HC2-VWO6-Nederlanden in opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

'De Republiek ontstaat'

14 september 2020

Hoorcollege Geschiedenis

Hoorcollege Geschiedenis

- 1 hoorcollege per week

- 1 verdiepingsles per week

- geen devices tijdens het hoorcollege

- zèlf aantekeningen maken

- vragen aan het eind van het uur

Lesdoel

Waardoor resulteerde de Opstand in het ontstaan van de Republiek, 1572-1588?

Waar waren we gebleven?

Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden?

- politieke oorzaak: macht van de adel wordt aangetast

- godsdienstige oorzaak: kettervervolgingen

- economische oorzaak: belastingen/armoede

Filips de Goede 

Willem van Oranje

                                                            - 1533 in Duitsland geboren

                                                            - Protestantse opvoeding 

                                                            - Erft in 1544 prinsdom                                                                                        Orange en bezittingen in de                                                                              Nederlanden       

                                                            - Verplichte verhuizing naar het hof                                                                     van Karel V (Brussel) 

                                                            - Overgang naar katholicisme                         

   Karel V 

 Karel V

Willem van Oranje werd geboren als oudste zoon van Willem de Rijke, graaf van Nassau, en Juliana van Stolberg.

Willem van Oranje

Karel V 

Karel V

-Wordt een van de belangrijkste edelen aan het hof van Karel V

- Wordt door Filips II benoemd tot stadhouder van  Holland, Zeeland en Utrecht

-Door het optreden van Filips II in de Nederlanden  wordt relatie slechter
-Willem vlucht naar Dillenburg
-Vandaaruit stuurt hij de opstandelingen aan (start Nederlandse Opstand, 1568)

Toen hij elf jaar was, erfde hij het prinsdom Orange en kwam hij aan het hof van Koning Karel V. Hij was zo populair bij de koning dat deze bij zijn aftreden leunde op Willems schouder. Tegen zijn zoon en opvolger Filips II zei de koning: ‘Houd deze jongeman in ere, hij kan je waardevolste raadgever en steun zijn'. Niemand vermoedde toen dat Willem en Filips aartsvijanden zouden worden ...

Karel V 

Karel V

Toen hij elf jaar was, erfde hij het prinsdom Orange en kwam hij aan het hof van Koning Karel V. Hij was zo populair bij de koning dat deze bij zijn aftreden leunde op Willems schouder. Tegen zijn zoon en opvolger Filips II zei de koning: ‘Houd deze jongeman in ere, hij kan je waardevolste raadgever en steun zijn'. Niemand vermoedde toen dat Willem en Filips aartsvijanden zouden worden ...

Willem van Oranje

Karel V 

Karel V

- Tot 1572 veel tegenslagen

- Omslag door inname Den Briel (Watergeuzen)

-Willem krijgt veel meer aanhangers en wordt gekozen tot stadhouder (leider van de opstand)

-Willem kiest vanuit tactisch oogpunt voor een propaganda-oorlog

Karel V 

Karel V

In 1571 werd in Antwerpen een imposant standbeeld van Alva onthuld. Op deze prent wordt flink de spot met dat beeld gedreven. Alva vertrapt als een heuse tiran Gerechtigheid, Waarheid, een Wees en een Weduwe. Legers beheersen het land. Maar wie komt daar - van rechts - aangereden? Willem van Oranje! Ondertussen roven geuzen (herkenbaar aan hun bedelnappen) hun harten terug uit de sokkel van het beeld. Links en rechts van Alva: de tijd en de duivel.
Op de achtergrond een landschap verminkt door oorlog

Het Wilhelmus

Mooi voorbeeld van propaganda:

Wilhelmus van Nassouwe

ben ik, van Duitsen bloed,

den vaderland getrouwe

blijf ik tot in den dood.

Een Prinse van Oranje

ben ik, vrij, onverveerd,

den Koning van Hispanje

heb ik altijd geëerd.

Succes: Het ontzet van Leiden (1574) vv

Karel V 

Karel V

De belegering van steden om hen tot overgave te dwingen bracht de Spanjaarden begin jaren zeventig succes.
(zie bijvoorbeeld Haarlem.)

Bij Alkmaar slaat het om en ook Leiden komt niet in handen van Alva, mede doordat de dijken door de Watergeuzen worden doorgestoken en de Spaanse soldaten moeten vluchten.
Gevolg: De Spanjaarden geven het gewest Holland op.

Mislukking: Pacificatie van Gent (1576) 

Reden: de Spaanse Furie

Doel: alle 17 gewesten verenigen
Eis: Spaanse troepen moeten weg
Afspraken:

• Holland/Zeeland calvinistisch
• De rest katholiek
• Iedereen laat elkaar met rust. Dit mislukt.

Karel V 

Karel V

l

Succes: Alteratie van Amsterdam (1578) vv

- Amsterdam sluit zich als laatste stad van Holland, zonder bloedvergieten aan bij de opstandelingen, na dit jaren uit angst tegengehouden te hebben

Karel V 

Karel V

Karel V 

Karel V

Unie van Utrecht (1579)

-Reactie op de Unie van Atrecht

-Doel: Spanjaarden verdrijven en gezamenlijke afspraken maken over defensie, belasting en godsdienst

-Eerste stap naar onafhankelijkheid

Plakkaat van Verlatinghe vv

-In 2018 verkozen tot belangrijkste 
symbool van Nederland

-8 van de 17 gewesten
zweren Filips II af als koning. Dit

als reactie op de vogelvrijverklaring 

van Willem van Oranje

-Geen onafhankelijksheidsverklaring

Karel V 

Obama zal weten dat de Amerikaanse Founding Fathers gretig lazen over de Nederlandse Revolutie, onder andere door de vele heruitgaven van de drie geboortepapieren in hun tijd. In de woorden van Benjamin Franklin: 'In de liefde voor vrijheid en de moed in de verdediging ervan, is Holland ons voorbeeld geweest.'

Een onzekere toekomst

Karel V 

Karel V

-Zoektocht naar vervanger van Filips II

-1584 moord op Willem van Oranje

- Val van Antwerpen (1585)

- Geschikte vervanger wordt niet gevonden

Normaal gesproken zou Willem van Oranje in Breda begraven zijn, ware het niet dat deze stad was bezet door de Spanjaarden. Zodoende werd Van Oranje begraven in de Nieuwe Kerk in Delft. Sindsdien vinden alle leden van het Nederlandse Koninklijk Huis hier hun laatste rustplaats.

De Republiek der 7 Verenigde Nederlanden

-De noordelijke Nederlanden besluiten zonder vorst verder te gaan en worden een republiek (1588). Zeer uitzonderlijk.

Meevallers:
- De Spaanse Armada wordt verslagen (1588) vv

- Amsterdam groeit uit tot een wereldstad, onder andere door de val van Antwerpen

Karel V 

Karel V

Vrede van Münster (1648)

In 1596 erkennen Frankrijk
en Engeland de Republiek.

In 1648 doet Spanje dat ook.
(Einde aan 80 jaar oorlog)

Karel V 

Karel V