1KGT - 6.1 & 6.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

6.1 & 6.2

07-05-2025

Wat gaan we doen?

• Introductie hoofdstuk 6
• Uitleg 6.1
• Korte quiz
• Uitleg 6.2
• Ontdekkingsreis opdracht
• Afsluiting

Hoofdstuk 6 - Een nieuwe tijd

• Tijd van ontdekkers en hervormers
• Rond 1500: Nieuwe tijd
• Ontdekkingsreizen
• Hervormingen
• Nederlandse Opstand

6.1 - Op ontdekkingsreis

Waarom gingen Europeanen op ontdekkingsreis en wat waren de gevolgen?

Peperdure specerijen

- Specerijen kwamen uit Indië.

- De reis was lang en gevaarlijk. Europeanen gingen zelf proberen naar Azië te reizen.

- Er moest wel een andere weg gevonden worden.

Naar Indië... of Amerika?

- Christoffel Columbus dacht Indië te bereiken door naar het westen te varen.

- In 1492 ontdekt hij een nieuw werelddeel: Amerika

- De inwoners werden Indianen genoemd.

Spaanse koloniën in Amerika

- Spanjaarden veroverden veel gebieden in Amerika en gingen deze besturen: Koloniën.

Gevolgen:

• Veel mensen uit Europa --> Amerika
• Handel tussen Europa en Amerika
• Nieuwe producten naar Europa, zoals batatas
• Indianen werden dwangarbeiders, werden verdreven, zich bekeren tot het christendom en stierven massaal aan Europese ziektes.

Waar is de echte weg naar Indië?

- Ook de Portugezen zochten een weg naar Indië.

- Vasco da Gama heeft deze weg gevonden. Hij voer om Afrika heen naar Indië.

- De Portugezen waren snel de baas over de handel langs de kusten van Afrika en Azië.

Hollanders op ontdekkingsreis

- Ook de Nederlanders wilden via de zee naar Indië.

- In 1596 vertrokken schepen, onder leiding van Willem Barentsz, via het noorden naar Azië

- Ze kwamen echter vast te zitten bij Nova Zembla in het ijs.

- Toen Nederlanders de route van de Portugezen ontdekte, begon de wereldhandel.

Wat was GEEN reden waarom Europeanen zelf in specerijen wilde handelen?

1. De reis was lang en gevaarlijk
2. Ze volgden een bevel van de koning
3. Ze wilden zelf veel geld verdienen
4. Arabische handelaren vroegen veel geld voor specerijen

Welke ontdekkingsreiziger ontdekte per ongeluk Amerika tijdens zijn reis naar Indië?

1. Christoffel Columbus
2. Vasco da Gama
3. Willem Barentsz
4. Ferdinand Magellaan

Hoe heet een gebied dat door een ander land is veroverd en wordt bestuurd? Meestal ligt het ver weg.

1. Provincie
2. Land
3. Gemeente
4. Kolonie

Wat was GEEN gevolg van de Spaanse kolonisatie in Amerika?

1. Indianen mochten zelf gebieden van de Spanjaarden besturen
2. Er kwam handel tussen Europa en Amerika
3. Indianen moesten zich bekeren tot het christendom
4. Indianen moesten als dwangarbeiders werken op plantages

Welk land werd de baas over de handel in Azië, nadat ze de zeeweg naar Indië hadden gevonden?

1. Spanje
2. Portugal
3. Nederland
4. Engeland

Hoe heet het eiland waar Willem Barentsz vast kwam te zitten tijdens zijn reis naar Indië

1. Aruba
2. IJsland
3. Nova Zembla
4. Sint-Maarten

6.2 - De hervorming van de kerk

Wat waren de gevolgen van de nieuwe manier van denken voor de christelijke kerk?

Kritiek op de kerk

- Geleerden ontdekten dat niet alles klopte wat in de Bijbel stond.

- Mensen gingen twijfelen --> klopte het wel wat priesters vertelden?

- Twee groepen hadden veel kritiek op de kerk: de humanisten & protestanten

Humanisten

- Humanisten gingen boeken uit de tijd van de Grieken en Romeinen bestuderen.

- Ze gingen oude Griekse teksten met Latijnse teksten uit de Bijbel vergelijken en zagen fouten.

- Veel regels die de kerk voorschreef, stonden ook niet in de Bijbel.

- Erasmus wilde de kerk verbeteren.

Protestanten

- Maarten Luther, een Duitse monnik, vond dat de luxe van de geestelijken niet overeenkwam met wat Jezus in de Bijbel vertelde.

- Hij vond, net als Johannes Calvijn, dat mensen zelf de Bijbel moesten kunnen lezen.

- De ideeën van Luther en Calvijn werden overgenomen door protestanten.

De christelijke kerk valt uiteen

- De paus was niet blij met deze kritiek, want hij had veel macht en luxe.

- Hij noemde Luther en Calvijn ketters: naam van mensen die zich niet aan de katholieke regels hielden.

- Ze begonnen hun eigen christelijke kerk. Deze verandering was een hervorming.

- Protestantse kerk & katholieke kerk

Waar of niet waar? Geleerden ontdekten dat niet alles klopte wat in de Bijbel stond.

1. Waar
2. Niet waar

Hoe noem je mensen uit de Renaissance die boeken uit de Grieks-Romeinse tijd bestudeerden?

1. Katholieken
2. Protestanten
3. Ketters
4. Humanisten

Wat wilde Erasmus doen met zijn kritiek op de kerk?

1. Hij wilde de kerk verbeteren
2. Hij wilde de kerk verlaten
3. Hij wilde de kerk behouden zoals die was
4. Hij wilde zelf Paus worden

Hoe noem je christenen die in de 16e eeuw niet meer bij de katholieke kerk wilde blijven?

1. Ketters
2. Katholieken
3. Humanisten
4. Protestanten

Hoe werden Maarten Luther en Johannes Calvijn door de Paus genoemd

1. Martelaren
2. Humanisten
3. Ketters
4. Protestanten

Wat is de hervorming?

1. Het aftreden van de Paus
2. De Paus gaf straffen aan protestanten
3. De protestanten pakken de macht in de wereld
4. De splitsing van de christelijke kerk

Opdracht (in tweetal)

Jullie werken met degene naast je op het plattegrond

Stap 1: Pak een A3 papier

Stap 2: Zoek op internet naar ontdekkingsreizigers en kies jullie favoriet

Stap 3: Zoek op internet naar informatie over jullie ontdekkingsreiziger en maak hier een poster over.

Aan het einde van de les is de poster af!!

Afsluiting

Huiswerk: 

Volgende week: Nederlandse Opstand