AFPG-A-5 Ademhaling

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

AFPG-A-5 Ademhaling

Luchtwegen

Bovenste luchtwegen:

• Mond of neusholte
• Keelholte (farynx)  
• Strottenhoofd (larynx) 

Luchtwegen

Onderste luchtwegen:

Luchtpijp (trachea) 

Luchtpijpvertakkingen (hoofdbronchiën,

bronchien)

Longbuisjes (bronchiolen) 

Longtrechtertjes --> Longblaasjes

Mond of neusholte

Bouw:

• neustussenschot (septum nasi)
  
• neusgangen (liggen tussen de neusschelpen, dit zijn botranden)
  
• reukepitheel
  

De neusholte is bedekt met trilhaarepitheel en veel slijmvliesklieren. Hier direct onder liggen veel bloedvaatjes

Ruiken:

Reukstoffen lossen op in het waterige slijmvlies

Komen in contact met zenuwtakjes.

Dit geeft prikkel naar hersenen.

Mondholte

Wanneer door je mond ademhalen?

• Het voordeel van ademen door de mond is dat je meer lucht kan inademen, bijvoorbeeld bij sporten.
  
• Verstopte neus
  

Liever door de neus ademhalen

Zuiveren van lucht: neusharen houden grotere stofjes tegen. Kleinere deeltjes worden op de slijmlaag van het trilhaar epitheel afgevoerd.

Verwarming: door de neusschelpen en -gangen ontstaat een groot oppervlak waardoor de ingeademde lucht wordt verwarmd

Bevochtiging: trilhaarepitheel en traanvocht (via de traanbuis in de neusholte) maken de lucht vochtig

Ruiken: het reukepitheel keurt de lucht waardoor je kunt reageren bij een vies of gevaarlijk gas

Keelholte = farynx

De keelholte is een kruising van voedselbaan en adembaan.

Bij slikken:

• De overgang van neus- naar keelholte is afgesloten door het zachte gehemelte (huig)
  
• De overgang van keelholte naar strottenhoofd zit dicht door het achterover gekantelde strotklepje
  
• Ook sluit bij slikken de stemspleet (stembanden)
  

Strottenhoofd = larynx

• verbinding tussen keelholte en luchtpijp
• bevat stukken kraakbeen: onder andere het schildkraakbeen dat de vorm heeft van een opengeklapt boek, de rand aan de bovenkant is de adamsappel
• het strotklepje (epiglottis) is ook een stukje kraakbeen
  
• in het strottenhoofd zitten spierplooien (stembanden)
  

Luchtpijp = trachea

• bevatten hoefijzervormige kraakbeenringen die stevigheid en soepelheid geven zodat de luchtpijp niet kan dichtklappen
  
• bekleed met trilhaarepitheel die stof en ziektekiemen verwijderen
  
• in de wand van de luchtpijp zit gladspierweefsel
  
• luchtpijp loopt voor de slokdarm, achter de aorta en de grote bloedvaten

Strottenhoofd

Luchtpijp

Hoofdbronchus

Grote bronchus

Kleine bronchus

Luchtpijpvertakkingen = hoofdbronchiën

• luchtpijp splitst zich in 2 hoofdbronchiën
  
• linker hoofdbronchus gaat naar de linkerlong
  
• rechter hoofdbronchus gaat naar de rechterlong
  
• trilhaarepitheel is extra gevoelig, prikkeling geeft direct een heftige hoestprikkel (vliegje, beschuitkruimel, etc)
  

Grote en kleine bronchiën

De hoofdbronchus vertakt zich in grote bronchiën die een longkwab van lucht voorzien (links 2x, rechts 3x)

  

Een grote bronchus vertakt zich in kleine bronchiën die een longsegment van lucht voorzien

Bronchioli = kleinste luchtpijpvertakkingen

• de kleine bronchiën vertakken zich steeds verder tot de kleinste buisjes: de bronchioli
  
• bevatten geen kraakbeenringen meer
  
• bevatten veel gladspierweefsel (spelen een rol bij het in en uitademen, kunnen bij astma gaan aanspannen: benauwdheid!)
  
• de bronchioli monden uit in de longtrechtertjes en longblaasjes

Alveoli = longblaasjes

• uitstulpingen van een longtrechtertje zijn de longblaasjes
  
• lijkt op een tros druiven
  
• rondom de longblaasjes lopen veel bloedvaatjes, hier vindt gasuitwisseling plaats
  

Het echte longweefsel is dus eigenlijk de longtrechtertjes, de longblaasjes en het haarvatennetwerk

Gasuitwisseling

• zuurstof gaat van de lucht in longblaasjes naar het bloed
• koolstofdioxide gaat van het bloed naar de lucht in de longblaasjes
• gasuitwisseling gaat via diffusie (van veel naar weinig)
  

Pleuraholte

• de longen zijn omgeven door een vlies = pleura
  
• dit vlies is een dubbelvlies met daartussen vocht, beide vliezen kunnen over elkaar glijden
  
• de ruimte tussen deze vliezen heet de pleuraholte
  
• binnenvlies is longvlies, buitenvlies is borstvlies
  
• longvlies zit vast aan de longen
  
• borstvlies zit vast aan de borstkas

Pleuraholte

Ademhalingsbeweging

De lucht in de longblaasjes moet worden ververst door ventilatie, dus ademen

• inademing = inhalatie = inspiratie
  
• uitademing = expiratie
  

Hierbij zijn betrokken:

Ribben, wervelkolom, borstbeen, tussenribspieren, diafragma (middenrif)

soms buik- borst- en rugspieren (bij hoesten)

Ademhalingsbeweging

inademing = inhalatie = inspiratie

Inademen is een actief proces, je moet er moeite voor doen (spieractiviteit)

Longen worden door het diafragma, de ribben en borstbeen  “opengetrokken”

Ademhalingsbeweging

uitademing = expiratie

Bij uitademen ontspannen de spieren en door de elasticiteit van ribben en het longweefsel veert alles weer terug. Hierbij wordt de lucht uit de longen geperst

Bij geforceerd uitademen spannen de spieren wel aan (ballon opblazen, kaars uitblazen, hoesten, niezen)

Regulatie ademhaling

• de aansturing is automatisch
  
• in de hersenstam zit het ademcentrum (groepje zenuwcellen)
  
• ademcentrum regelt diepte en frequentie van de ademhaling
  

Regulatie ademhaling

1ͤ --bij te veel koolstofdioxide in het bloed worden de ademhalingsspieren gestimuleerd door het ademcentrum (sneller ademhalen)

1ͤ -- bij weinig koolstofdioxide in het bloed worden de ademhalingsspieren afgeremd door het ademcentrum (langzamer ademen)

2ͤ -- de zuurgraad heeft ook invloed op het ademcentrum (bij meer zuur in het bloed dan sneller ademhalen)

3ͤ -- het zuurstofgehalte heeft niet veel invloed op het ademcentrum