2bka Lezen §5 Hoofd- en bijzaken les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, havo
• Leerjaar 2

Welkom bij Nederlands!

Bij Nederlands

Welkom

Ga rustig zitten volgens de plattegrond.  Geen discussie. 

Leg je iPad, boek, schrift en pen voor je. Log alvast in op deze LessonUP.  

• Lees het groene blokje theorie
  op blz. 30/31.

§5 Hoofd- en
bijzaken

Cursus 1

Meer dan lezen

Wat is echt belangrijk in een tekst?

Je gaat zo een van de twee korte teksten lezen. Je kiest een van deze twee:

📘 één over het veld van SC Cambuur

📘 één over het Friese paard in het Landbouwmuseum

Daarna geef je antwoord op twee vragen: 

• Wat is de hoofdzaak – waar gaat het écht om?
• Wat zijn de bijzaken – welke dingen zijn extra, maar niet het  belangrijkste? Schrijf je antwoorden in je schrift. 

SC Cambuur deelt prijs voor beste grasmat

Het veld van SC Cambuur is samen met dat van ADO Den Haag uitgeroepen tot het beste veld van de Keuken Kampioen Divisie. Beide clubs kregen een gemiddelde score van 4,53 op 5 van aanvoerders van uitspelende teams.

Voor Cambuur is het een bijzondere prestatie: sinds 2024 speelt de club in het nieuwe stadion op natuurgras in plaats van kunstgras. Volgens de spelersvakbond VVCS, die de prijs uitreikt, werpt die keuze nu al zijn vruchten af. Kunstgrasvelden eindigden namelijk pas vanaf plek elf in de ranglijst.

De prijs wordt jaarlijks toegekend aan de clubs met het best beoordeelde veld. Wekelijks geven aanvoerders hun oordeel over het veld waarop ze gespeeld hebben, van 1 (slecht) tot 5 (uitstekend).

De prijs wordt jaarlijks toegekend aan de clubs met het best beoordeelde veld. Wekelijks geven aanvoerders hun oordeel over het veld waarop ze gespeeld hebben, van 1 (slecht) tot 5 (uitstekend).

Cambuur maakte in 2024 in het nieuwe stadion de overstap van kunstgras naar natuurgras: ‘Een keuze die nu al zijn vruchten afwerpt’, schreef de VVCS op de site. 'Kunstgrasvelden blijven duidelijk achter in de beoordeling en zijn pas vanaf plek elf terug te vinden.'

Hoe werkt deze prijs?

Alle aanvoerders van de uitspelende Eredivisie- en KKD-clubs geven wekelijks hun beoordeling van het veld waarop ze gespeeld hebben door aan de voorzitter van de VVCS, Evgeniy Levchenko. Dit doen ze middels een bericht met de waardering van één (slecht) tot en met vijf (uitstekend) voor het veld waarop zij gespeeld hebben.

Friese paarden schitteren in vernieuwd Fries Landbouwmuseum

Op 16 mei 2025 is het Fries Landbouwmuseum in Leeuwarden heropend met een speciale tentoonstelling: 'De Wereld van het Friese Paard'. 

Deze expositie vertelt het verhaal van het iconische Friese paard, ook wel de 'zwarte parel van Friesland' genoemd. De opening werd gevierd met een optocht van veertien Friese paarden door de stad, begeleid door de Fryske Quadrille. Bezoekers kunnen vanaf half juni de tentoonstelling ook virtueel beleven.

Startopdracht

Opdracht:

Wat is echt belangrijk in een tekst?

Wat is de hoofdzaak van het artikel– waar gaat het écht om?

Wat zijn de bijzaken – welke dingen zijn extra, maar niet het belangrijkste?

A. 

B. 

Verzin een nieuwsbericht van 5 zinnen, alsof jij een verslaggever bent! Gebruik één duidelijke hoofdzaak (waar gaat het echt om?) Voeg minstens twee bijzaken toe (leuke weetjes of details)

Bedenk een titel die past bij jouw artikel

💡 Extra uitdaging: Gebruik beeldtaal (bijv. "het gras lag er strakker bij dan ooit", of "de zwarte parels paradeerden trots door de stad").

