Elektriciteit en veiligheid

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 2

Elektriciteit

Elektriciteit

Hoofdstuk 5 lesmap beheersen van apparatuur deel 2

Doelen: Deelnemer kan

1.  Kan kernbegrippen toelichten wisselstroom, gelijkstroom krachtstroom etc.
2. Kan minimaal 3 gevaren van electriciteit benoemen
3. Uitleggen hoe deze beheerst worden
4. Kan kosten van stroomverbruik berekenen

Aanname

Deelnemer heeft al NEN 3140 training gehad

Deelnemer werkt dagelijks met stroom (op het werk en thuis)

Wat wil je nog leren over electriciteit?

Wissel- en gelijkspanning 1

Wissel- en gelijkspanning 1

Geef 2 voorbeelden van bronnen die gelijkstroom leveren.

Huisinstallatie

2.2 Elekticiteit in huis

Dubbelgeïsoleerd

Wat betekenen de kleuren van de draden?

A

B

C

D

Aardedraad

Nuldraad

Fasedraad

Schakeldraad

Installatie thuis

• spanning 230 V wisselspanning (AC)
  
• frequentie 50 Hz (periode 1/50 s)
  
• per groep maximaal 16 A
  
• hoofdzekering 25 A (oud) of 35 A (nu) Van Enexis
• apparaten zijn parallel geschakeld (inductie/wasmachine)

Heb je weleens een elektrische schok gehad?
Hoe voelt een elektrische schok?

Gevolgen stroom door lichaam

0 tot 2 mA - Prikkelend gevoel - loslaten van de spanningsdraad is mogelijk

2 tot 10 mA - Spieren verkrampen in de onderarm - loslaten van de spanningsdraad moeilijk

10 tot 20 mA - Totale spierkramp - loslaten van de spanningsdraad is niet meer mogelijk

20 tot 30 mA - Ademnood - bij ontbreken van directe hulp is verstikking het gevolg

30 tot 100 mA - Ernstige ademnood - verstikking volgt meestal direct

Meer dan 100 mA - Meestal dodelijk

Wat zijn de 3 hoofdgroepen van gevaren van electriciteit?
en wat is de bijbehorende beveiliging?

Veiligheid thuis

• kabels zijn geïsoleerd
  
• stop / smeltveiligheid / (automatische) zekering
  
• aardlekschakelaar
  
• randaarde
  

Aanrakingsgevaar

Apparaat staat onder stroom aan de buitenkant.

Oorzaak?

Gevolg?

Beveiliging?

Hoe kun je aan de buitenkant zien of een stopcontact geaard is?

Aardlekschakelaar 

Aardlekschakelaar

• Aardlekschakelaar vergelijkt Ingaande een uitgaande stroom.
• Als het verschil (= lek) groter is dan 30 mA wordt de stroom uitgeschakeld. 
  
• Elke maand testen. Hoe?

Geen randaarde

Zonder randaarde

• door een storing maakt fasedraad contact met de buitenkant
  
• op de buitenkant staat dan 230 V
  
• als je de wasmachine aanraakt krijg je een schok
  

Randaarde

bruin en blauw zijn verbonden met de motor, verwarming, ….

randaarde is verbonden met de buitenkant

Werking randaarde

door eens storing komt de buitenkant onder spanning te staan

door de randaarde lekt er stroom weg

aardlekschakelaar schakelt de stroom uit

In de les / Huiswerk

Wat is kortsluiting?
incl gevaren.

Kortsluiting

Er loopt stroom buiten het apparaat om.

De stroom neemt een kortere weg.

Kortsluiting 1

Kortsluiting 2

Gevaren kortsluiting

• Er loopt veel meer stroom dan normaal, omdat...
• minder weerstand.
• Stroom geeft warmte af
• Kans op brand

Enkele isolatie

Dubbele isolatie

Dubbele isolatie

Overbelasting

Slechte contacten

Brand door oververhitting

Bedenk minimaal 3 redenen waardoor er thuis/op het bedrijf er brand zou kunnen ontstaan door overbelasting.

Denk aan 

Haspel, wietplantage, lampen, motoren

Beveiliging tegen oververhitting

• Dikkere kabels als er meer stroom door heen moet
• Haspels afrollen
• Niet te zware apparatuur kunnen plaatsen/aansluiten door andere steckers/vittingen
• Zekeringen(op de apparatuur en in de meterkast)

Zekering of smeltveiligheid

maximaal 16 A thuis

Krachtstroom 25 A

Oud

Nieuw

Smeltveiligheid

Smelt door / slaat af als de stroom groter wordt dan de aangegeven grootte (meestal 16 A)

Twee oorzaken: 

1. Kortsluiting (fasedraad maakt direct contact met de nuldraad)
   
2. Overbelasting (teveel apparaten aangesloten op één groep)
   

installatie automaat

Overbelasting

Kortsluiting

Opfrissen van vorige les

Electriciteit

Noem de 4 belangrijkste veiligheden bij het werken met elektriciteit.

Gevaar elektriciteit extra bij werken met water op de machines 

• Machines (motoren, weegschalen etc.) worden vaak beschermd tegen water.
• Mate van bescherming is afhankelijk van de situatie.
• Mate van bescherming wordt aangeduid met IP en 2 getallen
• 1e getal geef bescherming tegen stof en 2e getal tegen water

Meest toegepast is IP 65

Hoe is dan de bescherming?

Wat is hier de IP; de spanning en de Amperes?

Watt

Ohm

Ampere

Volt

Vermogen P

Stroomsterkte I

Spanning U

Weerstand R

Grootheden en eenheden

Vermogen (P)                                                      Watt (W)

Stroomsterkte (I)                                                 Ampere (A)

Spanning (U)                                                          Volt (V)

Weerstand (R)                                                        Ohm (Ω)

Stroomformules

P = U * I

U = I * R

Hoe bereken je de kosten van stroomverbruik?

Kosten in kWh

Aantal kWatts van de apparaten die  aanstaan optellen en vermenigvuldigen met het aantal uren en de kostprijs/kwh

1 stofzuiger 2000W, 3 lampen van 80 Watt en een tv van 500 W branden 3 uur. 1 kWh kost 0,20€ Wat zijn de kosten als deze 3 uur branden?

Berekenen of een "zekering" er uit vliegt.

P = U * I

Tel het vermogen op in kW

De spanning is standaard 230 V.

Bereken I en vergelijk deze met de grootte van de zekering (16A)

BBL N3 gaat gourmetten. 3 Gourmets van 800 Watt. Zekering van 16 Ampere.
Blijft het licht branden?

Uitvallen hoofdzekering thuis

• De hoofdzekering van (standaard) 35 Ampere valt onder verantwoordelijkheid van Enexis.
• Hoe kan het dat deze er uitvliegt, terwijl de zekeringen van 16 Ampere er in blijven?
• Oplossing als dit vaker voorkomt?
• Kosten?