Koude oorlog

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Koude oorlog

Planning 

Koude Oorlog 

IJzeren gordijn en 

Berlijnse muur

Leerdoel 1 en 2

Verenigde Staten

• Democratie

• Kapitalisme

• Vrijheid
  
  
• Vrijemarkteconomie

Sovjet-Unie

• Dictatuur

• Communisme

• Planeconomie

• Gelijkheid, maar...

Verdeling van Duitsland

• Duitsland (tijdelijk) niet meer zelfstandig
  

• Vier bezettingszones onder leiding van: Frankrijk, Engeland, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten
  

• Ook Berlijn wordt in 4 zones verdeeld

• Reizen tussen bezettingszones is geen probleem

Start 

Koude Oorlog

• Geen gezamelijke vijand meer: Hitler is verslagen

• Stalin krijgt steeds meer communistische invloed in delen van Oost-Europa
  

• De VS hebben een atoombom (angst bij de SU)
  

Koude oorlog

• Er wordt niet meer gepraat

• Steeds minder vertrouwen tussen de landen

• Geen oplossing voor Duitsland en Berlijn

• Ontstaan van twee machtsblokken in Europa

Invloedssferen

Verdeling van Europa:

• Gebied dat jij hebt veroverd op de Duitsers, daar heb jij invloed

• Jij mag bepalen wat in dat gebied gebeurt (economie, politiek)
  
  

• De ander mag niet ingrijpen in dat gebied, ook al zie je er van alles gebeuren waarmee je het niet eens bent.

IJzeren Gordijn scheidt de twee gebieden

Aan de slag!

Maak opdracht 1 tm 7 van 5.2

Kijk 5.1 na

Koude Oorlog

• Koude/kille relatie tussen beide landen

• Geen echte oorlog tussen beide landen

• Wel oorlog tussen sommige van hun bondgenoten

• Grote spanningen en angst in de wereld

Koude oorlog

• Beide landen hebben veel kernwapens
  

• Er ontstaat een wapenwedloop

• Beide landen geloven in hun eigen systeem

• Beide landen willen hun eigen systeem in de wereld verspreiden

Het westen

Europa lag in puin na de oorlog

Amerika beloofde hulp door geld te geven: De Marshallhulp

Je kreeg dit geld alleen onder één voorwaarde: 

Je mocht niet  communistisch  worden, zoals de Sovjet Unie

Zo kwamen landen in het westen onder Amerikaanse invloed

Marshallhulp 

Door de Marshallhulp nam de welvaart (het geld dat je kunt besteden) toe:

• Landen en mensen kozen nu minder snel voor de kant van de communisten.
• Steeds meer mensen voelde zich aangetrokken tot het kapitalisme 

NAVO

Warschaupact

Manier van verdediging 

Samenwerking

Oprichting NAVO 1949:

• Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO)
  
• Militair bondgenootschap tussen de Westerse landen

Oprichting Warschaupact 1955:

• Militair bondgenootschap van de Sovjet-Unie
  

• Tegenhanger van de NAVO

Warschaupact

Navo

Communisme

Kapitalisme

Sovjet Unie

VS

Planeconomie

Vrije markteconomie

Westblok

Oostblok

Berlijnse Muur

• Ruzie over Berlijn loopt hoog op

• Stalin wil West-Berlijn toevoegen aan de Sovjet-zone

• Westelijke bezettingszones steeds meer één gebied
  
  
• Mensen probeerden van Oosten naar West te vluchten

Berlijnse Muur

• Stalin blokkeert alle aanvoerwegen naar West-Berlijn om zo de stad tot overgave te dwingen: Blokkade van Berlijn
  

• Het Westen gaat West-Berlijn via de lucht bevoorraden: de luchtbrug

• Een jaar lang landt er iedere 3 minuten een vliegtuig in West-Berlijn
  

Waarom een muur?

• Veel inwoners van Oost-Duitsland willen weg.
  

• De grens (IJzeren Gordijn) tussen Oost- en West-Duitsland is dicht
  

• De grens tussen Oost- en West-Berlijn is wél open
  

• West-Berlijn is volgens de Sovjet-Unie 'de etalage van het kapitalisme'.

De grens tussen Oost- en West-Duitsland (het IJzeren Gordijn) is afgesloten: reizen tussen het kapitalistische Westen en het communistische Oosten, is zonder de juiste papieren vrijwel onmogelijk...

...maar de grens tussen Oost- en West-Berlijn is nog gewoon open! Je kan dus van Oost- naar West-Berlijn lopen, daar de trein pakken en naar het vrije Westen afreizen!

Eigenlijk gek, want ook deze grens is het IJzeren Gordijn.

Kaartje IJzeren Gordijn

Foto IJzeren Gordijn

 IJzeren Gordijn

Conrad Schumann hield als Vopo (Oost-Duitse politie) op 15 augustus 1961 toezicht bij de kruising van de Ruppiner en de Bernauer Straße. Schumann had al een aantal malen op de prikkeldraadversperringen gestapt om te controleren of ze goed lagen en waagde in een onbewaakt ogenblik de sprong over het prikkeldraad, waarbij hij zijn machinepistool liet vallen en hij zette het op een rennen naar een West-Berlijns politiebusje dat net over de grens stond.

Fotograaf Peter Leibing nam van hem een foto op het moment hij over het prikkeldraad sprong. Deze foto van Schumann werd wereldberoemd. Schumann werkte na zijn vlucht in Beieren bij het automerkbedrijf Audi als machinezetter. Hij pleegde zelfmoord op 20 juni 1998. De reden hiervoor is dat hij bang bleef voor wraak van de Stasi. Zelfs na de val van de muur bleef hij bang voor wraak van ex-Stasileden.