Lees de tekst in het kruisje en beantwoord de vragen in je schrift. 

Wat is de hoofdzaak?
En wat is de bijzaak?

Deel je
nieuwsbericht

• 
  
• Je kunt onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken in een tekst.

Lesdoelen

In deze les:

• De stof van Lezen
  paragraaf 1 t/m 4 herhalen.
• Hoe kun je onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken in een tekst?
• Opdracht 1 en 2 samen maken (en nakijken).
• Opdracht 3 t/m 5 zelfstandig maken.
• Gezamenlijk afronden.

Tegenstellend verband

Chronologisch verband

Opsommend verband

Toelichtend verband

Lisanne miste haar trein, maar kwam toch op op tijd voor haar sollicitatiegesprek

Eerst moet het gehakt bakken, daarna de groenten toevoegen en dan kan de saus worden gemaakt.

Ik heb een kat, konijn, hamster en een hond.

Ellie had de inbraak bij de buren niet gehoord. Ze sliep namelijk niet thuis.

Ik speel elk weekend games, zoals GTA, Fifa en Mario Kart.

"Vorig jaar sportte ik drie keer in de week, maar daar heb ik nu geen tijd meer voor."

Uitlegfilmpje!

De belangrijkste informatie in een tekst of een video noem je hoofdzaken.
Wat niet zo belangrijk is, noem je een bijzaak.
Een bijzaak is een toelichting (meer informatie
of uitleg) of een voorbeeld. 

Signaalwoorden waaraan je kunt zien dat er een toelichting of een voorbeeld volgt, zijn: zo, onder andere, dat wil zeggen, je moet daarbij denken aan, met andere woorden, neem nou, bijvoorbeeld en zoals.

Hoofd- en bijzaken

Zo vind je hoofdzaken: 

• De hoofdzaken van een tekst of video vind je vaak in de inleiding of in het slot.
• Hoofdzaken vind je ook in de kernzinnen. Vaak is de kernzin van een alinea de eerste of de laatste zin.

opdracht 1

Lees tekst 1 oriënterend.

• Welke tekstsoort is tekst 1?
• e-mail, mail
• Wat is het onderwerp?
• stageafspraken 
• Hoeveel alinea’s heeft de tekst?
• 4
• Wat is het belangrijkste doel van de tekst?  instrueren 

opdracht 1

Lees tekst 1 precies

• Welke zin in de inleiding geeft aan waarover de tekst gaat?
• de derde zin
• Onderstreep in elke alinea de kernzin.
• Aan welk signaalwoord in de tweede alinea kun je zien dat er voorbeelden volgen?
• zoals

opdracht 1

• Aan welk signaalwoord in de derde alinea kun je zien dat er een uitleg volgt?
• Zo
• Wat zijn hoofdzaken? Noteer alle goede antwoorden.
• A afspraken over werktijden en B je krijgt werkkleding om herkenbaar te zijn.

opdr.2

afgelegen plaatsen

bewegingen in het zeewater

de vraag

in die tijd, toen

tijdperken van tien jaar

verlangen naar vroeger

zeestromingen

het verzoek

nostalgische

destijds

decennia

uithoeken

Wat?	Cursus 1 Meer dan Lezen: §5 Hoofd- en bijzaken. Opdracht 2, 3, 4 en 5 op blz. 31-33.
Hoe?	Zelfstandig. Werk de antwoorden uit in je schrift.
Hulp	De theorie in deze LessonUp en de uitleg op blz. 31.
Tijd	Tien minuten.
Waarom?	Om te oefenen met het herkennen van hoofd- en bijzaken.
Klaar?	Werk alvast verder aan opdracht 7 op blz. 35.

Maken

• Je hebt de stof van Lezen periode 1 herhaald.
  
• Je kunt onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken in een tekst.
  
• Je kunt bepalen wat de kernzin van een alinea is.

Lesdoelen