13.4 Ec. groei en welvaart

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

In de economische kringloop geven gezinnen geld uit aan:

1. Consumptie, belasting en sparen
2. Consumptie en belasting
3. Consumptie, sparen en investeren
4. Consumptie, export en import

Van een economische kringloop met bedrijven, gezinnen, overheid en buitenland bedraagt: - saldo lopende rekening +50 miljard
- saldo overheid -80 miljard
- investeringen van bedrijven 120 miljard

Hoeveel zijn de besparingen van gezinnen?

1. 10 miljard
2. 90 miljard
3. 170 miljard
4. 250 miljard

In de economische kringloop staat het symbool I voor de:

1. Import
2. Indirecte belastingen
3. Sparen
4. Investeringen

Y= 800
B = 150
Overheidssaldo = -50
C = 600

1. S = 50 O = 200
2. S = 200 O = 50
3. S = 50 O = 400
4. S = 100 O = 200

Het bbp is

1. Het totaal van alle geproduceerde goederen en diensten
2. Economische groei
3. Bruto buitenlands product
4. Hoeveel rente een land betaalt over hun staatsschuld

Volgens de overheid is de koopkracht in Nederland in 2005 tov 2004 met 5% gedaald.
Achteraf blijkt er een inflatie te zijn geweest van 3%.

Wat is in Nederland de (gemiddelde) procentuele verandering van het inkomen geweest in 2005 tov 2004 ?

1. + 2,1%
2. - 2,1%
3. + 2,2%
4. - 2,2%

NIC = RIC x PIC : 100

RIC = -5% = 95,0

PIC = +3% = 103,0

NIC = (95 x 103) : 100 = 97,85

Dus een (gemiddelde) daling van het inkomen van 2,2% (97,85% - 100% = -2,15% = -2,2%)

RIC = 101
NIC = 98
Hoeveel is het PIC?

1. PIC = 97,03
2. PIC = 97,03%
3. PIC = 103,06
4. PIC = 103,06%

Gegevens:
- Bbp 2020 = € 200 miljard
- Bbp 2021 = € 210 miljard
- Indexcijfer prijspeil (2020 is basisjaar) = 103
- Bevolkingsgroei (t.o.v. 2020) = + 0,5%

Hoeveel procent is het bbp in 2021 reëel gestegen ten opzichte van 2020?

1. 5%
2. 2,5%
3. 2%
4. 1,5%

Y= 600
C=500
B= 50
O= 75
I = 70
Het nationaal spaarsaldo is:

1. 50
2. -45
3. -50
4. 45

13.4 Economische groei & welvaart

BBP, Welvaart en Welzijn

Welzijn is een maatstaf voor

welvaart die rekening houdt

met materiële welvaart en

alle schaarse en

niet-schaarse goederen.

(= Brede welvaart)

Informele sector

Wettelijk en onwettelijk economische activiteiten die niet in de cijfers, zoals het bbp tot uitdrukking komen (vrijwilligerswerk, zwart werk). 

In ontwikkelingslanden is de informele sector relatief groot. 

Aan de slag

Opdr. 13.22, 10 minuten

Vrije tijd

Keynes voorspelde dat we in 2030 een werkweek van 15 uur zouden hebben. 

In vergelijking met 1975 heeft men gemiddeld 3 uur minder vrije tijd. 

Gek want; Werknemers geven aan liever vrije tijd te hebben dan een hoger inkomen. 

Keynes ging alleen van consumptie uit, maar hield geen rekening met ruilen over tijd. (inkomen voor pensioen)

Welvaart ervaren aan

Kwaliteit overheidsvoorzieningen zoals 

• Infrastructuur
• Onderwijs
• Sociale zekerheid
• Gezondheidszorg

Risico en veiligheid --> corruptie 

Welvaartsbeleving

Verschilt per persoon en is subjectief. 

Zaken die mensen verschillend beleven: 

• Risico's, overheidspaternalisme, ongelijkheid en milieu. 
• Kunnen de welvaart negatief beïnvloeden. 

Wat is ongelijkheid?

