Je bent wat je eet. Les 1.

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Wat gaat het om? Thema 7 dus.

Voeding en vertering. Planning

Werkpad in de portal - 6/7 Weken les en 3 Weken Missie/ uitdagingen en practicum!

Missie T6.

Doelen vandaag

Afsluiting en Samenvatten.

STREEFDATUM WEEK 5

Voedingsstoffen om te verbranden, mee te bouwen en te beschermen

Gezond eten

Doelen

•     Je deelt de verschillende voedingsstoffen in drie groepen in en je maakt onderscheid tussen essentiële en niet-essentiële voedingsstoffen.
•     Je noemt bouwstoffen, je benoemt waarvoor die in je lichaam worden gebruikt en je noemt voedingsmiddelen die bouwstoffen bevatten.
•     Je noemt brandstoffen, je benoemt waarvoor die in je lichaam worden gebruikt en je noemt voedingsmiddelen die brandstoffen bevatten.
•     Je noemt beschermende stoffen, je benoemt waarvoor die in je lichaam worden gebruikt en je noemt voedingsmiddelen die beschermende stoffen bevatten.

Doelen

• Je deelt de verschillende voedingsstoffen in drie groepen in.
• Je noemt bouwstoffen, je benoemt waarvoor die in je lichaam worden gebruikt en je noemt voedingsmiddelen die bouwstoffen bevatten.
• Je noemt brandstoffen, je benoemt waarvoor die in je lichaam worden gebruikt en je noemt voedingsmiddelen die brandstoffen bevatten.
• Je noemt beschermende stoffen, je benoemt waarvoor die in je lichaam worden gebruikt en je noemt voedingsmiddelen die beschermende stoffen bevatten.

Doelen

• Je deelt de verschillende voedingsstoffen in drie groepen in.
• Je noemt bouwstoffen, je benoemt waarvoor die in je lichaam worden gebruikt en je noemt voedingsmiddelen die bouwstoffen bevatten.
• Je noemt brandstoffen, je benoemt waarvoor die in je lichaam worden gebruikt en je noemt voedingsmiddelen die brandstoffen bevatten.
• Je noemt beschermende stoffen, je benoemt waarvoor die in je lichaam worden gebruikt en je noemt voedingsmiddelen die beschermende stoffen bevatten.

Doelen

• Je beschrijft een gezond voedingspakket met de Schijf van Vijf.
• Je legt uit waarom de energiebehoefte voor ieder mens verschilt.
• Je legt de gevolgen van te veel, te weinig en verkeerde voeding uit.

Doelen

•  Je beschrijft een gezond voedingspakket met de Schijf van Vijf.
•  Je legt uit waarom de energiebehoefte voor ieder mens verschilt.
• Je legt de gevolgen van te veel, te weinig en verkeerde voeding uit.

Doelen

•  Je beschrijft een gezond voedingspakket met de Schijf van Vijf.
•  Je legt uit waarom de energiebehoefte voor ieder mens verschilt.
• Je legt de gevolgen van te veel, te weinig en verkeerde voeding uit.

Verklaar even verschil tussen Blauw en Wit met Doelen gezond eten.

BLAUW: Verklaart het verschil

Wit: Legt uit het verschil

Voedingstoffen (vitamines uitleg)

Eiwitten zijn belangrijk als onderdeel van cellen. Daarnaast helpen eiwitten om cellen met elkaar te laten communiceren en samenwerken, zodat alle processen goed verlopen. Eiwitten bestaan uit verschillende aminozuren. Deze aminozuren vormen samen een lange ketting: een eiwit of proteine.

Zeer belangrijk en essentieel!

Vetten worden gebruikt als bouwstof en als brandstof. Ze zijn belangrijke bouwstenen van de celmembraan, het vliesje rond de cel. Zenuwcellen hebben nog een extra laag vet, dus voor jouw zenuwstelsel zijn vetten extra belangrijk.

Mineralen zijn stoffen die in kleine hoeveelheden in ons voedsel zitten, zoals sommige metalen. Ze zijn nodig voor het lichaam als bouwstof en als beschermende stof. Mineralen die als bouwstof worden gebruikt zijn bijvoorbeeld ijzer en calcium. Calcium is een belangrijk bestanddeel van bot. IJzer is een bouwstof voor rode bloedlichaampjes die zuurstof vervoeren.

`Water is nodig voor de vloeistof in cellen en rondom cellen. Water is ook een transportmiddel. Het is een belangrijk bestanddeel van bloed. Bloed transporteert voedingsstoffen, afvalstoffen, hormonen, vitamines en mineralen van en naar de cellen.

Koolhydraten worden door planten gemaakt. Alle suikers, zoals glucose en fructose, zijn koolhydraten. Glucose wordt door planten gemaakt bij de fotosynthese. Fructose vind je veel in fruit. Zetmeel hoort ook bij de koolhydraten. Zetmeel is eigenlijk een hele slinger van suikerdeeltjes. Die worden eerst losgemaakt en daarna verbrand. Voedingsmiddelen waar veel zetmeel in zit, zijn aardappelen, brood en pasta. Snoep en koek, maar dus ook vruchten, bevatten veel suikers.

Gezond door vitamines en mineralen

Beschermende stoffen zijn stoffen die je lichaam nodig heeft om goed te kunnen werken. Als je lichaam niet meer goed werkt, kun je ziek worden. Vitamines en mineralen zijn beschermende stoffen.

Vetten vind je in olie, margarine en noten.

