis en t.av. vluchtelingenvraagstuk

Kenmerkend aspect

KA 47 De eenwording van Europa