We hebben het over economische ongelijkheid. Twee soorten:

1. Inkomensongelijkheid (hoeveel je verdient)
   
2. Vermogensongelijkheid (hoeveel er op je bank staat)

Nadelen ongelijkheid

Het is niet eerlijk (etisch aspect, rechtvaardigheidsgevoel)

Mensen met gelijke economische positie in een land met een schevere economische verdeling ervaren minder welvaart

Ongelijkheid is nadelig voor de hele economie

Aan de slag

Opdr. 13.20 en 13.21

7 minuten

Toetje

Opdracht 13.19

Blz. 34

Einde les

Alternatieven voor het meten van welvaart

Groene bbp 

Human Development Index

World Happiness Report

Duurzame ontwikkelingsdoelen

Bruto Nationaal Geluk

--> Enzovoort. 

Groen BBP

   Bruto Binnenlands Product 

- kosten van milieuvervuiling 

- kosten uitputten grondstofvoorraden 

= Groen BBP 

HDI (Human Development Index)

Een ranglijst van landen in de mate van welvaart. 

Indexgetal tussen de 0 en 1. 

HDI meet méér dan het bbp, denk aan:

• Levensverwachting
• Onderwijs
• Het bbp zelf (dit is dus ook een onderdeel van de HDI)

In Nederland brede welvaart

CBS

8 thema's

• welzijn (onderdeel welvaart), materiële welvaart, gezondheid, arbeid en vrije tijd, wonen, samenleving, veiligheid en milieu. 
• Hoe is de brede welvaart verdeeld onder bepaalde groepen in de samenleving?

Brede welvaart

Brede welvaart verwijst naar de kwaliteit van leven, waarbij niet alleen materiële vooruit-gang (BBP) wordt meegenomen, maar ook:

• welzijn
• sociale vooruitgang
• inkomensgelijkheid
• vrije tijd
• gezondheid
• onderwijs
• goede kwaliteit van de leefomgeving

Aan de slag

Opdr. 13.23

Risico (verzekering) - Welvaart

Mens van nature risicoavers.

Oververzekeren

• Premies zijn hoog.
• Je ontvangt niet meer schadevergoeding als er iets gebeurd. 
• Verzekeringsverschillen zorgen voor welvaartsverschil

Overheidspaternalisme

De overheid corrigeert gedrag.

• Sommigen vinden dit prettig, anderen vinden het inperking van keuzevrijheid. 

Externe effecten beïnvloeden

• Belastingen, subsidies, wetgeving en campagnes. 

Effecten die niet in de kostprijs (opgeofferde waarde KANO) zitten.

Kunnen positief en negatief zijn. Staan in relatie met begrip maatschappelijke kosten; totale waarde van opoffering plus externe effecten

Milieu

Groot onderwerp in het welvaartsdebat. 

Doel: streven naar evenwichte en duurzame economische groei. 

- Milieudruk en inkomen per hoofd

- Omslag punt

Arme landen

Economische groei zorgt voor minder illegale praktijken (houtkap en stroperij).

Rijke landen

Mensen gaan zich bekommeren om hun leefomgeving. Willen duurzamer leven. 

Bbp juiste maatstaf?

Na een milieu ramp neemt het bbp toe --> er worden productiemiddelen ingezet om de schade te herstellen. 

Groene bbp

• Bbp - de geschatte waarde van schade aan het milieu + de geschatte waarde van verbetering van milieu. 

Hoe meten we welzijn?

Nog lastiger dan welvaart. 

Waar wordt naar gekeken?

• Levensverwachting

Wordt veroorzaakt door: voeding, huisvesting, gezondheid, leefomgeving en vrije tijd. 

Heeft een hoog subjectief karakter

Samenhang welvaart en welzijn

Oorzaak en gevolg. 

Een hogere welvaart zorgt voor meer welzijn, maar ook andersom. 

Economische groei betekent een hogere welvaart, maar niet altijd welzijn. Vanaf een punt zijn vooral de niet-schaarse goederen de factoren die de groei van ons welzijn bepalen. 

Inkomensongelijkheid in Nederland

De macht der Rijken !