Vezels

Essentiële stoffen

De voedingsstoffen in je voeding houden je lichaam gezond. Voedingsstoffen die je echt nodig hebt, maar alleen via je voeding kunt binnenkrijgen noemen we de essentiële voedingsstoffen. Er zijn ook voedingsstoffen die je zelf maakt of voedingsstoffen die makkelijk door een andere voedingsstof kunnen worden vervangen. Dit zijn de niet-essentiële voedingsstoffen. 

Voedingsvezels zijn geen voedingsstoffen. Toch zijn ze heel belangrijk. De spieren in je darm moeten hard werken om de sterke vezels aan te kunnen. Hierdoor wordt je eten gekneed en verteer je het eten dus beter. Vezels zorgen ook voor een goede ontlasting. Voedingsvezels komen voor in groente, fruit en volkorenbrood.

groepen voedingsstoffen

voedingsstoffen

brandstof

bouwstof

beschermende stof

koolhydraten, vetten

koolhydraten, eiwitten, vetten

mineralen, water

vitaminen

mineralen

Functie Bouwstoffen.

Herstellen

Beschadigde cellen worden hersteld door bouwstoffen. Heb je een kras op je huid? Dan komt er eerst een korstje op. Daarna komen er nieuwe huidcellen.

Groeien

Je groeit doordat je meer cellen aanmaakt.

 Anvullen

Je cellen mogen niet teveel water verliezen. Maar je verliest wel vocht bij het zweten, plassen en uitademen. Door te drinken zorg je voor voldoende vocht in je lichaam.

Onderhouden

De hele dag door sterven er cellen af die worden vervangen door nieuwe cellen. Zo vernieuwen de mineralen calcium en fosfor je botcellen, en maakt het mineraal ijzer rode bloedcellen aan.

Bouwstoffen binnenkrijgen

(Mineraal)

(Mineraal)

(Mineraal)

(Mineraal)

Wat zijn geen bouwstoffen?

1. Eiwitten
2. Mineralen
3. Vitaminen
4. Vetten

Wat doen bouwstoffen?

1. Ze worden opgeslagen
2. Ze zijn nodig voor de groei en ontwikkeling
3. Ze leveren energie
4. Ze beschermen je lichaam

Mineralen zijn ook bouwstoffen

1. waar
2. niet waar

bouwstoffen bevat?

1. eiwitten, mineralen en vitaminen
2. eiwitten, water en mineralen
3. eiwitten, water en vitaminen
4. mineralen, water en vitaminen

Brandstoffen leveren op energie

Koolhydraten (alle suikers)       en vetten        !

Soms ook Eiwitten...maar.

Wist je dat.....

Ze leveren energie op!

Eiwitten kun je ook verbranden, maar dat is lastiger voor je lichaam en levert afvalstoffen op die niet zo gezond zijn. Daarom worden ze niet tot de brandstoffen gerekend.

Koolhydraten kunnen snel en makkelijk door je lichaam worden verbrand

 vetten kosten meer moeite. In vetten zit wel weer veel energie, en je kunt vetten makkelijk opslaan. Toch is het voor een gezond dieet beter om de meeste energie uit koolhydraten te halen.

Te veel suiker can ook geconverteerd worden naar vet???????????? Dit klopt!

Zijn beide brandstoffen!

Wat doen brandstoffen?

1. Ze worden opgeslagen
2. Ze zijn nodig voor de groei en ontwikkeling
3. Ze leveren energie
4. Ze beschermen je lichaam

Voorbeelden van brandstoffen zijn

1. Koolhydraten en Vetten
2. Koolhydraten en Zuurstof
3. Koolhydraten en Water
4. Vetten en Water

Hoe heet de laatste groep voedingsstoffen alweer?

Beschermende Stoffen

Vitamines en mineralen zijn beschermende stoffen. Beschermende stoffen zijn stoffen die je lichaam nodig heeft om goed te kunnen werken. Als je lichaam niet meer goed werkt, kun je ziek worden.

MISSIE TIPPIE

Als je een eigen recept gaat maken, moet je ook eventueel kunnen vertellen waarvoor het goed is. Gebruik deze handige schema om dat uit te vinden!!

wat is de functie van beschermende stoffen

1. beschermen tegen de hulk
2. niet ziek worden
3. niet een te hogen of lage bloeddruk te krijgen
4. niet verkouden zijn

beschermende stoffen zijn

1. mineralen en vitaminen
2. koolhydraten en eiwitten
3. mineralen en eiwitten
4. vitaminen en koolhydraten

Wat zijn voorbeelden van beschermende stoffen?

1. vitamine B en eiwitten
2. kalk en eiwitten
3. vitamine C en ijzer

De schijf van vijf

Groente en fruit bevatten vitamines, mineralen, koolhydraten en voedingsvezels.

Smeer- en bereidingsvetten bevatten vetten en vitamines.

Zuivel, noten, vis, peulvruchten, vlees en ei bevatten eiwitten, vitamines en mineralen.

Brood, graanproducten en aardappelen bevatten koolhydraten, voedingsvezels en vitamines. Kies voor volkorenproducten in plaats van witte producten.

Dranken bevatten water. Het beste is om water of thee zonder suiker te drinken.

vraag 1

In welke twee vakken van de Schijf van Vijf vind je de meeste brandstoffen?

vraag 2

In welke twee vakken van de Schijf van Vijf vind je de meeste bouwstoffen?

vraag 3

In welke vakken van de Schijf van Vijf vind je de beschermende stoffen?

Energie in voedingsmiddelen herkennen

Hoeveel energie heb je nodig?

De eenheid van energie is joule (J). In 100 ml siroop zit 153 kJ energie (kJ = kilojoule = 1000 joule). Eronder staat nog iets anders: 37 kcal. De calorie (cal) is een verouderde eenheid voor energie. In de wetenschap gebruiken ze de joule.