3.6 Het parlement

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

In NL worden de volgende mensen door de bevolking gekozen:

1. Tweede Kamer-leden, gemeenteraadsleden en Provinciale Staten-leden
2. Gemeenteraadsleden, de burgemeester en de minister-president
3. Leden van de Provinciale Staten, ministers en gemeenteraadsleden
4. Eerste Kamer-leden, Tweede Kamer-leden en leden van de Provinciale Staten

In NL stem je tijdens verkiezingen:

1. altijd op de lijsttrekker
2. op een partij
3. op 1 persoon van een partij
4. op de persoon die volgens jou premier moet worden

Actief kiesrecht betekent dat iemand:

1. zich verkiesbaar stelt bij de verkiezingen
2. het partijprogramma samenstelt
3. op de kandidatenlijst van een partij is geplaatst
4. bij verkiezingen zijn/haar stem mag uitbrengen

De Kiesraad maakte op 26 maart 2021 de officiële uitslag van de Tweede Kamerverkiezing bekend. Het opkomstpercentage was 78,7%. Van de 13.293.186 kiesgerechtigden brachten 10.462.677 personen hun stem uit. Van de 37 partijen die deelnamen aan de verkiezing behaalden 17 partijen voldoende stemmen voor een zetel in de Tweede Kamer

Bereken de kiesdeler

3.6 Het parlement controleert

lesboek bladzijdes 92 t/m 95

Leerdoel 

• Je kunt uitleggen wat het parlement is en uit welke delen het bestaat
• Je kunt uitleggen op welke manier het parlement macht uitoefent d.m.v. de 2 hoofdtaken
• Je kunt uitleggen hoe het parlement gekozen wordt 

Eerste Kamer 
75 zetels

Tweede Kamer 
150 zetels

Het Parlement         Staten-Generaal 

Eerste Kamer 
75 zetels

Tweede Kamer 
150 zetels

Het Parlement         Staten-Generaal 

3.5 Het Parlement controleert: De Tweede Kamer

Vak K

Tweede Kamer

• 150 zetels 
• Volksvertegenwoordigers
• Gekozen door middel van directe verkiezingen 
• 22 november 2023 laatste verkiezingen  geweest
• Stemt over elk wetsontwerp --> hiermee de hoogste macht
• Controleert of het kabinet zijn werk goed doet (3.5)

4HA

4HB

Coalitie en oppositie 

Fractie

Groep volksvertegenwoordigers die bij dezelfde politieke partij horen
Fractievoorzitter

Coalitie

Fracties van partijen die in de regering/het kabinet zitten 

Oppositie

Fracties van partijen die niet in de regering/het kabinet zitten

• 75 leden: worden gekozen door de leden van de Provinciale Staten --> getrapte verkiezingen/indirecte verkiezingen
  
• Beoordeelt of een wetsontwerp:
  

niet in strijd is met andere wetgeving, 

fouten bevat,  onduidelijk is.

• De Eerste Kamer keurt een wetsvoorstel alleen goed of af
  
• Vergaderen 1x per week, op dinsdag 

Indirecte verkiezingen

• Naar de stembus voor de provinciale staten
• Maart 2023 was de laatste keer
• Die gekozen mensen wijzen iemand aan die plaats neemt in de Eerste Kamer  

binnenhofonline.nl

Hoofdtaken hele parlement

1. Wetgevend

2. Controleren van het kabinet

!

Als een Tweede Kamer lid een wetsvoorstel maakt, noemen we dat ook het recht van initiatief 

!

Dit noemen we het recht van amendement

!

Dit noemen we stemrecht

1. Wetgevende taak

Stemrecht	Stemmen over wetsontwerpen. TK en EK
Budgetrecht	Recht om de rijksbegroting goed of af te keuren. TK en EK
Recht van initiatief	Recht om zelf wetsontwerpen in te dienen. TK
Recht van amendement	Recht om wijzigingen in een wetsontwerp aan te brengen. TK

Wetgevende taak 

Recht om vragen te stellen	Kamerleden mogen schriftelijk of in de Kamer vragen stellen aan het kabinet. TK en EK
Recht van interpellatie	Kamerleden mogen een minister met spoed naar de Kamer laten komen. TK en EK
Parlementaire enquête	Kamerleden mogen een onderzoek starten naar een onderdeel van het regeringsbeleid. TK en EK
Motierecht	Door het aannemen van een motie verzoekt de Kamer een minister om haar beleid te veranderen. TK en EK
Motie van afkeuring	De Kamer keurt het beleid van de minister af. TK en EK
Motie van wantrouwen	De Kamer zegt het vertrouwen in een minister op. TK en EK

Controlerende taak

Parlementaire enquête

Huiswerk 

Lezen paragraaf 3.6 Het parlement controleert

lesboek bladzijdes 92 t/m 95

Maken van paragraaf 3.6 in je digitale werkboek vraag 2, 7, 8, 9, 12 en 13