3.6 De toekomst: een participatiesamenleving?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H3 Verzorgingsstaat

De toekomst: een participatiesamenleving?

Leerdoelen

Je kunt aan de hand van de functies van de verzorgingsstaat uitleggen welke vier maatschappelijke ontwikkelingen een uitdaging vormen voor de toekomst van de verzorgingsstaat.

Je kunt met behulp van de reguleringsmechanismen uitleggen wat er wordt bedoeld met de participatiesamenleving.

Je kunt een standpunt innemen over de gewenste toekomst van de verzorgingsstaat

Is de verzorgingsstaat houdbaar?

Over de toekomst en de houdbaarheid van de verzorgingsstaat is veel discussie. Ook in de politiek is er vaak debat. 

Vier uitdagingen;

• Vergrijzing (en ontgroening)
• Individualisering
• Globalisering
• Europese eenwording

1. Vergrijzing (en ontgroening) -> Ouderen krijgen een AOW-uitkering. Alle werkenden financieren deze uitkering (omslagstelsel) -> meer ouderen zorgt voor werkenden meer premie betalen - ouderen meer zorg nodig -> financiële uitdaging

Ontgroening -> Door anticonceptie en afnemende invloed kerk. Minder mensen om hiervoor te betalen en alle zorg te bieden. Met andere woorden: de grijze druk neemt toe.

2. Individualisering -> Minder afhankelijk van elkaar.
Onafhankelijkheid en vrijheid zijn waarden die veel mensen belangrijk vinden. De keerzijde hiervan kan zijn dat mensen zich minder verantwoordelijk voelen voor anderen.

3.Globalisering -> Enerzijds maakt globalisering het lastig om banen die geen gespecialiseerde kennis vereisen te behouden in Nederland - > lage lonen landen = voor mensen zonder passende opleiding dus steeds minder werk. 

Anderzijds kan globalisering ook leiden tot druk op de overheid om een zo gunstig mogelijk investeringsklimaat te realiseren voor internationale bedrijven. Door lage belastingen en premies. Zorgt voor groei werkgelegenheid, maar kan er voor zorgen dat de overheid minder geld binnen krijgt om de verzorgingsstaat te betalen. 

4. Europese eenwording -> Europese regelgeving beperkt de speelruimte van nationale overheden om zelf beleid te maken.

Begrotingsregels-> Begrotingstekort (uitgaven groter dan inkomsten) mag niet te groot zijn -> gevolgen voor de inrichting van de verzorgingsstaat. 

De ontwikkeling richting de participatiesamenleving is een keuze voor minder overheid en meer markt en vooral voor meer particulier initiatief.

De toekomst van de verzorgingsstaat draait meer dan ooit om de vraag wie verantwoordelijk is voor welzijn: het individu, de maatschappij of de overheid?

schooltv.nl

Uit welke drie mechanismen bestaat de welfare triangle?

12. Het afschaffen van de basisbeurs voor studenten is een gevolg van de bezuinigingen op de verzorgingsstaat. Is het leenstelsel vooral een liberale of een sociaaldemocratische oplossing? Motiveer je antwoord.

Wat zijn de vier functies van de verzorgingsstaat

Wat is ook alweer het verschil tussen een sociale verzekering en een sociale voorziening?

Plaats de volgende ontwikkelingen in de goede volgorde volgens De Swaan: verzorgingsstaat – externe effecten – toename afhankelijkheid – industrialisering – dilemma van collectieve actie.

Welke drie tegenstellingen zijn er in de verzorgingsstaat?

Leg uit waar de liberale verzorgingsstaat voor staat

Wat is het probleem van de vergrijzing?