3M-thema8-gedrag-BS4-rangorde-pikorde

Rangorde
Rangorde komt voor bij sociale organismen.
Dominant dier = de baas van die groep
Onderdanig dier = niet de baas in die groep

Er is een verdeling over alle dieren, waarbij er één het allerdominanst is, en één het aller onderdanigst
1 / 26
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 3

This lesson contains 26 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.

Items in this lesson

Rangorde
Rangorde komt voor bij sociale organismen.
Dominant dier = de baas van die groep
Onderdanig dier = niet de baas in die groep

Er is een verdeling over alle dieren, waarbij er één het allerdominanst is, en één het aller onderdanigst

Slide 1 - Slide

Soorten sociaal gedrag:
-Territoriumgedrag 
[je eigen gebied verdedigen]
-Dreiggedrag
[Vaak kenmerken van vlucht & aanvalgedrag]
-Paringsgedrag
[balts die organismen uitvoeren bij voortplanting]
-Broedzorg
[ouders die voor kinderen zorgen]
-Rangorde
[meest dominante individu staat bovenaan de pikorde]
-Imponeer & verzoeningsgedrag
[gedrag in groepen om hogere rangorde te krijgen]

Slide 2 - Slide

Leg uit wat je aan de lichaamshouding van de hond kunt zien als deze onderdanig gedrag vertoont. Je mag voorbeelden noemen.

Slide 3 - Open question

Rangorde                                     
dominant
onderdanig

Slide 4 - Slide

Rangorde in groepen
Dominant
Pikorde
Imponeergedrag

Slide 5 - Slide

Wie is de baas in een groep?
  • Als er in een groep dominante en onderdanige dieren zijn en elk dier zijn plaats kent, dan heet dat rangorde.

  • Kippen hebben ook een duidelijke rangorde, de zogenaamde pikorde.

Slide 6 - Slide

Rangorde bij wolven

Slide 7 - Slide

Rangorde bij kippen
We noemen dit ook wel de pikorde.

Slide 8 - Slide

Slide 9 - Video

Rangorde bij kippen
We noemen dit ook wel de pikorde.
De dominante kip pikt de andere kippen.
De kip die onderaan de pikorde staat  zal door veel andere kippen gepikt worden.

Slide 10 - Slide

De pikorde in een groep kippen

Slide 11 - Slide

Welke kip is dominant in dit plaatje? Leg uit hoe je dit ziet.

Slide 12 - Open question

Welke kip staat onderaan de pikorde in dit plaatje? Leg uit hoe je dit ziet.

Slide 13 - Open question

Slide 14 - Slide

Wat is de leider van de groep
A
Dominant
B
Onderdanig
C
Rangorde
D
De grootste

Slide 15 - Quiz

Stel, er is een rangorde binnen een groep.
Hoe zie je dat dan?

Slide 16 - Open question

Om ruzie en verwondingen te voorkomen is er binnen groepen vaak sprake van een ... .
A
Rangorde
B
Pikorde
C
Intimideren
D
Inzicht

Slide 17 - Quiz

De baas in de groep
Het dominante dier is de baas over de onderdanige dieren in de groep.

Rangorde: een groep met dominante en onderdanige dieren, waar iedereen zijn plek kent.

Een rangorde brengt rust in de groep, de regels zijn duidelijk. 

Bij hennen heet de rangorde: pikorde.

Dominant
Dominant
Onderdanig gedrag

Slide 18 - Slide

In een dierentuin leven vijf witte neushoorns samen in een groep, één mannetje en vier vrouwtjes. Een onderzoeker noteert regelmatig hoe vaak de dieren dreiggedrag vertonen tegen elkaar, zoals brullen, duwen en stoten met de hoorn. Uit de resultaten trekt hij conclusies over een rangorde binnen de groep. In een schema geeft hij die rangorde weer (zie de afbeelding).
Geef de naam van de neushoorn die het laagst in de rangorde staat
A
Rita
B
Klara
C
Dora
D
Arnold

Slide 19 - Quiz

Schrijf de juiste rangorde op in de volgorde van meest dominant naar minst dominant. (2015 I) Doe dit als volgt: Q-R-S-T

Slide 20 - Open question

Bij kippen is de ene hen dominanter dan de andere hen. Hoe wordt dit verschijnsel bij kippen ook wel genoemd?
A
een rangorde
B
een taakverdeling
C
een pikorde
D
communicatie

Slide 21 - Quiz

Hoe zie je de rangorde in een groep?

Wat is NIET waar?
A
de sterkste planten zich meestal voort
B
binnen een bedrijf neemt de baas meestal de belangrijke beslissingen
C
De dominante dieren eten eerst hun buikje vol
D
Je kunt de rangorde in een groep nooit zien

Slide 22 - Quiz

Aan de slag
Maak nu opdracht 29 van 8.4. Sociaal gedrag op BVJMAX

Slide 23 - Slide

Leg uit wat de volgende woorden met elkaar te maken hebben: dominant – onderdanig - rangorde
Leg ook duidelijk uit wat de woorden betekenen.

Slide 24 - Open question

lesdoelen
Wat zijn de voordelen en wat zijn de nadelen van het leven in groepen?

Hoe wordt de rangorde in een groep bepaald?

Slide 25 - Slide


Een leerling doet gedragsonderzoek bij kippen. Hij noteert gedurende 10 minuten de gedragselementen van vijf hennen P t/m T. Hij noteert de volgende resultaten.
P: loopt rond - pikt T - drinkt - pikt R - pikt voedsel - wacht
Q: loopt rond - wacht - pikt voedsel - loopt rond - wacht - drinkt - loopt rond
R: wacht - loopt rond - drinkt - pikt Q - pikt voedsel - wacht - loopt rond
S: loopt rond - pikt voedsel - pikt P - wacht - loopt rond
T: wacht - drinkt - pikt Q - wacht - loopt rond - pikt voedsel
De kippen gedragen zich afhankelijk van hun plaats in de rangorde. 
Welke kip staat bovenaan in de pikorde?
A
kip P
B
kip S
C
Kip R
D
Kip T

Slide 26 - Quiz